دلایل به خطر افتادن جایگاه و اعتبار پزشکان چیست؟
«عباس عبدی»، روزنامه‌نگار و پژوهشگر اجتماعی در گفتگو با مجله نظام پزشکی شماره اسفند ۹۵ از جایگاه و اعتبار پزشکان و دلایل به خطر افتادن آن می‌گوید که متن آن در پی می آید:
🔹با توجه به اینکه تنها وجه مشترک پزشکان گذراندن یک دوره تحصیلی مشترک در نقاط مختلف کشور بوده است و بر خلاف مشاغل دولتی و … بعد از این دوره هر پزشکی به صورت مستقل در مورد شرایط کار و زندگی و فعالیت اقتصادی خود تصمیم می گیرد. به نظر شما اصلا صنف دانستن اجتماع پزشکان دیدگاه درستی است؟
🔸این کمترین وجه اشتراک آنان است. حرفه و شغل پزشکی به معنای دقیق کلمه یک صنف و پیشه است. نه تنها نوع کار آنان مشابه است، بلکه ضوابط و قواعد بسیار سخت‌گیرانه‌ای برای ورود به این حرفه وجود دارد. به طور کلی مشاغل دولتی کمتر در قالب صنف و حرفه قرار می‌گیرند، چون لزوماً به کار ثابتی مشغول نیستند. در میان کلیه صنوف جامعه، پزشکان، وکلا، مهندسان و روزنامه‌نگاران چهار صنف مهم هستند که از طریق سنجش سلامت این ۴ صنف می‌توان سلامت کلی جامعه را نیز سنجید.
🔹شما در بخشی از مقاله خود که در روزنامه اعتماد به چاپ رسیده بود گفته بودید نظام پزشکی باید حامی مردم باشد اما در حال حاضر بیشتر از پزشکان دفاع می کند. به نظر شما می توان گفت فشار روانی وارد شده بر جامعه پزشکی و تلاش آنها برای پاسخ به این فشار کارکرد نظام پزشکی را تغییر داده و این موضوع در نهایت به ضرر بیماران تمام شده؟
🔸این درست است که نظام پزشکی باید از حقوق بیمار هم دفاع کند، ولی دفاع از حقوق صنف نیز وظیفه آن است. دفاع از حقوق مردم در برابر پزشک نیز به نحو دیگری دفاع از صنف است. اصولاً نظام‌های صنفی از قدیم بر همین اساس شکل گرفتند که از مرزهای صنف در برابر عوارض و خطرات بیرونی و داخلی حمایت کنند. بنابراین اگر از حقوق مردم در برابر خطای پزشکان دفاع می‌شود به تعبیر دقیق‌تر دفاع از مرزهای حرفه‌ای و اخلاقی پزشکی است. اگر من علیه یک روزنامه‌نگاری که اصول حرفه‌ای را رعایت نمی‌کند مطلب بنویسم، در درجه اول در مقام دفاع از این حرفه هستم. البته قبول دارم که فشارهای غیرمنصفانه نیز به پزشکان وارد می‌شود ولی پزشکان و نظام پزشکی باید با بزرگ‌منشی پاسخ دهند. وقتی که برخی از پاسخ‌های آقایان پزشک و یا حتی نظام پزشکی را در موضوع مرحوم کیارستمی می‌دیدم، متأسف می‌شدم که چرا همین سخنان با ادبیات و جهت‌گیری شایسته‌تر طرح نشده است تا اثرات مثبتی داشته باشد.
🔹برای بازسازی اعتماد متقابل مردم و پزشکان نظام پزشکی چه وظیفه دای دارد؟
🔸به نظرم پزشکان هنوز جزو اقشار مورد اعتماد جامعه هستند و در سطوح بالای اعتماد قرار دارند. ولی فراموش نکنیم که خراب کردن این اعتماد خیلی راحت‌تر از ایجاد و کسب آن است. پس بهترین کار، پاسخ مساعد و درست دادن به نقدهای دیگران و دفاع همه‌جانبه از مرزهای این حرفه در برابر هر کسی که از درون (پزشکان) یا بیرون بخواهد این مرزها را مخدوش کند. در این مورد نمونه‌های زیادی می‌توان ارائه کرد.
🔹وزارت بهداشت بعنوان یک نهاد دولتی، در زمینه بهداشت و درمان هم وظایف اجرایی و هم وظایف نظارتی را بر عهده دارد و این موضوع در برهه هایی موجب ابزار قرار دادن مثلا درآمد پزشکان و یا خطاهای پزشکی برای حمله مخالفان یک دولت به کل آن دستگاه می‌شود. به نظر شما تفویض بخشی از این اختیارات به نهادهای غیردولتی موجب کاهش تشنج می‌شود و یا امکان فرار از نظارت را افزایش می‌دهد؟
🔸این پرسش بیش از حد تخصصی است که بتوانم به آن پاسخ قابل قبولی دهم. ولی معتقدم که اگر پزشکان از طریق نهاد صنفی خود اقدام کنند، آن اندازه قدرت دارند که ایده‌های درست خود را پیش ببرند. و بنده به طور کلی معتقدم نقش دولت را باید در حد سیاست‌گذاری‌ها محدود کرد.
🔹بخشی از فشار وارد شده بر جامعه پزشکی اختلاف سطح درآمد آنان با قشر کارگر و کارمند است. در حالی که در بازه های مختلف زمانی گاها جامعه با مشکلات اقتصادی به مراتب شدیدتری مواجه بوده است. چرا در این دوره این اختلاف درآمد تا این حد منجر به جبهه گیری و بدبینی افراد شده است؟
🔸این درست است. ضرب‌المثلی است که می‌گوید وقتی زمین سفت می‌شود گاوها که فشار بیشتری را در شخم زدن تحمل میکنند، هرکدام تقصیر را به دوش دیگری می‌اندازد و به آن شاخ می‌زند، در حالی که زمین سفت است! الآن هم همین طور است وقتی به شرایط سخت و رکود برخورد می‌کنیم، این نوع نگاه‌های منفی به دیگران از جمله پزشکان بیشتر می‌شود. در این موارد بهتر است پزشکان نیز حداکثر احتیاط را کنند و اجازه ندهند این فشارهای وارد بر مردم سخت و جهت آن به سوی پزشکان منحرف شود. متأسفانه برخی برخوردها را که شایسته این هدف باشد نمی‌بینیم. برداشت من این است که نظام پزشکی به عنوان نماینده حرفه مورد احترام پزشکی باید در سیاست‌های ارتباطی خود در عرصه عمومی تجدیدنظر کند.
🔹بعد از کلیپی که توسط آرمان مدیا در فضای مجازی منتشر شد و در آن از مردم سوال شده بود که پزشکان دزد تر اند یا خودرو سازان، برای جامعه پزشکی این سوال مطرح شده است که چرا از آنها بعنوان دزد احتمالی یاد می‌شود؟ اینکه مردم در بین اقشار مختلف به دنبال دزد می‌گردند نشانه‌ای از افول اعتماد اجتماعی است یا مضیقه اقتصادی؟
🔸بنده سازنده آن کلیپ را نمی‌شناسم ولی به ظاهر روزنامه‌نگار شناخته می‌شود. ولی چرا در نقد رفتار او نوشتم. نه فقط به دلیل دفاع از پزشکان، بلکه به دلیل دفاع از حرفه و اخلاق روزنامه‌نگاری. به نظرم پزشکان هم می‌توانند این کار را با خطاکاران حرفه خود انجام دهند. در این صورت هیچ نیازی ندارند که به این کلیپ‌ها پاسخ دهند. اگر کار خودشان را خوب انجام دهند افراد زیادی پیدا خواهند شد که از آنان دفاع کنند. زیرا من خود را در برابر هیچ حرفه دیگری تعریف نمی‌کنم همه ما اجزای ضروری یک جامعه هستیم.
🔹ترمیم این رابطه را باید از کجا شروع کرد؟ پزشکان؟ رسانه ها؟ و یا فرهنگ اجتماعی؟
🔸لزومی ندارد که بگوییم از کجا؟ همه باید این کار را آغاز کنند و نمی‌توانیم آغاز کار خود را موکول به اقدام دیگری کنیم. ولی آنچه که مربوط به پزشکان است را باید از خودشان آغاز کنند؛ و این شدنی است.
🔹بعنوان سخن پایانی اگر صحبتی با مخاطبان این نشریه دارید بفرمایید.
🔸به نظر بنده پزشکی چیزی بالاتر از یک صنف هم هست. از قدیم هم آنان را حکیم معرفی می‌کردند. پزشک در مرتبه‌ای است که باید اعتماد بیمار به او حداکثر باشد. اتفاقاً این اعتماد تأثیر تعیین‌کننده در درمان بیمار هم دارد. از این نظر پزشکان با سایر صنوف تفاوت ماهوی دارند. خوشبختانه جامعه پزشکی ایران در سطح بالایی از تخصص قرار دارد، اجازه ندهند که این اعتماد به دلیل رفتارهای ناشایست و حرص عده‌ای از پزشکان زایل گردد.
انتهای پیام
پولهای باد اورده ناشی از طرح تحول سلامت مهمترین عامل نفرت درونی مردم از پزشکان متخصص و فوق تخصص است اما به علت نیازی که مردم به درمان دارند آن را پنهان میکنند.