قلم و قدرت | محمدحسین ساجدی‌نیا
محمدحسین ساجدی‌نیا، عضو هیأت علمی دانشگاه و دبیراندیشکده خانواده مرکز الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت یادداشتی به مناسبت روز خبرنگار با عنوان «قلم و قدرت» که در اختیار انصاف نیوز قرار گرفته، در پی میآید:
«ن و القلم و مایسطرون»؛
سوگند در ادبیات دینی و اجتماعی از منزلت و جایگاه خاصی برخوردار است؛ بر همین اساس ما آدمیان گاهی برای ایجاد باور در ذهن و اندیشه مخاطب ناگزیر به استفاده از سوگند می‌شویم، اما سوگند خدا در کتب آسمانی لزوماً به منظور متقاعد کردن مخاطب نیست؛ بلکه بیشتر توجه دادن مخاطب به اهمیت موضوع است. قسم‌های خالق مهربان در قرآن کریم فراوان است. از جمله سوگندهای قرآنی می‌توان به؛ وَالعصر، وَالتین وَالزیتونِ و طور سینین،والضحی، واللیلِ اِذا یَغشی و… نام برد.
به طور مشخص هریک از سوگندهای قرآنی بر موضوع خاصی تآکید دارد. در این میان سوگند خداوند به قلم و آنچه می‌نگارد، بیانگر اهمیت قلم در شکل‌گیری تمدن بشری و رشد و بلوغ انسانی است. اگرچه قلم نیز چون دیگر ابزارهای مختلف می‌تواند ترسیمگر وجوه متعددی از خوب و بد و نفع و ضرر باشد، اما قلمی که خداوند آن را تحسین می‌کند؛ منحصراً قلمی است که در مسیر فطرت و عقلانیت و معنویت می‌نگارد.
قلم قدرت آفرین است؛ آنان که قلم دارند، قدرت دارند. قلم در ادبیات امروزی، همان علم و دانشی است که امام علی(ع) در قصار ۱۴۷ خطاب به کمیل می‌فرماید: العلم حاکم والمال محکومُ علیه؛ دانش فرمانروا و مال فرمانبر است. فردوسی شاعر حماسی قرن چهارم هجری نیز در توصیف قلم گفت: توانا بود، هرکه دانا بود ز دانش دل پیر برنا بود.
فرانسیس بیکن؛ فیلسوف و دانشمند برجسته انگلیسی تبار قرن شانزدهم میلادی که نقش برجسته‌ای در انقلاب علمی مشهور به «رنسانس» ایفا کرد، علم را توانایی توصیف کرد، بنابراین علم که تراوش ذهن خلاق و مبتکر است؛ توسط قلم نمایش داده می‌شود. قلم پاشیدن بذر آگاهی در سرزمین “وجود” است؛ قلم سیلاب عشق در دریای”حضور” است؛ قلم جریان خون در پیکره جامعه و عَلَمِ برافراشته عقل در برابر جهل و استثمار و استبداد و استعباد و استحمار است. رمز جاودانگی قرآن نیز برخاسته از اهمیت قلم در تبیین و تشریح جاده سعادت و خوشبختی انسان در عروج به قله کمال است. آری قرآن که جلوه و جوهر قلم است، تنها معجزه‌ای است که تا ابدیت بر تارک هستی می‌درخشد و از خسوف و کسوف چکامگان هدایت و سعادت جلوگیری می‌کند.
تولد «قلم» در لیله‌القدر، بیانگر نقش ماندگار و عمیق آن در مهندسی تقدیری است که خداوند آن را به انسان سپرده است. «قلم» نماد تفکر، تعقل، بصیرت و تراوش اندیشه‌های مهذب و مطهر در سرزمین «وجود» است. قلم زبان خدا و ودیعه عشقی است که به زندگی نور و امید می‌بخشد و زمینه رشد و تعالی انسان و دستیابی او به قلل رفیع عزت و حکمت و تجلی قابلیت‌های بالفطره و بالقوه و تحقق اراده خداوندی مبنی بر ” ان‌الارض یرثها عبادی‌الصالحون” را فراهم می‌کند. قلم صدای خدا و ناقوس بیداری برای رهیدن «انسان» از بن‌بست جهالت و بلاهت و صیانت از میراث ارزشمند پیام آوران حقیقت و فضیلت است. قلمی که در سرزمین قرآن، قیام کند، چَکامه‌ها و قصیده‌های خود را به انسانی تقدیم می‌کند که با سِلاح ایمان و تفکر، با مظاهر زر و زور و تزویر، مدبرانه مبارزه می‌کند و بناهای عظیم تمدن و فرهنگ را پی‌ریزی و زمینه حاکمیت انسان قرانی بر جغرافیای هستی را فراهم می‌کند.
چه زیباست که تا توان داریم حرمت قلم را چون نیاکان افتخارآفرین این سرزمین کهن پاس داریم و از خزان آن جلوگیری کنیم و بر بام بلند هستی آواز دهیم؛ ای قلم؛ ای بانک اذان امت، ای سیلاب عشق در سرزمین بهشت، ای جلوه جمال حقیقت، ای درخت اخلاص و ای سفیر سعادت، تو را که بهترین و محبوب‌ترین سفیر آزادی بشریت از چنگال جهالت و بلاهتی، صمیمانه می‌ستائیم؛ قیامت را قدر می‌نهیم و از غروب غم‌انگیز تو با همه توان جلوگیری می‌کنیم و قامت بلند و راستین تو را به نظاره می‌نشینیم و قارونیان و قابیلیان و بلعمیان را در به زنجیر کشیدن قلم ناکام می‌گذاریم، زیرا که تو اولین و مهمترین میراث ماندگار خدا و رسولان بر حق او هستی.
دکتر شریعتی که رضوان الهی بر او باد؛ گفت: قلم زبان خدا؛ امانت آدم؛ ودیعه عشق، و آن «توتم» من است. هرچند من را به صلیب بکشید، شکنجه کنید؛ اما قلم را بر زمین نخواهم گذاشت.
روز خبرنگار، روز تجلیل و تقدیر از قلم بدستانی است که با سیری و سرسپردگی آشتی ناپذیرند؛ داستان آنها؛ داستان هابیلیانی است که خوب را شایسته خالق می‌دانند و ایثار جان به پای درخت ایمان و هدف را رسالت خود می‌شمارند. آنان به مردمی می‌اندیشند که در جست‌وجوی انصاف و عدالتند. آنان نه تشنه قدرت؛ بلکه و شیفته خدمت به مردم هستند. آنان نگران سایه انداختن حباب قدرت بر چهره حقیقت و انصافند. آنان سفیران عشق و آزادیند. روزتان مبارک؛ جوهر قلمتان، جاری.
انتهای پیام
