گزارش میدانی | مصرف انرژی در مراکز خرید پایتخت و اداره پست مرکزی
سه کارآموز خبرنگاری انصاف نیوز چند ساعت را در دو مجتمع چارسو، تیراژه یک و اداره پست مرکزی گذراندند تا مصرف انرژی را بسنجند که متن مشاهده‌های آنها در ادامه می‌آید.
روشنایی متفاوت در سالن‌ها و مغازه‌ها
به گزارش انصاف نیوز، سالن‌های مجتمع چارسو از نظر روشنایی با هم متفاوت‌اند و با توجه به اینکه لامپ‌های کم‌مصرف سالن اصلی یکی در میان روشن هستند، راهروهای اصلی کم‌نور به نظر می‌رسند. مغازه‌ها اما به دلیل لامپ‌های فلوئورسنت و LED و نورپردازی‌های رنگی، ویترین‌ها و فضای روشن و خیره‌کننده‌ای دارند و تضادشان از نظر روشنایی با سالن اصلی به چشم می‌آید.
برخی مغازه‌ها هم که چراغ چشمک‌زن خراب دارند یا چراغِ برخی از مغازه‌ها بدون اینکه فعال باشند، روشن است. تهویه‌ی سالن با کولرهای آبی با دریچه‌های مربعی کوچک بود و کولرها در طبقه‌های بالاتر دریچه‌های بلندتر و باریک‌تری داشتند.
چارسو به سیستم تهویه‌ی مرکزی مجهز است اما فروشگاه‌ها کولر گازی دارند. برخی از مغازه‌ها هم پنکه‌های سقفی و رومیزی دارند.
سرویس‌های بهداشتی و صرفه‌جویی آب
سرویس‌های بهداشتی در هر طبقه شیرآلات چشمی و اتوماتیک دارند و جریان آب بسته به استفاده قطع و وصل می‌شود که در صرفه‌جویی آب تاثیر دارند. به گفته‌ی مسئول خدمات نظافتی «شیرآلات سالم هستند و نشتی و چکه ندارند. البته قبلا مصرف آب خیلی بیشتر بود اما با توجه به بحران کم‌آبی در تهران تصمیم گرفتیم سیفون‌های داخل سرویس‌های بهداشتی را به شکل موقت قطع کنیم.»
دیدگاه فروشندگان و مشتریان
یکی از فروشندگان طبقه‌ی سوم می‌گوید «فروشگاهمان برای جذب مشتری باید روشن و خنک باشد. نمی‌توانیم به خاطر صرفه‌جویی، راحتی مشتریان را به خطر بیندازیم!» یکی از نگهبان‌های چارسو درباره‌ی تلاش‌های مدیر مجتمع برای صرفه‌جویی می‌گوید «ما همه‌ی شیرها و تجهیزات را مرتب چک می‌کنیم. کوچک‌ترین نشتی‌ها هم سریع تعمیر می‌شوند. لامپ‌های کم‌مصرف را هم جایگزین لامپ‌های پرمصرف قدیمی کردیم.»
مشتری‌ها اما نظرهای متفاوتی دارند. یکی‌شان می‌گوید «اگر فضا تاریک باشد، کمتر وقت می‌گذاریم. نورِ بیشتر حس بهتری می‌دهد.» مشتری دیگری که به فرهنگ صرفه‌جویی باور دارد، حرفش این است «بهتر است همه‌ی ما یاد بگیریم چطور درست مصرف کنیم. حتی اگر لازم باشد محیط کمی تاریک‌تر یا گرم‌تر باشد.»
مرکز تیراژه یک: مصرف بهینه بود
به‌طورکلی مصرف انرژی در این مرکز خرید پنج طبقه‌ای، بهینه به نظر می‌رسد. طبقه‌ی همکف نسبتا گرم و شلوغ بود. طبقه‌ی اول تیراژه یک نسبتا گرم است و بعد از کمی قدم زدن ممکن است احساس گرما کنید. برخی از مغازه‌ها سیستم سرمایشی ندارند و مصرف برقشان هم معقول است. چراغ واحدهای خالی در طبقه‌ی دوم خاموش است و لامپ‌های مغازه‌های فعال هم از نوع کم‌مصرف هستند و از نظر انرژی مصرف بالایی ندارند.
سرزمین عجایب؛ نقطه پرمصرف پاساژ
سرزمین عجایب در طبقه‌ی سوم تیراژه قرار داد و این شهرباری حدود ۱۴۰ دستگاه بازی برای رنج سنی ۵ تا ۱۵ سال دارد. بازی‌هایی ویدئویی، سفینه، چرخ و فلک، ماشین کوبنده، قطار چکشی تعدادی از بازی‌های این مجموعه هستند. باشگاه بولینگ هم در این طبقه قرار دارد.
با توجه به اینکه تمام این وسیله‌ها برقی هستند، نسبت به طبقه‌های دیگر بسیار پرمصرف به حساب می‌آیند. البته سرزمین عجایب فقط روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۲ ظهر تا ۱۲ شب و روزهای جمعه و تعطیل عن لز ۱۲ ظهر تا ۱۲ شب باز است.
طبقه‌های کم‌مصرف و پارکینگ بدون سرمایش
مغازه‌های لباس بچه‌گانه و وسایل سیسمونی در طبقه‌ی منفی یک هستند و این طبقه حدود ۴۵ مغاه فعال دارد. اینجا نسبت به بقیه‌ی طبقات خنک‌تر است اما این اختلاف دما زیاد محسوس نیست.
از آن جایی که پارکینگ سیستم سرمایشی ندارد و هوای آن بسیار گرم است، اتلاف انرژی هم آنجا وجود ندارد. شیرآلات سرویس‌های بهداشتی هم جدید و سالم هستند و هدررفت آب در آنجا مشاهده نشد.
مصرف انرژی در اداره پست مرکزی تهران
اداره پست مرکزی تهران، واقع در ساختمانی تاریخی در میدان امام خمینی، روزانه بیش از ۱۰ ساعت فعالیت دارد و مصرف برق آن بر اساس آمار تقریبی شرکت برق منطقه‌ای، حدود ۱۵۰۰ کیلووات ساعت در روز تخمین زده می‌شود. این مصرف شامل روشنایی سالن‌های اصلی، دفاتر اداری و دستگاه‌های الکترونیکی مانند اسکنرها و کامپیوترهای مورد استفاده برای ثبت مرسولات است.
مصرف برق در اداره پست مرکزی تهران عمدتاً به دلیل استفاده از کامپیوترها، دستگاه‌های کپی و پرینت بالاست اما تلاش‌هایی برای جایگزینی با تجهیزات کم‌مصرف در حال انجام است. لامپ‌های فلورسنت قدیمی که در سالن‌های اصلی و دفاتر استفاده می‌شدند، به تدریج با لامپ‌های LED کم‌مصرف جایگزین شدند.
کامپیوترهای قدیمی با مانیتورهای CRT و پردازنده‌های پرمصرف، به تدریج با مدل‌های جدیدتر مثل کامپیوترهای All-in-One یا لپ‌تاپ‌های کم‌مصرف جایگزین شدند.
برای کاهش مصرف standby، برخی بخش‌ها مجهز به تایمرهای خودکار شدند که دستگاه‌های پرینتر و کپی رو بعد از ساعات کاری خاموش می‌کنن. این کار باعث کاهش مصرف برق در حالت آماده‌به‌کار می‌شه که گاهی تا ۱۰٪ کل مصرف روزانه رو تشکیل می‌دهد.
بخش عمده‌ای از روشنایی با لامپ‌های LED کم‌مصرف تأمین می‌شود، که این تغییر از سال ۱۴۰۲ به عنوان بخشی از برنامه ملی صرفه‌جویی انرژی اجرا شده است. در سالن اصلی و گیشه‌ها که شلوغ‌تر بودند، بیشتر لامپ‌ها روشن بودند. اما در اتاق‌های اداری و بخش‌های خلوت‌تر، برخی خاموش بودند تا مصرف کاهش یابد.
تعداد دقیق لامپ‌ها مشخص نیست، اما با توجه به مساحت ۲۰۰۰ متری ساختمان، تخمین زده می‌شود حدود ۱۰۰ لامپ LED (هر کدام ۵۰ وات) در کل اداره وجود داشته باشد، که حدود ۷۰٪ آنها در زمان بازدید روشن بودند.
با این حال، تجهیزات قدیمی مانند دستگاه‌های فکس و پرینترهای Inkjet همچنان مصرف بالایی دارند. طبق گزارش‌های شرکت ملی پست، که در سایت post.ir قابل دسترسی است، این اداره در راستای «پست سبز» برنامه‌ای برای نصب پنل‌های خورشیدی روی پشت‌بام ساختمان دارد تا بخشی از برق مورد نیاز را از انرژی تجدیدپذیر تأمین کند. این ابتکار می‌تواند تا ۲۰ درصد مصرف برق را کاهش دهد، اما اجرای آن به دلیل محدودیت‌های بودجه‌ای هنوز کامل نشده است.
کارمندان اداره نیز نقش مهمی در مصرف برق ایفا می‌کنند. بیش از ۱۰۰ کارمند در شیفت‌های مختلف فعالیت می‌کنند و هر کدام روزانه ساعت‌ها از کامپیوترها استفاده می‌کنند.
مصرف آب در پست مرکزی
مصرف آب در اداره پست مرکزی عمدتاً به سرویس‌های بهداشتی و سیستم‌های خنک‌کننده آبی اختصاص دارد، جایی که نشتی‌ها و نبود بهینه‌سازی چالش اصلی است.
ساختمان قدیمی اداره، که قدمت آن به دهه‌های گذشته برمی‌گردد، دارای لوله‌کشی‌هایی است که گاهی نشتی دارند و باعث افزایش مصرف می‌شوند. اداره اخیراً شیرهای اتوماتیک در سرویس‌ها نصب کرده تا مصرف آب را کاهش دهد، اما هنوز سیستم‌های قدیمی در برخی بخش‌ها فعال هستند.
کولرهای آبی، که در تابستان‌های گرم تهران ضروری هستند، مصرف آب بالایی دارند. هر کولر آبی به طور متوسط ۲۰۰ لیتر آب در روز مصرف می‌کند، و اداره پست مرکزی با ۱۰ دستگاه کولر آبی، سهم قابل توجهی از مصرف آب را به خود اختصاص می‌دهد. این در حالی است که طبق گزارش‌های وزارت نیرو، کولرهای گازی ۴ تا ۶ برابر برق بیشتری مصرف می‌کنند، بنابراین انتخاب کولر آبی در این اداره منطقی به نظر می‌رسد، اما نیاز به نگهداری منظم برای جلوگیری از هدررفت آب دارد.
برخی از کارمندان بعضی مرسولات که کثیف شده بودند (مثلاً بسته‌های پستی با گرد و خاک) را با آب می‌شستند.
سیستم‌های خنک‌کننده و دستگاه‌های تهویه: تعادل بین راحتی و صرفه‌جویی
دستگاه‌های خنک‌کننده در اداره پست مرکزی تهران، شامل کولرهای آبی و فن‌ها، مصرف انرژی بالایی دارند، اما جایگزینی با مدل‌های کارآمد در حال بررسی است.
اداره پست مرکزی با مساحتی بیش از ۲۰۰۰ مترمربع، در فصل تابستان به سیستم‌های خنک‌کننده وابسته است. کولرهای آبی اصلی‌ترین وسیله خنک‌کننده هستند و مصرف برق آنها حدود ۲۰ درصد از کل مصرف برق اداره را تشکیل می‌دهد.
علاوه بر کولرها، پنکه‌های سقفی و دستگاه‌های تهویه در سالن‌های اصلی استفاده می‌شوند. دمای اداره روی ۲۵ درجه سانتی‌گراد تنظیم شده، که مطابق با دستورالعمل‌های وزارت نیرو برای ادارات دولتی است. با این حال، برخی کارمندان از پنکه‌های رومیزی USB یا برقی کوچک استفاده می‌کنند.
مسئول بخش نگهداری ساختمان، درباره‌ی مصرف انرژی و راه‌های کاهش آن توضیح می‌دهد «ما هر سال کولرها را سرویس می‌کنیم تا مصرف آب و برق کم شود، اما ساختمان قدیمی است و عایق‌بندی ضعیفی دارد. اگر پنل‌های خورشیدی نصب شود، می‌توانیم بخشی از برق کولرها را از آن تأمین کنیم.»
او می‌گوید «مصرف برق ما در تابستان به خاطر کولرها بالا می‌رود، حدود ۲۰۰۰ کیلووات ساعت در ماه بیشتر. اما ما لامپ‌ها را به LED تغییر دادیم و کارمندان را تشویق می‌کنیم دستگاه‌ها را خاموش کنند. برنامه پست سبز هم کمک کرده، مثلاً موتورهای برقی پستچی‌ها مصرف بنزین را کم کرده است.
کولرهای آبی آب زیادی مصرف می‌کنند، اما بهتر از گازی هستند. نشتی‌ها را تعمیر کردیم و امیدواریم با پنل‌های خورشیدی، وابستگی به شبکه برق کمتر شود.»
نقش کارمندان و برنامه‌های آموزشی: کلیدی برای کاهش مصرف
کارمندان اداره پست مرکزی، با بیش از ۱۰۰ نفر نیروی فعال، می‌توانند با رعایت نکات ساده، مصرف انرژی را به طور قابل توجهی کاهش دهند، اما نیاز به برنامه‌های آموزشی بیشتر احساس می‌شود.
پستچی‌ها در بخش توزیع با موتورسیکلت‌های برقی (که از سال ۱۴۰۱ معرفی شده‌اند) فعالیت می‌کنند، که این امر مصرف سوخت فسیلی را کاهش داده و به پست سبز کمک می‌کند.
چشم‌انداز پست سبز در اداره مرکزی
با وجود چالش‌های مصرف انرژی، اداره پست مرکزی تهران در مسیر پست سبز حرکت می‌کند و می‌تواند الگویی برای دیگر ادارات باشد.اداره پست مرکزی تهران با مصرف بالای انرژی روبرو است، اما برنامه‌هایی مانند پست سبز، استفاده از انرژی خورشیدی و وسایل نقلیه برقی، آینده‌ای پایدار دارد.
انتهای پیام
