احتمالاتی درباره علل و آثار تاکید غیرطبیعی بر پوشش اختیاری در تهران
علی نیلی، انصاف نیوز: حجم ویدئوهایی که با تاکید بر پوشش اختیاری در تهران حال و هوای این روزهای پایتخت و شهروندانش را مرور می‌کند از حد گذشته است و این پرسش را برای من و احتمالا کسانی دیگر پدید آورده که این حجم محتوا واقعا خودجوش و بی‌هدف منتشر می‌شود؟
آنانی که در میان شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های بین‌المللی، مانند بیشتر دیگر هم‌وطنان، اهل اینستاگرام هستند، حتما ویدئوهایی از حال و هوای این روزهای تهران دیده‌اند. در این ویدئوها، دوربین در سطح شهر می‌گردد و اغلب زنان و دختران جوانی را نشان می‌دهد که روسری بر سر ندارند.
چنین ویدئوهایی را در انواع و اقسام صفحات می‌توان سراغ گرفت؛ از ولاگ‌های شخصی تا صفحات گردشگری شهری و از صفحه شهروند گزارش‌گران تا صفحات انتشار محتواهای مذهبی. یکی تحسین کرده، دیگری ابراز تاسف. یکی از «پاییز قشنگ تهران» گفته، دیگری تاکید کرده این تصاویر «خارج» نیست. به عبارت دیگر ناشر فیلم‌ها متفاوتند اما فرقی در پیام ارسالی نیست؛ پوشش، اختیاری شده است یا حداقل خبری از اجبار سابق نیست.
تا این‌جای ماجرا، می‌توان خوش‌بینانه تحلیل کرد که یک تحول اجتماعی، که موضوع کش‌مکش‌های زیادی در ده سال اخیر بوده، توجه خیلی‌ها را به خود جلب کرده و بنابراین عده‌ای ترغیب شده‌اند که درباره‌اش محتوا تولید کنند. اما به نظر می‌رسد تعداد ویدئوهایی که روی لباس و حجاب زنان متمرکز است، از میزان طبیعی مورد انتظار بسیار بیشتر است و هدفی فراتر از گزارش یک تحول فرهنگی اجتماعی را دنبال می‌کند.
این کنش با هر هدفی که صورت می‌گیرد، آثاری در پی خواهد داشت که غفلت از آن می‌تواند زمینه تنش‌های اجتماعی آتی را فراهم کند.
انتشار این ویدئوها می‌تواند اقدامی هدفمند برای تحریک اقشار مذهبی جامعه باشد. به عبارت دیگر، به زعم عده‌ای در خارج از کشور، تنها پایگاه اجتماعی قابل اتکا برای حاکمیت امروز ایران، اقشار مذهبی هستند و آنان حتما به «از دست رفتن سنگر حجاب» واکنش نشان می‌دهند؛ این واکنش می‌تواند یک جلوه بیرونی داشته باشد که به تنش اجتماعی می‌انجامد و ایران را بی‌ثبات می‌کند. می‌تواند جلوه‌ای درونی داشته باشد و آن سرخورردگی مذهبی‌هاست. اینان ناامید می‌شوند و دیگر مثل سابق حاضر نیستند برای نظام به جان‌فشانی دست بزنند.
از منظری دیگر، تاکید بر پوشش اختیاری جاری در خیابان‌های شهری چون تهران می‌تواند برای فعال‌سازی گسل‌های درون نظام تدبیر و تصمیم‌گیری هم طرح‌ریزی شده باشد؛ نمونه‌هایی خفیف از واکنش نمایندگان مجلس سیزدهم را دیده‌ایم. خبرهای غیررسمی و پشت هم از تحرک عده‌ای از خواص حکایت دارد. ظاهرا نامه‌نگاری‌هایی با مضمون هشدار و انذار با برخی مراکز قدرت صورت گرفته و از «وضعیت ناهنجار خیابان‌ها» ابراز نگرانی شده است.
در این سال‌ها هم آموخته‌ایم خلوت و جلوت سلبریتی‌های سیاسی لزوما یک‌سان نیست و همان شخصی که مثلا از تمام‌شدن مساله حجاب در شبکه‌های اجتماعی می‌گوید، می‌تواند در جلسه‌ای مهم حضار را به کنش‌گری اساسی برای مقابله با بی‌حجابی ترغیب کند!
به هر حال، واکنش‌ها به کنش انتشار مداوم، مصرانه و هدفمند فیلم‌های کوتاه از وضعیت پوشش دختران و زنان در خیابان‌های تهران می‌تواند هم در سطح و هم در عمق گسترش یابد.
یک بزنگاه سیاسی مانند فرارسیدن موسم انتخابات شوراهای شهر هم می‌تواند به عرصه‌ای برای آزاد شدن انرژی نهفته در اختلافات مبنایی جناح‌های حاکم تبدیل شود و کشور را به یک بحران سیاسی فرو ببرد.
بنابراین در خوش‌بینانه‌ترین تحلیل، اگر انتشار گسترده این دست ویدئوها را تنها و تنها ناشی از هیجان‌زدگی مردم عادی بابت حل مساله پیچیده پوشش بدانیم، باز هم می‌تواند به ضد خود تبدیل شود و با تحریک عده‌ای که سه دهه تلاش داشته‌اند حجاب را به ماهیت جمهوری اسلامی گره بزنند، موجب پس‌روی در بخشی از مسیر طی شده شود یا هزینه‌های پیش‌روی را تصاعدی افزایش دهد. گرچه معتقدم این حجم از محتوا، با تاکیدات روشن و برجسته‌سازی‌های هدفمند و ظاهر خوشحال و همراه، نمی‌تواند بی‌هدف و تنها از سر هیجان‌زدگی باشد.
انتهای پیام
