شهرداری‌ها در دام روزمرگی؛ آینده شهرهای ایران در خطر است؟

سعید نصراللهی، فعال اقتصادی

این روزها کمتر خبری از پروژه‌های زیربنایی و طرح‌های تحول‌آفرین در شهرهای ایران به گوش می‌رسد. به نظر می‌رسد شهرداری‌ها، از کلان‌شهرها گرفته تا شهرهای کوچک، درگیر چرخه‌ای بی‌پایان از امور روزمره شده‌اند و از پرداختن به مشکلات بنیادین غافل مانده‌اند. این رویکرد کوتاه‌مدت می‌تواند پیامدهای سنگینی برای آینده توسعه شهری کشور داشته باشد.

اگر تهران را به عنوان نمونه‌ای از کلان‌شهرهای ایران در نظر بگیریم، می‌توان به درکی از این بحران رسید. با وجود برنامه‌های بلندپروازانه در دوره‌های اول و دوم پنج‌ساله شورای شهر تهران، مشکلات اساسی مانند مدیریت پسماند، ایمنی ساختمان‌ها، ترافیک و شهر فروشی همچنان حل‌نشده باقی مانده‌اند. این مسائل نه تنها به معضلات شهری دامن می‌زنند، بلکه کیفیت زندگی شهروندان را نیز به شدت کاهش داده‌اند.

پسماند: با وجود سال‌ها بحث درباره لزوم تفکیک از مبدأ و مدیریت صحیح زباله، تهران هنوز با کوه‌های زباله و شیرابه‌های آلوده‌کننده دست به گریبان است. این امر نشان می‌دهد که مدیریت پسماند به جای یک پروژه زیربنایی، به یک دغدغه روزمره و مقطعی تبدیل شده است.

ایمنی: فاجعه‌هایی مانند پلاسکو و متروپل زنگ خطر را برای ایمنی ساختمان‌ها به صدا درآوردند. با این حال، به نظر می‌رسد به جای یک طرح جامع و عملیاتی برای ایمن‌سازی شهر، اقدامات به بازرسی‌های مقطعی و دستورالعمل‌های کاغذی محدود شده است. این روزمرگی، جان و مال مردم را در معرض خطر قرار می‌دهد.

ترافیک: تهران سال‌هاست که از ترافیک سنگین رنج می‌برد. با وجود پروژه‌های توسعه حمل‌ونقل عمومی، ساختار ترافیکی شهر همچنان ناکارآمد است. نبود طرح‌های جامع برای کاهش استفاده از خودروی شخصی و توسعه زیرساخت‌های پایدار، این مشکل را به یک امر عادی و لاینحل تبدیل کرده است.

شهر فروشی: فروش تراکم و تغییر کاربری اراضی، با هدف تأمین بودجه شهرداری‌ها، به پدیده‌ای رایج تبدیل شده است. این رویکرد کوتاه‌مدت، به جای تکیه بر درآمدهای پایدار، فضای شهری را از بین می‌برد و بافت شهر را دچار اختلال می‌کند.

چالش اصلی کجاست؟

بسیاری از کارشناسان معتقدند که ریشه این مشکل، مدیریت روزمره و سیاست‌های مقطعی است. شهرداری‌ها به جای تمرکز بر طرح‌های بنیادی که نیاز به سرمایه‌گذاری بلندمدت و برنامه‌ریزی دقیق دارند، به کارهای کوچک و قابل مشاهده روی آورده‌اند. این نوع اقدامات، هرچند برای مردم جذاب به نظر می‌رسند، اما در بلندمدت مشکلات اساسی را حل نخواهند کرد.

راهکار چیست؟

بازگشت به برنامه‌ریزی استراتژیک و توسعه پایدار، تنها راه نجات شهرهای ایران است. شهرداری‌ها باید از درآمدزایی از طریق شهر فروشی دست کشیده و به دنبال منابع درآمدی پایدار و شفاف باشند. همچنین، سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های زیربنایی که کیفیت زندگی شهروندان را بهبود می‌بخشند، یک اولویت است. مردم و نهادهای مدنی نیز باید با مطالبه‌گری از مدیران، آن‌ها را به سمت حل مشکلات بنیادین هدایت کنند، نه اینکه صرفاً به کارهای روزمره رضایت دهند.

انتهای پیام