در آستانه عبور از مرحله نمایشی میهن‌دوستی
نعمت‌الله فاضلی، انسان‌شناس، گفت: در آستانه عبور از مرحله نمایشی میهن‌دوستی هستیم.
به گزارش دریافتی انصاف نیوز، سومین نشست شاخه جوانان حزب ندای ایرانیان با حضور چهره‌های فرهنگی و اجتماعی و سیاسی میزبان نعمت‌الله فاضلی، انسان‌شناس بود. این نشست با موضوع «انسجام ملی» و جایگاه فرهنگ در دوران پساجنگ ایران برگزار شد.
بحران‌های پس از جنگ: فقط موشک نبود
دکتر فاضلی در آغاز بحث تأکید کرد که جنگ هنوز به پایان نرسیده است. اگرچه فاز نظامی آن تمام شده، اما ایران اکنون وارد «جنگ اقلیمی» و «بحران انرژی» شده است. از نگاه او، این بحران‌ها نیز مانند جنگ، کشته و زخمی می‌دهند؛ اما در لایه‌های ناپیدا و ماندگارتر.
فاضلی انسجام را صرفاً به‌معنای همبستگی یا وحدت نمی‌داند، بلکه آن را فرآیند بسیج ظرفیت‌های اجتماعی در مواجهه با بحران معرفی می‌کند.
به‌زعم او، گفتگو در فضای عمومی، انرژی عاطفی خلق می‌کند، تخیل جمعی را بیدار می‌سازد و جامعه را از سکوت مرگبار بیرون می‌کشد. او تأکید کرد که این گفتگوها به شکل انفجاری پس از جنگ در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفته‌اند؛ جایی که مردم به جای رسانه رسمی، از تلگرام و یوتیوب روایت خود را بازگو می‌کنند.
رسانه رسمی یا «ضد-رسانه ملی»؟
در انتقاد از صداوسیما، دکتر فاضلی با صراحت گفت که رسانه رسمی کشور نه تنها صدای مردم نیست، بلکه نقش آنتاگونیستی در انسجام ملی ایفا می‌کند. صداوسیما با سانسور، خط‌قرمزسازی و حذف گفت‌وگوهای عمومی، صدای مخالفان را به حاشیه می‌راند و مفهوم “ملت واحد” را تضعیف می‌کند.
⚖️ سه‌گانه فرهنگ ایرانی: دینی، ملی، مدرن
یکی از نکات کلیدی سخنرانی، تحلیل ساختار فرهنگی ایران بود. به باور فاضلی، جامعه ایرانی امروزه با سه بال فرهنگی حرکت می‌کند:
فرهنگ دینی
فرهنگ ملی
فرهنگ مدرن
او توضیح داد که در سال‌های اخیر (از جنبش‌های اجتماعی تا جنگ اخیر)، جامعه به سمت تلفیق این سه فرهنگ رفته است. برخلاف حکومتی که تلاش می‌کند تعارض میان آن‌ها ایجاد کند، مردم در زندگی روزمره خود این سه لایه را هم‌زیست کرده‌اند.
میهن‌دوستی بدون وابستگی به قدرت
دکتر فاضلی گفت که واکنش مردم به جنگ اخیر، نوعی انسجام سلبی بود. مردم با وجود نارضایتی از حکومت، در برابر تجاوز خارجی ایستادند؛ نه به‌خاطر دفاع از جمهوری اسلامی، بلکه برای دفاع از ایران. این تفکیک مهم میان “حکومت” و “میهن” در رفتار جمعی مردم، نشان‌دهنده بلوغ فرهنگی جامعه است.
درد مشترک؛ زاییده شفافیت
به گفته فاضلی، «درد مشترک» زمانی پدید می‌آید که حکمرانی پاسخگو و قانون‌مدار باشد. او برای بیان اهمیت «یاسا» یا قانون‌گرایی، از مثال چنگیزخان استفاده کرد: چنگیز برای مردم مدارای دینی قائل بود اما برای حاکمان و کارگزارانش قانون بی‌چون‌وچرا اجرا می‌کرد.
امروز نیز، اگر حکومت بخواهد درد مشترکی با مردم پیدا کند، باید فساد را در درون خود ریشه‌کن کند و به همه شهروندان، فارغ از مذهب و ایدئولوژی، به چشم ایرانی نگاه کند.
فرهنگ مقاومت: مصرف‌شده یا زنده؟
در پاسخ به پرسش درباره “فرهنگ مقاومت”، فاضلی تأکید کرد که نباید تاریخ ایران را به ۴۷ سال اخیر تقلیل داد. فرهنگ مقاومت ایرانی، ریشه در هزاران سال تاریخ، جغرافیا، و زیست محیطی دارد. او باور دارد که امروز، ایران بیش از همیشه، توانمند برای خلاقیت و بازسازی است؛ چرا که سطح سواد، رسانه‌پذیری و ارتباطات جهانی مردم بی‌سابقه است.
آینده از آنِ گفت‌وگو
در جمع‌بندی، فاضلی خاطرنشان کرد که ما در آستانه عبور از مرحله “نمایشی” میهن‌دوستی هستیم. حکومت نمی‌تواند دیگر مانند گذشته، با شعارهای رسمی، واقعیت جامعه را انکار کند. امروز، جامعه ایران ترکیبی زنده از فرهنگ ملی، دینی، و مدرن است و راهی جز پذیرش این اقتدار اجتماعی برای بقا وجود ندارد.
انتهای پیام
