سازمان تامین اجتماعی، بحران تعارض منافع و روش فاسد برخورد با فساد
گفت‌وگوی چالشی با مهدی اسفندیار درباره تبانی ناگزیر در سازمان بی‌منطق تامین اجتماعی
سرویس اقتصادی، انصاف نیوز: سازمان تامین اجتماعی در یک ماه اخیر روی بحران تعارض منافع در این سازمان متمرکز شده و به نظر می‌رسد با یک زمینه‌سازی رسانه‌ای قصد دارد از حقوق خود دفاع کند اما آیا استفاده از باج‌نیوزها یا رویه‌های ناسالم و ناشفاف کمکی به سازمان تامین اجتماعی می‌کند؟ این گزارش-گفت‌وگو در پی پاسخ به این پرسش است.
یک) اقدام ناموجه در رسانه ناموجه
حدود یک ماه پیش، خبرنگار انصاف نیوز با چند درخواست هم‌زمان برای بازنشر یک گزارش مواجه شد. این گزارش در رسانه‌ای تهیه و منتشر شده بود که در سال‌های گذشته همواره شریک پروژه‌های رسانه‌ای گوناگون بوده است و منابع مالی روشنی ندارد.
این گزارش نشان می‌داد شبکه‌ای از تعارض منافع در هیات‌های بدوی و تجدید نظر تشخیص مطالبات تامین اجتماعی شکل گرفته است.
ماجرا جایی جالب می‌شد که بر خلاف سنت رسانه‌ای کشور، اسامی دو نفر به عنوان بارزترین چهره‌های شبکه تعارض منافع تامین اجتماعی در گزارش قید شده بود.
سروشکل گزارش و نحوه بازنشر آن نشان می‌داد برنامه‌ای فراتر از «تضاد منافع» تعریف شده و قرار است کسانی به قول معروف سر جای خود نشانده شوند!
دو) چهره‌های موجه به میدان می‌آیند
گزارش مذکور با همین کیفیت، پس از ضریبی که با بازنشر آن در رسانه‌های گوناگون پیدا کرد، بحث‌های کارشناسی در فضای حرفه‌ای را موجب شد.
کارشناسان مختلف درباره نقش تضاد و تعارض منافع در بروز بحران‌های مالی تامین اجتماعی سخن گفتند، تشکل‌های ذی‌نفع درباره آن بیانیه صادر کردند و در نهایت رئیس سازمان تامین اجتماعی در نامه‌ای به حراست این سازمان خواستار پیگیری پرونده‌های تضاد منافع شد.
چهره‌های موجه گوناگونی درباره گزارش مذکور سخن گفتند. خبرنگار انصاف نیوز بار دیگر در معرض این خواسته قرار گرفت که گزارش را بازنشر کند و به مبحث بحران تضاد منافع در تامین اجتماعی ورود کند. مهدی اسفندیار، کارشناس سیاست‌گذاری و مدیر یکی از بیمارستان‌های تامین اجتماعی نیز از جمله این درخواست‌کنندگان بود.
سه) مباحثه‌ای تلفنی که چند ساعت ادامه یافت
از آقای اسفندیار اصرار و از خبرنگار انصاف نیوز انکار! اسفندیار از تخریب گسترده‌ای می‌گوید که تضاد منافع در سازمان تامین اجتماعی به بار آورده است. خبرنگار انصاف نیوز پاسخ می‌دهد این ماجرا به دو نفر محدود نیست.
اسفندیار می‌گوید مدیران سابق و لاحق سازمان تامین اجتماعی باید دقت بیشتری کنند، این پاسخ را می‌گیرد که باید پرونده همه باز شود.
اسفندیار می‌گوید انصاف نیوز باید با بازنشر گزارش، به مطالبات مردمی دامن بزند و خبرنگار انصاف نیوز استدلال می‌کند که با گزارش‌های سفارشی و باج‌نیوزها نمی‌شود هیچ‌یک از بحران‌های کشور را حل و فصل کرد.
گفت‌وگوی تلفنی از دو ساعت فراتر رفته است و قرار می‌شود او به دفتر انصاف نیوز بیاید.
یک گفت‌وگوی چالشی؛ با روش فاسد می‌شود جلوی فساد را گرفت؟
مهدی اسفندیار در مقدمه می‌گوید: من چند سال است روی بحث تضاد منافع متمرکز شده‌ام و معتقدم نظام جمهوری اسلامی بیشترین ضربه را از همین تضاد منافع خورده اما هم‌چنان به آن بی‌توجه است. وقتی دقت کنید ریشه بسیاری از مشکلات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و حتی امنیتی و نظامی کشور وجود همین منافع متضاد بین بازیگران گوناگون است که معمولا به سود طرف قوی‌تر هم تمام می‌شود.
او ادامه می‌دهد: بخش بزرگی از آن‌چه در نظام بهداشت و درمان کشور شاهد هستیم نتیجه تضاد منافع است؛ تضاد منافع باعث می‌شود بیمارستان‌های خصوصی به شکل افسارگسیخته شکل بگیرند. تضاد منافع نظام ارجاع و پزشک خانواده را از اولویت خارج می‌کند. تضاد منافع آموزش پزشکی را بر بهداشت و درمان تقدم داده است و… در تضاد منافع، نهاد نظارتی هم درگیر می‌شود و گزارش‌ها با سوگیری تهیه می‌شود. تضاد منافع حتی رسانه‌ها را از کارکرد می‌اندازد و باعث شکل‌گیری باج‌نیوزها می‌شود.
انصاف نیوز: حتما در جریان هستید که چندی پیش گزارشی منتشر شد که در آن ادعا شده بود یکی از اعضای سابق هیات مدیره سازمان تامین اجتماعی با یکی از اعضای فعلی هیات‌های تشخیص مطالبات سازمان یک شرکت خصوصی تاسیس کرده‌اند و دارند به شرکت‌ها مشاوره می‌دهند که چطور حقوق تامین اجتماعی را نپردازند. این گزارش به روش‌هایی که می‌شناسیم بسیار دیده شد و مبنای بحث‌های زیادی قرار گرفت تا در نهایت آقای سالاری به حراستش نامه نوشته که پیگیری کنید. چرا برای مبارزه با یک فساد باید به روش‌های ناسالم رجوع کرد؟
-می‌دانید که بحث تعارض منافع متعلق به امریکایی‌هاست و از آن کشور شروع شده. وقتی سابقه‌اش را بررسی کنید می‌بینید این رسانه‌ها بوده‌اند که بحث تضاد منافع را پیگیری کرده‌اند. در کشوری مانند امریکا رسانه تمام قد به میدان می‌آید و تازه بحث ابتر می‌ماند. معلوم است که در ایران باید از طریق رسانه به این بحث دامن زد. شما هم به عنوان یک فعال رسانه‌ای حتما می‌دانید که تعارض منافع وجود دارد.
انصاف نیوز: در وجود تضاد منافع شکی نیست اما سوال من این است که چرا برای پررنگ کردن بحث تعارض منافع باید بروند سراغ پول‌پاشی یا رسانه‌هایی که چندان موجه نیستند.
-رسانه‌هایی که به این مساله پرداخته‌اند را نمی‌توانید متهم کنید که باج‌نیوز هستند.
انصاف نیوز: مساله همین است؛ سر و شکل قضیه درست است یعنی یک حرف درست زده شده که وقتی از دور نگاه می‌کنی خیلی دل‌سوزانه است اما وقتی از باج‌نیوز بهره می‌گیرند یا گزارش را با پول‌پاشی در رسانه‌های هم‌سو با یک جریان بازنشر می‌کنند، ما نتیجه می‌گیریم که تضاد منافع بهانه است. بی‌تعارف بخواهم بگویم آن گزارش قصد داشت محمدحسن زدا را بزند. حالا احتمالا آقای زدا دخالتی در چیدن هیات‌مدیره‌ای کرده است یا خطری از جانب نیروهای نزدیک به او احساس شده، نمی‌دانیم.
-من حاضرم با شما همکاری کنم و هر پرونده‌ای در این مسیر دیدیم، افشا کنیم. من به عنوان کسی که در تامین اجتماعی بزرگ شده‌ام به شما می‌گویم که چند سال پیش در معاونت همین آقایی که اسم بردید فساد مشابهی شکل گرفته بود که با آن برخورد شد. الان وضع به مراتب بدتر است. هزار میلیارد ۲هزار میلیارد از مطالبات تامین اجتماعی کسر می‌کنند.
سازمانی که منطق ندارد، محکوم به تبانی است
انصاف نیوز: برای برخورد با شرکت‌های مشاوره‌ای، لازم نیست طراحی‌های پیچیده انجام دهید. مشتری که نداشته باشد، جمع می‌شود. چرا مشتری دارد؟ چون سازمان تامین اجتماعی با کسی حرف نمی‌زند. رسانه کوچک ما را چندصد میلیون تومان جریمه کرده بدون آن‌که بدانیم چرا؟ با چه منطقی؟ با چه دلیلی؟ خب وقتی حس من این است که بی‌منطق جریمه شده‌ام، حتما می‌گردم و راهی پیدا می‌کنم که این جریمه را نپردازم یا هر چه بتوانم کمتر بپردازم. می‌روم سراغ همان کسی که روش کسر کردن از مطالبات تامین اجتماعی را بلد است. جریمه می‌کند، اگر زورت رسید اگر بلد بودی، می‌روی کم می‌کنی. اگر بلد نبودی، محکومی به پرداخت. این که نمی‌شود.
-حرف شما را کاملا قبول دارم. البته ماجرا با ده سال قبل خیلی فرق کرده است. الان نرم‌افزارهای حسابداری، دقیق میزان حق بیمه را محاسبه می‌کنند. این‌جا دیگر مشکلی نیست. مشکل در قراردادهاست. در بحث قراردادها این حرف شما را کاملا قبول دارم.
ورود آقای سالاری به پاکسازی هیات‌های تشخیص کار درستی بوده است اما روی دیگر سکه این است که برود سراغ فرارهای بیمه‌ای. سازمان‌های بیمه‌گر موفق دنیا تا ۱۰ درصد درآمد خود را صرف بهبود سیستم‌های الکترونیکی و آی‌تی خود می‌کنند تا فرارهای بیمه‌ای را کشف کنند. سازمان تامین اجتماعی به دلیل مدیریت دولتی‌اش از این به روز رسانی سیستم‌ها عقب افتاده است. در نتیجه فرارهای بیمه‌ای بسیار بالا است.
سازمان سیاست‌زده هم محکوم به تبانی است
انصاف نیوز: شما قبول دارید که شستا یکی از جذاب‌ترین سازمان‌های کشور برای جناح‌های سیاسی است؟
-بله.
انصاف نیوز: در سازمانی که این‌قدر برای سیاسی‌ها جذاب است، منابع مالی گسترده‌ای هم در اختیار دارد، هیچ کنش رسانه‌ای انجام نمی‌شود جز آن‌که له یا علیه گروهی از ذی‌نفعان باشد. من تهیه گزارش با اسم را در این چارچوب می‌توانم تحلیل کنم.
-این که گمانه‌زنی است، فکتی برایش ندارید.
انصاف نیوز: فکت ما این است که کنش‌های رسانه‌ای متعددی به نفع یا بر ضد حجت‌اله میرزایی و میثم سعیدی انجام می‌شود که اغلب هم با تامین مالی همراه بوده است.
-این هم تضاد منافع است دیگر. شما هم به حرف من رسیدید. باید این تضاد منافع خصوصی و عمومی را از بین ببریم اما نمی‌شود چشم‌مان را به فسادهای فلان‌کس ببندیم چون اسمش در گزارشی آمده است. ببینیم در دنیا چگونه رفته‌اند سراغ تعارض منافع. این کار رسانه است.
انصاف نیوز: مگر در دنیا سازمانی داریم که کشتی داشته باشد، قیر داشته باشد، هواپیمایی داشته باشد و… سود یک طرف شستا در گران‌شدن فلان کالاست، این طرف شستا از همان گران‌شدن زیان می‌کند! شما یک سازمان عریض و طویل درست کرده‌ای که اساسش بر تعارض منافع شکل گرفته است.
-نه، سازمان تامین اجتماعی بر اساس تعارض منافع شکل نگرفته است. مشکل ما این است که تامین اجتماعی را مشغول بنگاه‌داری کرده‌ایم. آن هم در شرایطی که حزب درست و حسابی هم نداریم و قبیله‌های سیاسی دنبال نشستن بر صندلی سازمان‌های اقتصادی هستند. تعارض منافع همه امور کشور را آلوده کرده است اما قبول، به روش شما برویم سراغ حل مساله.
انصاف نیوز: موافقید جمع‌بندی کنیم؟
-به نظر من تضاد منافع مهم‌ترین موضوع روی میز همه وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌های کشور است. باور دارم که بی‌توجهی به آن، می‌تواند موجودیت نظام سیاسی کشور را تهدید کند. بنابراین به عنوان یک کارشناس جزء، آدمی که دغدغه این کشور را دارد، از شما هم دعوت می‌کنم به عنوان یک رسانه مستقل، تضاد منافع را در اولویت کارهای خود قرار دهید.
انتهای پیام
