عادل سوزی: پایان مبدع یک رؤیای ایرانی

محمد فاضلی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در یادداشتی تلگرامی با عنوان “عادل سوزی: پایان مبدع یک رؤیای ایرانی” نوشت:

حذف عادل فردوسی‌پور از برنامه نود و خبر بعدی درخصوص حذف این برنامه از کنداکتور شبکه سه، تحلیل‌های زیادی دارد اما یک نگاه هم از منظر سرمایه اجتماعی، فرهنگ عمومی و رؤیای ایرانی است. اجازه دهید برای درک جایگاه فردوسی‌پور او را با برخی از مشهورترین مجریان تلویزیون در دنیا مقایسه کنیم.

جان ویلیام کارسون: او برنامه The Tonight Show Starring Johnny Carson را از ۱۹۶۲ تا ۱۹۹۲ (۳۰ سال) اجرا کرد و در سال ۱۹۸۷ به تالار افتخارات تلویزیون پیوست.

اپرا وینفری: او برنامه The Oprah Winfrey Show را از ۱۹۸۶ تا ۲۰۱۱ (۲۵ سال) اجرا کرد، اولین آمریکایی-آفریقایی میلیاردر آمریکای شمالی شد و حتی عنوان مؤثرترین زن رسانه‌ای دنیا را نیز به دست آورد.

الن دیجنرس: او برنامه The Ellen Degeneres Show را از سال ۲۰۰۳ اجرا کرده است.

جرمی کلارکسون: او مشهورترین مجری برنامه فوق‌العاده محبوب Top Gear (مخصوص معرفی اتومبیل و گفت‌وگومحور) است که از ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۵ این برنامه را اجرا کرد.

دیوید لترمن: او به مدت ۳۳ سال از ۱۹۸۲ تا ۲۰۱۵ در تلویزیون‌های NBC و CBS برنامه‌های Late Night with David Letterman و Late Show with David Letterman را اجرا کرد.

جی لنو: او از سال ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۹ برنام The Tonight Show with Jay Leno را اجرا کرد و در سال ۲۰۱۴ هم به تالار مشاهیر تلویزیون وارد شد.

«مدال آزادی ریاست جمهوری» (Presidential Medal of Freedom) و «مدال طلای کنگره» (Congressional Gold Medal) ارزشمندترین مدال‌هایی است که به افراد غیرنظامی در آمریکا داده می‌شود. نام افرادی نظیر کارسون، وینفری و الن دیجنرس در بین دریافت‌کنندگان مدال آزادی ریاست جمهوری است.

عادل فردوسی‌پور که از ۲۳ مرداد ۱۳۷۸ تا به امروز حدود ۱۹ سال برنامه نود را اجرا کرده، از نظر طول مدت دوام و اجرای برنامه قابل مقایسه با این مجریان مشهور است. او ده‌ها میلیون بیننده را در جامعه‌ای ۶۰ تا ۸۰ میلیونی (و نه جامعه ۴۰۰ میلیون نفری آمریکا) در بیست سال گذشته دست‌وپا کرده است. او رکورددار دریافت ۷ میلیون پیامک، و اجرای سیاسی‌ترین برنامه ورزشی ایران درباره اعمال نفوذ سیاسیون و دولت در انتقال باشگاه‌های فوتبال است. او پشت پرده‌های فوتبال، فسادها و بسیاری چیزهای دیگر را رمززدایی و افشا کرده است.

اما شاید مهم‌ترین کار عادل فردوسی‌پور، از منظر اجتماعی و فرهنگی، ساختن «یک رؤیای ایرانی» بود. او رؤیای داشتن برنامه تلویزیونی گفت‌وگومحور بدون سانسور، پرده‌پوشی، تخصصی و شفاف‌کننده را به مردم ارائه کرد. برنامه نود از جنس فوتبال بود، اما رؤیای داشتن چنین برنامه‌هایی برای سیاست، اقتصاد، جامعه و فرهنگ را هم در ایرانیان پرورش داد. این‌جاست که باید گفت عادل فردوسی‌پور، شایسته حذف شدن نیست، بلکه بنا به سهم‌اش در فرهنگ عمومی، و خلق رؤیا، امید و سرمایه اجتماعی، شایسته دریافت مدال و ورود به تالار مشاهیر تلویزیون است.

مفهوم «بسته‌های اثربخشی» (Pockets of Effectiveness) در ادبیات توسعه در یک دهه گذشته بروز کرده است. این مفهوم زمانی به‌کار می‌رود که یک سازمان عمومی اثربخش و کارآمد در دل ساختار و زمینه ناکارآمد، ظهور می‌کند. عادل فردوسی‌پور و برنامه نود، از این منظر نیز قابل توجه است و حتی می‌توان در اندازه یک رساله دکتری هم به بررسی پدیده بسته‌های اثربخشی به تحلیل آن پرداخت.
✅ مناسب‌تر آن است که عادل فردوسی‌پور و برنامه‌اش به مانند برنامه‌های مشهور تاریخ تلویزیون‌های جهان باقی بماند، او به تالار مشاهیر تلویزیون راه یابد، به ساختن «رؤیای ایرانی» تلویزیون بی‌سانسور و شفاف ادامه دهد، و پایان یک نخبه رسانه‌ای نباشد. عادل‌سوزی، سرمایه‌ اجتماعی‌ای که است که سوزانده می‌شود، پایان یک رؤیا و شاید آغاز یک توهم.

انتهای پیام