تولید سوسیس و کالباس در زیرزمین؟
سایت عصر اصفهان نوشت: «در اصفهان، شهر دود و فولاد، بحث درباره سلامت سوسیس و کالباس دیگر یک دغدغه تغذیه ای نیست و به مسئله ای اجتماعی و امنیتی در حوزه غذا تبدیل شده است آن هم در آستانه روز جهانی غذا، روزی که جهان از حق دسترسی ایمن و برابر به خوراک سخن می‌گوید؛ بازاری دوگانه در برابر مردم ایستاده است: از یک سو کارخانه هایی با پروانه بهداشتی، ردیابی دقیق و کد اصالت و از سویی دیگر، کارگاه های زیرزمینی و فله ای که نه ناظر فنی دارند و نه نشانی از سلامت. این تضاد، اعتماد عمومی را آرام و پیوسته فرسایش داده است.
در چنین فضایی، گفت‌وگو با مرجان هادیان، مدیر نظارت بر مواد غذایی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی اصفهان معنا و ضرورت تازه ای پیدا می‌کند. او نزدیک به هفت سال است بر چرخه تولید تا عرضه محصولات غذایی در استان نظارت دارد. در این گفت وگو، از او خواستیم صریح، مستند و بی واسطه به پرسش‌‌های مردم درباره ترکیبات، سلامت و اعتبار فرآورده های گوشتی پاسخ دهد.
مردم بر اساس مستندات و شواهدی که دارند، بر این باورند که در سوسیس و کالباس «ضایعات گوشتی» استفاده می‌شود. آیا این مساله واقعیت دارد؟
این باور کاملاً نادرست است. در هیچ واحد دارای پروانه بهداشتی ساخت از سازمان غذا و دارو، امکان استفاده از ضایعات وجود ندارد. هر کارخانه موظف است مسئول فنی مقیم داشته باشد که موظف است بر مواد اولیه ورودی، میزان پروتئین و سلامت گوشت نظارت کند. تمام گوشت‌های قرمز و سفید دارای کد دامپزشکی، تاریخ تولید و تاییدیه رسمی سازمان دامپزشکی هستند. در صورت مشاهده هر نوع مغایرت در نتیجه آزمایش، نمونه به آزمایشگاه مرجع دانشگاه ارسال می‌شود و در صورت احراز، پرونده به تعزیرات حکومتی ارجاع داده می‌شود.
اما در فضای مجازی واقعیت به شکل دیگری نشان داده می شود. کارخانجاتی که به جای گوشت واقعی از ضایعات استفاده می کنند.
اگر چنین تصاویری در شبکه‌های مجازی دیده می‌شود، مربوط به کارگاه های زیرزمینی فاقد پروانه است، نه کارخانه های رسمی. اگر مردم از مراکز معتبر خریداری کنند و به برچسب سیب سلامت توجه داشته باشند مشکلی در این زمینه ایجاد نمی شود.
مردم اما هنوز نگران‌اند. بسیاری معتقدند این محصولات سرطان زا هستند. آیا این نگرانی پایه علمی دارد؟
نه در صورت تولید قانونی. هیچ فرآورده گوشتی دارای سیب سلامت و شماره پروانه نمی‌تواند سرطان زا باشد. تمام افزودنی‌ها، از جمله نیتریت سدیم و فسفات‌ها، حد مجاز استفاده دارند و بر اساس استاندارد ملی ایران کنترل می‌شوند. میزان مجاز نیترات، چربی و پروتئین هر محصول پیش از عرضه بررسی می‌شود.
مسئله ای که به درستی مطرح می‌شود، میزان مصرف است، نه سلامت تولید. یعنی اگر مصرف مداوم و بیش از حد باشد، ریسک تغذیه ای ایجاد می‌کند، همان طور که مصرف زیاد هر ماده طبیعی (از ویتامین‌ها تا نمک) می‌تواند خطرناک باشد.
این درست است که فرآورده‌های صادراتی، سالم تر از محصولات داخلی‌اند. آیا استاندارد دوگانه ای در کار است؟
چنین دوگانگی وجود ندارد. فرآورده غذایی که از اصفهان صادر می‌شود، در همان خط تولیدی ساخته می‌شود که برای بازار داخلی کار می‌کند. تفاوت فقط در استاندارد مقصد صادراتی است. مثلاً ممکن است کشور مقصد اجازه استفاده از ترکیب خاصی را داشته باشد که در ایران مجاز نیست. اما کیفیت پایه و سیستم نظارت یکسان است.
هیچ محصولی بدون نمونه برداری نهایی و تاییدیه آزمایشگاه مرجع اجازه خروج از کشور ندارد. در نیمه نخست سال ۱۴۰۴، از استان اصفهان بیش از ۳۸۱۴ مجوز صادراتی برای فرآورده‌های غذایی صادر شده که بخش عمده آن مربوط به فرآورده‌های لبنی و گوشتی بوده است.
نظارت عملی بر تولید چطور انجام می‌شود؟ از چه طریقی معاونت غذا و دارو بر خطوط تولید و توزیع نظارت دارد؟
ما دو لایه نظارت داریم. در لایه نخست، واحد تولیدی روزانه زیر نظر مسئول فنی و کنترل کیفیت نمونه گیری می‌کند. در لایه دوم، بازرسان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به‌صورت رندوم و بدون اطلاع قبلی از خطوط تولید و فروشگاه‌ها بازدید می‌کنند.
نمونه‌ها برای آنالیز پروتئین، چربی، فلزات سنگین و آلودگی میکروبی در آزمایشگاه‌های مرجع غذا و دارو بررسی می‌شود. در صورت مشاهده عدم انطباق، پروانه ساخت تعلیق، محموله جمع‌آوری و پرونده به مراجع قضایی ارجاع می‌شود. در شش‌ماهه نخست ۱۴۰۴ تنها ۶ پرونده قضایی مرتبط با فرآورده‌های گوشتی ثبت شد که چهار مورد از آن مربوط به تخلف در برچسب‌گذاری بود.
مصرف کنندگان چطور می‌توانند مطمئن شوند محصولی که می‌خرند سالم است؟
ساده است. باید محصول فقط از برندهای دارای سیب سلامت و شماره پروانه بهداشتی ساخت تهیه شود. شماره درج شده زیر لوگوی سازمان غذا و دارو را می‌توان در سایت یا اپلیکیشن TTAC.ir استعلام کرد.اگر محصول در سامانه ثبت نشده باشد، قانونی نیست. ما در طرح آموزشی «هر کد بهداشتی، یک هویت» به مردم یاد داده‌ایم که با تلفن همراه می‌توانند سلامت و مجوز اصالت کالا را بررسی کنند. این مهم‌ترین گام در پیشگیری از آسیب ناشی از بازار خاکستری است.
اگر مردم مورد تخلفی را در بازار ببینند، چگونه می توانند گزارش دهند؟
از طریق سامانه ۱۹۰ وزارت بهداشت.هر شهروند می‌تواند اطلاعات محصول، برند، تاریخ تولید و عکس برچسب را ارسال کند. بازرس منطقه ظرف چند روز به محل مراجعه می‌کند. در صورت تأیید، محصول جمع آوری، پروانه تعلیق و پرونده به تعزیرات ارجاع داده می‌شود. در موارد تکرار، خط تولید متخلف از چرخه ساخت حذف می‌شود.
با وجود این ساختار نظارتی دقیق، آیا شما سوسیس و کالباس را غذای امن می‌دانید؟
قطعاً، اگر از منبع قانونی تهیه شود. سوسیس و کالباس در کارخانه های دارای پروانه، با ردیابی کامل از مرحله گوشت خام تا بسته نهایی تولید می‌شود؛ اما محصول بدون برچسب، بدون کد و بدون نظارت، خطر واقعی است. امنیت غذایی به معنای حذف محصول نیست؛ به معنای شناخت منبع و اعتماد مستند است. ما تضمین می‌دهیم محصولی که با کد سلامت سازمان غذا و دارو عرضه می‌شود، ایمن است.»
انتهای پیام
