تفاوت های جالب زبان آذری و ترکی استانبولی
دو زبان آذری و ترکی استانبولی از تاریخچه و ریشه مشترکی برخوردار هستند اما در طول زمان و تغییراتی که ایجاد شده امروزه دارای تفاوت هایی در قسمت های مختلف هستند که باعث شده هر کدام را یک زبان مجزا تلقی کرد. اما نکته این است که یادگیری هر کدام به یادگیری دیگری کمک خواهد کرد.
زبان های آذری و ترکی استانبولی در کشورهای مختلفی صحبت می‌شوند. زبان آذری عمدتاً در آذربایجان و بخش‌هایی از ایران و ترکی استانبولی در ترکیه به عنوان زبان رسمی مورد استفاده قرار می گیرد. همانطور که گفته شده این دو زبان تفاوت های ساختاری، دستوری و واژگانی مهمی با هم دارند. این مقاله به بررسی تفاوت های این دو زبان از جنبه های مختلف می پردازد.
تاریخچه دو زبان آذری و ترکی استانبولی
زبان های آذری و ترکی استانبولی هر دو به شاخه جنوب غربی خانواده زبان های ترکی تعلق دارند. زبان آذری تأثیرات قابل توجهی از زبان های فارسی، عربی و روسی پذیرفته، در حالی که ترکی استانبولی بیشتر تحت تأثیر زبان های عربی، فارسی و پس از اصلاحات زبانی قرن بیستم، زبان های اروپایی قرار گرفته است.
در دوران عثمانی، ترکی عثمانی شامل حجم زیادی از واژگان عربی و فارسی بود، اما پس از اصلاحات آتاتورک در سال ۱۹۲۸، بسیاری از این واژه ها حذف شده و الفبای لاتین جایگزین الفبای عربی شد. از سوی دیگر، زبان آذری در جمهوری آذربایجان نیز تحت تأثیر سیاست های شوروی، الفبای سیریلیک را پذیرفت که بعدها به لاتین تغییر یافت. در ایران، زبان آذری همچنان از الفبای فارسی استفاده می کند.
تفاوت واژگان در زبان آذری و ترکی استانبولی
یکی از مهم ترین تفاوت های بین این دو زبان، تفاوت در واژگان آن هاست. بسیاری از کلمات ترکی استانبولی از زبان های اروپایی و عربی گرفته شده اند، در حالی که آذری تأثیر بیشتری از فارسی و روسی پذیرفته است. برخی از مثال های واژگانی عبارتند از:
- آذری: مدرسه (از فارسی)
- ترکی استانبولی: okul از ریشه ترکی
- آذری: قاپی (از فارسی، به معنی در)
- ترکی استانبولی: kapı از ریشه ترکی
- آذری: پئنجیره (از فارسی)
- ترکی استانبولی: pencere از فرانسوی
همچنین، برخی واژگان در این دو زبان به ظاهر مشابه اند اما معانی متفاوتی دارند. برای مثال:
- آذری: یاش (به معنی سن)
- ترکی استانبولی: yaş به معنی خیس
تفاوت آوایی در زبان آذری و ترکی استانبولی
تفاوت های آوایی بین این دو زبان نیز قابل توجه است. به عنوان مثال، در زبان آذری، صداهای «ق» و «خ» همچنان حفظ شده اند، در حالی که در ترکی استانبولی این صداها به مرور زمان از بین رفته اند. برای نمونه:
- آذری: قاپی (در)
- ترکی استانبولی: kapı
- آذری: نخجوان
- ترکی استانبولی : Nahçıvan
علاوه بر این، در زبان آذری تلفظ برخی واکه ها با ترکی استانبولی تفاوت دارد. به عنوان مثال، در آذری برخی واکه ها کوتاه تر یا کشیده تر از معادل خود در ترکی استانبولی تلفظ می شوند.
تفاوت دستوری در زبان آذری و ترکی استانبولی
گرچه ساختار کلی این دو زبان مشابه است، اما برخی تفاوت های دستوری بین آنها مشاهده می شود. به عنوان مثال، در ترکی استانبولی، فعل معمولاً در پایان جمله می آید، اما در آذری انعطاف پذیری بیشتری وجود دارد. همچنین، برخی پسوند های تصریفی در این دو زبان متفاوتند.
- مثال:
- آذری: من کتاب اوخویورام. (من کتاب می‌خوانم.)
- ترکی استانبولی: Ben kitap okuyorum
- آذری : من گئدیرم. (من می روم.)
- ترکی استانبولی Ben gidiyorum.
همچنین، ترکی استانبولی بیشتر از پسوند های مفعولی استفاده می کند، در حالی که در آذری، این پسوند ها کمتر رایج هستند.
تفاوت در خط و الفبا زبان آذری و ترکی استانبولی
در حالی که زبان آذری در جمهوری آذربایجان از الفبای لاتین استفاده می کند، در ایران همچنان الفبای فارسی برای نوشتن این زبان به کار می رود. از سوی دیگر، ترکی استانبولی نیز از الفبای لاتین استفاده می کند که پس از اصلاحات زبان در زمان آتاتورک جایگزین الفبای عثمانی شد.
زبان آذری در ایران واژگان فارسی و عربی بسیاری را جذب کرده، در حالی که در آذربایجان، تأثیر زبان روسی نیز دیده می‌شود. ترکی استانبولی اما بیشتر از زبان های اروپایی، مخصوصاً فرانسوی تأثیر گرفته است.
یادگیری کدام زبان سخت تر است؟
برای یادگیری زبان آذری یا ترکی استانبولی اگر فارسی زبان باشید به دلیل نزدیکی زبان آذری به فارسی و تاثیراتی که از فارسی گرفته راحت تر می باشد اما در مورد زبان ترکی استانبولی این موضوع می تواند کمی چالش برانگیزتر باشد.
برای یادگیری اگر قصد سفر یا مهاجرت به ترکیه را دارید بهتر است با شرکت در کلاس زبان ترکی استانبولی را یاد بگیرید که می توانید این آموزش را در یکی از بهترین موسسات زبان یعنی موسسه زبان دهخدا که هم کلاس های آنلاین و حضوری و هم دوره های آفلاین زبان ترکی دارد به یادگیری این زبان بپردازید.
سخن آخر
با وجود شباهت های زیاد بین زبان های آذری و ترکی استانبولی، تفاوت های چشمگیری از نظر واژگان، آواشناسی، دستور زبان و تأثیرات خارجی در آنها دیده می شود. زبان آذری تحت تأثیر فارسی و روسی قرار گرفته است، در حالی که ترکی استانبولی تغییرات زبانی گسترده ای را تجربه کرده و از زبان های اروپایی تأثیر پذیرفته است. این تفاوت ها نشان دهنده غنا فرهنگی و زبانی این دو جامعه است و مطالعه آنها می تواند درک عمیق تری از پیوند های تاریخی و زبانی مردمان ترک زبان ارائه دهد.
