نماز به زبان فارسی!

«علی شکوهی» روزنامه نگار، در یادداشتی با عنوان «نماز به زبان فارسی!» در روزنامه ی اعتماد نوشت:

✅ اخیرا فیلمی از نمازخواندن یک پیرمرد ایرانی به زبان فارسی منتشر شد که بحث‌هایی را در برخی از گروه‌های تلگرامی موجب شد. طبعا برخی از افراد از این ماجرا استقبال کرده بودند و می‌گفتند خداوند با هر زبانی که با او سخن گفته شود، بنده‌اش را درک می‌‌کند و …

✅ درباره این اظهارنظرها بنده هم نظراتم را در میان جمعی از دوستان مطرح کردم و اینک همان نکات را برای خوانندگان گرامی به اشتراک می‌گذارم. نذر نکردیم که در این ستون همیشه درباره مسائل سیاسی بنویسیم و پرداختن به مسائل فکری و اعتقادی هم گاهی ضروری است.

✅ ۱- آیا خداوند قادر بود به زبان دیگری هم قرآن را نازل کند؟ قطعا بلی ولی اگر قرآن را به هر زبانی نازل می‌کرد طبعا آن را متفاوت ارایه می‌کرد تا گونه‌ای اعجاز زبانی و بیانی هم به حساب آید یعنی در قیاس با دیگر متون همان زبان، خصوصیات و ویژگی برجسته و متفاوتی به آن می‌داد، همان‌طور که قرآن را در اوج بلوغ زبان عرب نازل کرد ولی آن را بسیار متفاوت و برجسته‌تر از بقیه متون عربی قرار داد به گونه‌ای که در میان همه متون عربی از جذابیت و رسایی و ساختارهای خاص خودش برخوردار است.

✅ ۲- خداوند قرآن را به زبان یک قوم فرستاد و نه همه اقوام یعنی در زمان پیامبر هزاران زبان در جهان رایج بود ولی قرآن فقط به زبان عربی نازل شد. آیا این امر یعنی بقیه اقوام مخاطب این متن نیستند؟ طبعا همه مردم مخاطب قرآن هستند و باید با این زبان آشنا شوند تا محتوای پیام را دریابند یا به زبان خودشان برگردانند تا آسان‌تر متوجه تعالیم الهی بشوند.

✅ ۳- فلسفه نماز فقط حرف زدن با خداوند نیست بلکه می‌تواند دلایل دیگری هم داشته باشد از جمله ایجاد وحدت میان همه مسلمانان و انجام شعایر مشابه و یکسان در میان همه آنان و بنابراین نباید فلسفه نماز را تنها در یک چیز یعنی در حرف زدن با خدا خلاصه کرد و بعد گفت که ما به زبان فارسی و دیگران ترکی و انگلیسی و… حرف می‌زنیم. یکی از فلسفه‌ها می‌تواند این باشد که آدمیانی با زبان‌های متعدد را در حوزه شعائر دین، یکسان و مشابه کرده و از این طریق هویت و وحدت ایجاد کند.

✅ ۴- حرف زدن با خداوند با زبان خودمان و دعا و درخواست از حضرت باری حتما به زبان فارسی یا زبان‌های دیگر هم شدنی است و منعی ندارد. فقط نماز را به زبان عربی می‌خوانیم که بخشی از فلسفه آن حرف زدن با خداست و دلایل دیگری هم ممکن است داشته باشد.

✅ ۵- قطعا ترجمه گویا و کاملی از نماز به زبان فارسی نمی‌تواند وجود داشته باشد و به زبان‌های دیگر هم تقریبا ناشدنی است. برخی از تعابیر به کار رفته در قرآن و نماز، بار معنایی خاصی دارند و اگر بخواهیم آن را به زبان فارسی یا زبان‌های دیگر برگردانیم، کاری دشوار در پیش داریم و گاهی به یک متن طولانی برای معنا کردن یک واژه نیاز داریم. همین کلمه «الله»، شامل جمیع صفات خداوند می‌شود و هیچ کلمه‌ای جای آن را نخواهد گرفت. «رحمن» و «رحیم» هم اصلا در کلمه بخشنده و مهربان گویایی ندارند. به همین سان است کلمات دیگری که در سوره حمد و توحید و اذکار نماز هست.

✅ ۶- یک سوال مهم این است که الان چه نیازی است که نماز به زبان فارسی خوانده شود؟ چه کسانی در این زمینه اصرار دارند؟ آیا غالب مردم ما در این زمینه احساس نیاز می‌کنند یا افراد خاصی عمدا به این امر دامن می‌زنند؟ احساس نمی‌شود این کار از سر یک نیاز واقعی باشد و با کمی آموزش در تمامی جهان، مردم مسلمان می‌توانند با همین متون عربی با خداوند ارتباط برقرار کنند. غالب کسانی که نماز خواندن فارسی این پیرمرد را دیده‌اند تایید می‌کنند که لزوما ارتباط بهتری با خداوند برقرار نشده است و همان نماز عربی بسیار تاثیرگذارتر است. به نظر می‌رسد کسانی برای مخالفت با برخی نهادها و ساختارها دست به انتخاب این روش‌های خاص می‌زنند و بیشتر درصدد بیان اعتراض خود هستند.

✅ ۷- ما مسلمین باید سطح دانش و سواد خودمان را بالا ببریم و نباید در سطح عوامی که ترجمه نماز را نمی‌دانند در جا بزنیم. به خاطر آن نقیصه هم نباید اصل مهم‌تری را مخدوش کرد و اجازه داد یک دسته از شعایر تغییر وضعیت بدهند. دعا کردن که مجاز است اما نماز خواندن به چیزی صدق می‌کند که شامل الفاظ و حرکات و نیات خاصی است. اگر مسلمان می‌خواهد نماز بخواند در روز پنج مرتبه باید همانی را که فقها از دین استنباط می‌کنند، بخواند. طبعا دعا با هر زبانی و حتی بدون بر زبان آوردن هم شدنی است اما نماز همین است که مسلمین به عربی می‌خوانند. نماز فارسی نماز نیست چون نماز معنا و مصداق معینی دارد که هر مسلمانی باید مطابق آن ادای فریضه کند.

✅ امیدوارم روزی برسد که ما به چند زبان مسلط بشویم به خصوص زبانی که وحی ما به آن نازل شده است و خودمان بتوانیم مستقیما از متون دینی بهره‌مند بشویم.

انتهای پیام