استقلال و تمامیت ارضی را مقابل آزادی قرار ندهیم
/ به پاسداشت اصل نهم قانون اساسی /
سیاوش خوشدل، عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز در یادداشتی نوشت:
سخنرانی معروفی از سیّدمحمد خاتمی در نخستین سالگرد دوم خرداد به یاد داریم که در آن با استناد به دو تجربۀ تاریخی می‌گوید، اگر قرائت و تفسیری از مفاهیم والا و ارزشمند، در برابر و متضادّ آزادی قرار بگیرد، آن مفهوم والا و ارزشمند است، آسیب می‌بیند:
«برادران و خواهران، به صراحت این اعتقاد خودم را بگویم که سرنوشت و وجهۀ اجتماعی دین در امروز و فردا در گرو این است که ما دین را به گونه‌ای ببینیم که با آزادی سازگار باشد. اگر شما به تاریخ بشر مراجعه کنید، خواهیددید که هرچه با آزادی مقابل شده‌است، لطمه دیده‌است، حتّی فضیلت‌های انسانی. دین اگر در مقابل آزادی قرار گرفته‌است، لطمه خورده‌است. عدالت اگر در مقابل آزادی قرار گرفته‌است، لطمه خورده‌است. ساختن و توسعه اگر در مقابل آزادی قرار گرفته‌است، لطمه خورده‌است.
اکنون دو نمونۀ بزرگ آن را برای شما که اغلب شما اهل مطالعه و فکر هستید، عرض می‌کنم و آن تجربۀ قرون وسطی است که دین و آزادی در مقابل هم قرار گرفتند، دین شکست خورد و نمونۀ دیگر آن را در دنیای امروز و در دنیای کمونیست می‌بینیم که عدالت اقتصادی در مقابل آزادی قرار گرفت و شکست خورد. گرچه ممکن است مردم هم به آزادی نرسیده‌باشند، ولی مطلوب اعلا و والای مردم، آزادی بوده و هست.»
این روزها و در واکنش به تجاوز غیرقانونی دولت‌های قانون‌گریز و بلکه قانون‌ستیز مجهّز به سلاح هسته‌ای به سرزمین ما، نیاز به دفاع از میهن و استقلال و تمامیت ارضی کشور و ارزشمندی آن فراگیرتر و برجسته‌تر از قبل احساس شد. از سویی نهادها و افرادی که در داخل کشور، با عنوان «وطن» و «ایران» شناخته‌نمی‌شدند، به این مفهوم و ارزش آن بیش از پیش پرداختند و در سوی دیگر فعّالان مخالف حکومت، اعمّ از مقام سابق در نظام فعلی، زندانیان سیاسی و محصوران، پژوهشگر دگراندیش، دانشجوی دارای سابقۀ زندان، جوان بلاگر اینستاگرامی و حتّی فعّالان رسانه‌ای و سیاسی که طرفدار سلطنت مشروطه بوده‌اند و از آغاز نسبتی به نظام و حکومت فعلی نداشته‌اند.
این اتّحاد کلمهٔ خجسته و معنادار، ظرفیتی است که آسان به دست نیامده و حفاظت از آن و تقویت آن نیز آسان نیست و باید همۀ دوستداران حفظ استقلال و تمامیت ارضی ایران در این راه بکوشند. همچون همیشه، وظیفه و مسئولیت حکومت سنگین‌تر از همه است. به طوری که می‌توان گفت اگر حکومت، وظیفه و مسئولیت خود را به جای نیاورد، باقی تلاش‌ها به سرانجام مطلوب و مفیدی نخواهدرسید.
اگر اراده‌ای در حاکمیت برای تحقّق این امر باشد، توجّه به اصل نهم قانون اساسی، بایستگی و شایستگی خواهدداشت؛ در بخش دوم این اصل می‌خوانیم:
«… هیچ مقامی حق ندارد به نام حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور آزادی‌های مشروع را، هر چند با وضع قوانین و مقررات، سلب کند.»
این گزاره و ممنوعیتی که قانون‌گذار وضع کرده‌است، مصداق دیگری از همان موضوع تاریخی است که خاتمی دو نمونه از آن را ذکر کرده‌بود؛ استقلال و تمامیت ارضی را اگر در برابر آزادی تعریف کنیم، استقلال و تمامیت ارضی آسیب می‌بیند.
پیشتر و در سال ۹۶، چرخۀ معیوب عدم آزادی تجمّعات و عدم تأمین آنها از سوی نیروهای انتظامی را از منظر همین قانون بررسی کرده‌بودم. [لینک]
در آنجا نیز اشاره کردم که تقصیر و قصور و مسئولیت دستگاه‌های حکومتی در شکل‌گیری آن چرخۀ معیوب بیشتر و مقدّم است و در نتیجه جایگزین کردن چرخۀ درست آزادی و امنیت نیز با وظیفه‌شناسی و مسئولیت‌پذیری از سوی دستگاه‌های حکومتی آغاز می‌شود.
اکنون نیز، این دستگاه‌های حکومتی هستند که باید از تهدید و خطر ایجادشده توسّط عدو، فرصتی بجویند و سبب خیر شوند و با تکیه بر این اصل قانون اساسی، ضمن پرهیز از سلب آزادی‌ها در شرایط فعلی، حتّی در ترمیم موارد پیشین کاستی در رعایت و توجّه نسبت این قانون نیز بکوشند.
در این صورت نه تنها ارزش آزادی را پاس داشته‌ایم، که به استقلال و تمامیت ارضی کشور هم ارج نهاده‌ایم و گامی در راه صیانت از آن برداشته‌ایم. چون تحقّق اصولی هر امری در گرو تعریف و نهادینه‌سازی آن به عنوان یک ارزش است.
انتهای پیام
