۶ نکته برای صیانت از اجتماع اربعین

حجت الاسلام هادی سروش، استاد حوزه، در یادداشتی درباره‌ی اجتماع اربعین نوشت:

در این سالها زیارت اربعین در یک رخ متفاوتی خود را نشان داده.
امروز اربعین یک زیارت فردی و کسب زادِ معنوی و توشه عرفانی در تجربه فردی به حساب نمی آید.

اربعین، یک آیین بزرگِ معنوی و اجتماعی است که پایه و مایه او در انبوهی از روایات مربوط به زیارت حضرت اباعبدالله الحسین (ع) است.

ما در نگاه دینی و فقهی به زیارت، زیارت را یک واجب اول و ممتاز از واجبات دیگر نمیدانیم. چه بسا برای زائری که قدم در مسیر زیارت دارد مستحبی را انجام میدهد که واجب و یا واجباتی از دست او رفته باشد!

این حدیث را با دقت بخوانید؛
امام باقر (ع) بعد از اینکه میفرماید من زیارت حج را از آزاد کردن برده ها بیشتر دوست دارم، فرمود: اگر خانواده مسلمانى را سرپرستى کنم و گرسنگى آنها را برطرف نمایم و بدن برهنه شان را بپوشانم و آبرویشان را در میان مردم حفظ کنم، براى من دوست داشتنى تر است از این که حجّ گزارم و حجّ گزارم و حجّ گزارم ـ و امام تا ده بار این را تکرار کرد و در ادامه تا به هفتاد بار رسید. لَأنْ أعولَ أهلَ بَیتٍ مِن المسلِمینَ و اُشْبِعَ جَوْعَتَهُم و أکْسوَ عُرْیَهُم و أکُفَّ وُجوهَهُم عنِ النّاسِ ، أحَبُّ إلَیَّ مِن أنْ أحِجَّ حِجَّهً و حجّهً و حجّهً …” (کافی/ ۴۳۸)

این حدیث گویای این حقیقت است؛ هر کسی باید متوجه وظیفه دینی و تکلیف خود باشد و نباید واجب را فدای مستحب کند و یا تکلیف اهم فدای تکلیف مهم کند.

بعد از صرف نظر از بحث فوق الذکر، به بحث اجتماع بزرگ اربعین وارد شویم. در این باره به صورت مختصر آموزه های امیرالمومنین چنین است:

اول؛
از دیدِ عقل و نصوص دینی؛ اجتماع و حرکت های اجتماعی انسان ها در مسیر حق و معنویت، و یا احقاق حق، بزرگ شمرده شده است.
فرمود: “یدالله مع الجماعه” (نهج ، خ ۱۲۷)
اثر اجتماعات در داخل حوزه اسلامی باعث رنگ باختن تفرقه ها و جدایی ها و پریشانی هاست.
توصیه موکد شریعت به نماز جماعت و جمعه و نماز عید در این نگاه باید دیده شود.

دوم ؛
اجتماعات و جمعیت های فراگیر در اسلام، مانند؛ حج و خصوصا در شیعه مانند؛ راهپیمایی اربعین از آن رهگذر که دلهای با محبت به گردِ هم می آیند، در کلام امام علی (ع) یک موهبت الهی نام برده شده و باید از این نعمت؛ نهایت بهره را برد و مراقبت کرد مبادا این نعمت از کف برود؛ “فان الله سبحانه قد امتن علی جماعه هذه الامه فیما عقد من حبل هذه الالفه..”(نهج البلاغه ، خ ۱۹۲ بند ۱۰۴)

سوم‌؛
اجتماعاتی که در تحت لواء دین برگزار می شود باید در مسیر اطاعت الهی و مبرا از هر گونه بدعت باشد. امام علی (ع) با اشاره به همین حقیقت فرمود: “الزموا ما عقد علیه حبل الجماعه و ینبت علیه ارکان الطاعه” (نهج البلاغه، خ ۱۵۱)
اجتماعاتی که در آن خلوص و طاعت الهی دیده نشود و یا رگه هایی از بدعت را بهمراه داشته باشد از اجتماعات موردتاییددین خارج است.

چهارم؛
در اجتماعات بزرگ دینی، باید انگیزه ها و دلها در یک مسیر واحد باشد. اجتماع بزرگی که حاوی رفتارهای هوی پرستانه، خودمختارانه، حزبی و یا قبیله ای باشد، از آثار مثبت یک اجتماع بزرگ دینی خارج است! به تعبیر امام علی (ع)؛ “المجتمعه ابدانهم المختلفه اهوائهم”. (نهج البلاغه، خ ۲۹) باشد؛ چه بسا جمعیت فراوانی جمع شوند ولی با فعالیت های گروهی وتعصبی که تفرقه افکن است، فقط رسانه ای میشود و نه بیشتر!

پنجم؛
هرجا اساس اجتماعات و جمعیت ها؛ حرام اندیشی و یا حرام خواری باشد و یا کلا در ساختار آن حرام دخالت داشته باشد، آن اجتماع محکوم به ابتر بودن و انقطاع و شکست است. امیرالمومنین (ع) فرمود: «الحجر الغصب فی الدار رهن علی خرابها» به این معناست که سنگ غصب شده در خانه، گروی ویرانی آن است.(نهج البلاغه حکمت ۲۴۰)
اموال مشکوک فردی، و یا اموال معینِ دولتی نمیتواند اجتماعات بزرگ را مانند یک ساختار رفیع دینی بنا کند!

ششم؛
اجتماع بزرگ اربعین که از نعمت های خوب خدا در این سالهاست باید از تمام ناهنجاری های گفته شده مبرا باشد و به اوصاف کمالی آراسته باشد. اوصاف ضروری اجتماع اربعین را میتوان از نهج البلاغه استفاده کرد آنجا که امام علی(ع) در ساختار معنوی جمعیت ها و اجتماعات سخن از ضرورت؛ نظم اجتماعی، محبت بین افراد، اندیشه های معتدل، و دست های پشتیبان یکدیگر و نیز اتحادِ تمام اراده ها دارد و می فرماید: “حیث کانت الاملاء مجتمعه، الاهواء موتلفه، والقلوب معتدله، و الایدی مترادفه و العزائم واحده”. (نهج، خ ۱۹۲ بند ۸۹)

مردم شریف و شیعیان لایق ایران و عراق و دیگر نقاط، خود توان پیاده کردنِ این دستورات و تشرف به زیارت امام حسین (ع) در اجتماع عظیم اربعین را دارند و اجازه ورود نیت ها و اراده ها و رفتار تبلیغاتی ورای “امام حسین” را به کسی نمی دهند.

انتهای پیام