پاسخ آیت الله ناظم‌زاده به عبدالرحیم سلیمانی درباره‌ی حضانت فرزند
آیت الله سیداصغر ناظم‌زاده قمی، استاد حوزه‌ی علمیه‌ی قم، در یادداشتی که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:
بسم الله الرحمن الرحیم
جناب استاد حجت‌الاسلام والمسلمین آقای سلیمانی (دامت تأییداته)
سلام علیکم و رحمت الله
چند روز پیش کلیپی از جناب‌عالی مشاهده شد که در آن نسبت به یکی از احکام شرعی در باب حضانت فرزند اعتراض تندی همراه با عصبانیت ابراز کرده‌اید. در این زمینه لازم می‌دانم چند نکته را با زبان استدلال و بر اساس مبانی شرع مقدس یادآور شوم:
۱. لزوم پرهیز از انفعال و عصبانیت در مباحث علمی
فرمودید: «اگر واقعاً خدا چنین حکمی داده باشد، من آن خدا و آن اسلام را قبول ندارم و دینم را تغییر می‌دهم!»
برادر گرامی، اولا در بحث علمى باید عصبانیت و هیجان را کنار گذاشت و بازبان منطق و استدلال گفت و گو نمود! ثانیا این سخن از نظر مبنایی داراى اشکال است. در سنت اسلامی ما، اختلاف نظر در احکام فقهی با بحث علمی و استدلال برطرف می‌شود، نه با انکار اصل دین. خدای متعال در قرآن می‌فرماید: «فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّکْرِ إِنْ کُنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ» (نحل/۴۳)
پس مسیر صحیح، نقد علمی و پرسشگری است، نه نفی خدا و اسلام.
۲ . حق مادر نسبت به فرزند در شریعت اسلام
فرموده‌اید: «وقتی فرزند به دنیا می‌آید، مادر هیچ‌کاره است!» این سخن خلاف واقع است. قرآن کریم به‌صراحت مقام مادر را در دوران بارداری و حضانت یاد کرده:
«وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَیْهِ إِحْسَانًا، حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهًا وَوَضَعَتْهُ کُرْهًا، وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا» (احقاف/۱۵)
همانگونه که مستحضرید در فقه اسلامی نیز حضانت کودک، در سال‌های نخست با مادر است: حضانت پسر تا دو سالگی و دختر تا هفت سالگی در اختیار مادر است.
و در این مدت، پدر حق ندارد حضانت را از مادر سلب کند. حتی پس از این مدت، اگر حاکم شرع پدر را صالح نداند، حضانت دوباره به مادر سپرده می‌شود.
بنابراین مادر در همان آغاز، نه تنها «هیچ‌کاره» نیست بلکه نقش اصلی و نخستین را دارد!
افزون بر این، مادر حق مطالبه اجرت شیردادن به طفل را از پدر دارد (ماده‌ای فقهی با استناد به آیه «فَإِنْ أَرْضَعْنَ لَکُمْ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ»؛ طلاق/۶).
۳. پس از دوران حضانت اولیه
بعد از دو سال (در پسر) و هفت سال (در دختر)، حضانت به عهده پدر گذاشته شده است؛ ولی این به معنای بی‌اعتبار بودن مادر نیست، درست است که
نفقه فرزند همواره بر عهده پدر است، اما مادر در کنار فرزندش خواهدبود، حتی اگر طلاق داده شود، باز حق مادری او باقی است و دادگاه برای فرزند، روزهایی را مخصوص به مادر می کند، و مهم‌تر اینکه اگر پدر صلاحیت نداشته باشد، و مادر صالحه باشد، حاکم شرع حکم به سپردن فرزند نزد مادر می‌دهد. و پس از بلوغ، فرزند خود اختیار دارد نزد کدام یک از والدین زندگی کند.
۴. پیوند دائمی مادر با فرزند از نظر عاطفی، طبیعی و شرعی همیشه متعلق به مادر است، و لذا فرزند از مادر ارث می برد و نیز مادر از فرزند ارث خواهدبرد، به علاوه اگرمادر در زندگی مشکل مالی دارد بر فرزند واجب است نفقه مادر را بدهد و مهم‌تر، پیامبر اکرم (ص) در حدیث مشهور فرموده اند: «الجَنَّهُ تَحتَ أقدامِ الأمهات» بیانگر منزلت رفیع مادر و حقوق عظیم اوست!
۵. نتیجه‌گیری فقهی؛
بنابراین برخلاف تصور جناب‌عالی، در اسلام:
مادر نه‌تنها «هیچ‌کاره» نیست بلکه نقش مهمى در زندگى فرزندان دارد و سخن از اینکه «این حکم خارج از عدالت است» یا «مادر هیچ‌کاره است» با نصوص قرآن و سنت و اجماع فقها ناسازگار است.
خداوند متعال دین اسلام را بر اساس رحمت و عدالت بنا نهاده است. هر حکم الهی، اگر درست فهمیده شود، حاوی حکمت و مصلحت است: وَتَمَّتْ کَلِمَهُ رَبِّکَ صِدْقًا وَعَدْلًا» (انعام/۱۱۵)
امید است در مباحث علمی، همه ما با آرامش، استدلال و رجوع به منابع اصلی دین، و به دور از هیجان و جو رسانه ها، مسیر صحیح را دنبال کنیم.
والسلام علیکم و رحمت الله
سیداصغر ناظم زاده قمی
۱۰ مهر ۱۴۰۴
دیدگاه عبدالرحیم سلیمانی درباره‌ی حضانت
انتهای پیام
