خاطرات هاشمی آبان ۷۹ | «نظرم را خواستند گفتم مجلس و دولت، اعتقادی به پیشنهادات اصلاحی رهبری ندارند»
انصاف نیوز: خاطرات روزنوشت آیتالله اکبر هاشمی در آبان سال ۱۳۷۹ را در ادامه میخوانید:
یکشنبه ۱ آبان ۱۳۷۹ |۲۴ رجب ۱۴۲۱ 22 اکتبر۲۰۰۰
آقای [سیدمحمد] جهرمی، [معاون اجرایی شورای نگهبان] آمد.گزارش اقدامات مربوط به سازماندهی اداری شورای نگهبان را داد و در مورد وقت انتخابات ریاستجمهوری و میاندورهای مجلس [ششم] و نیزکامپیوتریکردن شمارشآرا مشورت نمود وگفت، جمعی از افراد، مشغول جمعآوری وعدههای عمل نشده آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییسجمهور] هستند.
آقای [حمیدرضا] حاج بابایی، نماینده همدان آمد وگفت، برای هماهنگی در مقابل مشارکتیها، مجموعهای از جناحهای راست، مستقل و چپ ارزشی را [در مجلس] تشکیل دادهاند که آثارش در رأی عدم اعتماد به آقای [نصرتالله] جهانگرد، [نامزد وزارت پُست و تلگراف و تلفن] و نیز در رأی امروز به اعتبارنامه آقایان [غلامعلی] حداد [عادل] و [سیدعلیاکبر] محتشمی، بروزکرده است؛ خواست که به [حزب] کارگزاران [سازندگی] توصیه کنم، با آنها همکاریکنند.
آقای مسیح مهاجری، [مشاور رییسجمهور و مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی] آمد. از عدم قاطعیت رهبری در مقابل مخالفان انتقاد دارد. بیانیهای از نهضت آزادی را آورد که صریحاً جواب اظهارات رهبری، در سخنرانی در جمع یاران امام علی(ع) را دادهاند.گفت، دفتر رهبری به آقای [غلامحسین] محسنیاژهای، [دادستان ویژه روحانیت] گفته که به فتوای رهبری، آقای [حسن یوسفی] اشکوری، مرتد نیست و لذا دادگاه با اینکه حکم اعدام را صادرکرده، قرار است در تجدیدنظر، جبرانکند.
عصر آقای [سیدمحمدباقر] حکیم، [رییس مجلساعلای انقلاب اسلامی عراق] آمد. از نحوه سفر آقای [کمال] خرازی، [وزیر امورخارجه] به عراق و در جریان نگذاشتن ایشان گله داشت و از مخالفتهاییکه در عراقیهای موجود در ایران، علیه ایشان و مجلساعلا میشود، اظهارناراحتیکرد.
سردار قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس آمد. ایشان هم سفر آقای خرازی به عراق را به نفع عراق و به ضرر ایران میداند وگفت، چیزی به دست نیاوردهاند. توضیحاتی در مورد انتفاضه فلسطین داد وگفت، ادامه خواهد یافت. تحرک عمل ایران را ناکافی میداند و پیشنهاد دارد که کمکهای مالی و تسلیحاتی و تبلیغاتی، زیاد بشود.
اعلامیه پایانی [اجلاس فوقالعاده] سران [اتحادیه] عرب [در قاهره] منتشر شد؛ با اینکه در مورد روابط با اسراییل و بسیاری موارد دیگر و کمک مالی و … نکات خوبی دارد[۱]، اما از سوی سران حماس و جهاد [اسلامی فلسطین] محکوم شده و آن را ضعیفگفتهاند، ولی بیش از حد انتظار محافل، واقعبین است. انتفاضه هم شدت یافت و تظاهرات علیه بیانیه هم انجام شده است. عفت و سارا، [دختر فاطی]، از سفر عُمره مراجعت کردند.
دوشنبه ۲ آبان ۱۳۷۹ | 25 رجب ۱۴۲۱ 23 اکتبر۲۰۰۰
آقای [مصطفی] میرسلیم، [معاون فرهنگى – اجتماعى مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام]، همراه جمعی از محققان معاونت فرهنگی مرکز تحقیقاتآمدند. طرحهای خود را توضیح دادند و از عدم تصویب آن، در مورد اطلاعرسانی در رویت هلال و جهانی شدن گله داشتند.گفتم، طرحها را گران تشخیص دادهاند
آقای طه هاشمی، [مدیرمسئول روزنامه انتخاب] آمد. منتظر است که یا به عنوان وزیر ارشاد و یا به عنوان رییس سازمان [فرهنگ و] ارتباطات [اسلامی] معرفی شود؛ گویا دچار خوشبینی است. برای انتشار نشریات دیگری غیر از [روزنامه] انتخاب، استمدادکرد و از بیتحرکی دولت اظهارنگرانیکرد؛ به خصوص با داشتن درآمدکافی ارزکه اگر این وضع ادامه یابد، باعث یأس مردم از مدیریت نظام میشود. از دفتر رهبری گله داشت که در سفر رهبری به قم، برای او دعوتنامه نفرستادهاند.
عصر هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی آمدند؛ با آقایان [محمدعلی] کینژاد، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و [جعفر] توفیقی، نماینده وزارت علوم در هیأت امنای دانشگاه آزاد، اختلافات وزارت و شورا و دانشگاهآزاد، مطرح و تفاهمی ایجاد شد؛گرچه اصل اختلاف رفع نشد و ضمناً کلیات اساسنامه پذیرش دانشجویان خارجی در دانشگاه آزاد تأیید شد. انتفاضه و شهادت و جرح وسیع فلسطینیان و انتقادات از بیانیه پایانی اجلاس سران عرب ادامه دارد.
سهشنبه ۳ آبان ۱۳۷۹ | 26 رجب ۱۴۲۱ 24 اکتبر۲۰۰۰
مدیران مرکز آمار آمدند. آقای دکتر [عباسعلی] زالی، [رییس مرکز آمار ایران]، گزارش داد و از ضعف فرهنگ آمار و عدم همکاری اُرگانها و مردم گفت و خواستار تقویت کار مرکز شد. من هم در ضرورت و اهمیت آمار صحیح در کشور و عدم توفیق ایران در داشتن آمار جامع و دقیق و نیز پایگاه اطلاعاتی وسیع و شبکه اطلاعرسانی مطمئن، صحبت کردم.[۲]
هیأترییسه [مجلس] خبرگان [رهبری]، جلسه داشت. پیشنهاد بودجه سال آتی مطرح بود. پیشنهاد شده بود که بودجه برای ۲۸ دفتر خبرگان در ۲۸ استان دیده شود؛ مخالفت شد و موکول به تصویب مجلس در مورد تأسیس دفاترکردیم. قرارشد، مذاکرات سالهای قبل که چاپ شده، به نمایندگان داده شود. آقایان [علی] مشکینی و [ابراهیم] امینی که در جامعه مدرسین [حوزه علمیه قم] هستند، از امورکشور اظهارنگرانیکردند وگفتند، در جامعه، مسأله ریاستجمهوری آینده مطرح است و هنوز به نتیجهای نرسیدهاند.
عصر آقای موریس معتمد، نماینده کلیمیان ایران در مجلس، همراه یکی از سران جامعه کلیمی [= یهودی] ایران آمدند.گفتند، بعد از انقلاب، بخشی از یهودیان از ایران رفتهاند و حدود ۳۰ هزار نفر ماندهاند و در اثر دادگاه متهمان به جاسوسی کلیمی در شیراز، حدود پنج هزار نفر دیگر رفتهاند و اخیراً پس از شروع انتفاضه و پخش مداوم ستمهای اسراییل نسبت به فلسطینیها و تحریک عواطف مسلمانان، یهودیهای ایران احساس ناامنی میکنند و اخیراً سه مورد حمله به یهودیها دیده شده است. خواستندکه من در نمازجمعه بگویم، جامعه یهودیان ایران، با تجاوز به فلسطین مخالف است و از اول با تشکیل اسراییل، موافق نبوده و باید حساب آنها را از حساب صهیونیستها جدا بدانید. آقای معتمدگفت، در سفر به آمریکا که همراه آقای [مهدی] کروبی، [رییسمجلس] رفته بود، باعث شده یهودیان در تظاهرات علیه آقای [سیدمحمد] خاتمی، شرکت نکنند و یادآور شرکت یهودیان ایران در [دوران] دفاع در جنگ تحمیلی شدند.
شب میهمان رهبری بودم. درباره سفر آقای [کمال] خرازی، [وزیر امورخارجه] به عراق، مسأله انتفاضه و محاکمه آقای [حسن یوسفی] اشکوری و نظارت بر اجرای سیاستهای کلی و انتخابات مذاکرهکردیم. طبق نظر [فتوای] امام و رهبری، اشکوری، مرتد به حساب نمیآید و اگر عنوان محارب یا مفسد بر او تعیین نکنند، مستحق اعدام نیست.گفتند، آقای خاتمی از اظهارات ایشان در جمع بسیجیان که گفتهاند، در مورد فلسطین رفراندوم شود، اظهار خوشحالیکرده و فکر میکند که این نظر، برگشت از نظر نابودی اسراییل استکه به او توضیح دادهاند که این راهکار نابودی است؛ چون نتیجه رفراندوم همین است. امروز انفجار مخزن مهمات در پادگان ارتش در راه مشهد به تربت حیدریه، باعث وحشت منطقه و بسته شدن راهها و تخلیه روستاها شده است.
چهارشنبه ۴ آبان ۱۳۷۹ | 27 رجب ۱۴۲۱ 25 اکتبر۲۰۰۰
برای مراسم عید مبعث، به دفتر رهبری رفتم. آقای خاتمی، [رییسجمهور]، چند جملهای تبریک گفت و رهبری هم صحبتکوتاهی داشتند؛ خشک و بیرونق بود. سری به دفترم زدم وگفتم، به هریک از دفتریان و پاسداران، پنج هزار تومان عیدی بدهند.
به خانه آمدیم. تا شب، وقت به مطالعه و استراحت و دیدن اقوام گذشت. بیشتر وقت به مطالعه کتاب «جهان در عصر بعثت» صرف شد. اعلام شد که انفجار انبار مهمات پادگان لشکر ۷۷ تا نیمه شب ادامه داشته و تلفات جانی نداده؛ گرچه شایعاتی هم درباره تلفات هست.
کنگره آمریکا، قطعنامهای صادرکرده و فلسطینیها را مسئول حوادث اخیر خوانده و از اسراییل،گستاخانه حمایت کرده است. سروصدای زیادی در مورد توقیف سه هفتهنامه، در رسانههای بیگانه دیده میشود.[۳]
پنجشنبه ۵ آبان ۱۳۷۹ | 28 رجب ۱۴۲۱ 26 اکتبر۲۰۰۰
تا ساعت یازده صبح، برای خطبههای نماز جمعه فردا، درباره سوابق تاریخی بیتالمقدس مطالعهکردم. از ساعت یازده تا چهار بعد از ظهر، در دفترکوشککارکردم. اول وقت، آقای عبدالله نوری، به عنوان تشکر از تسلیت من در مورد فوت والدهاش آمد. ماجرای سکته مادر را تعریف کرد و اینکه اجازه نداده از مراسم سوءاستفاده علیه نظام بشود؛ بهجز مطالبی مثل بیانیه آیتالله منتظری که از اختیار او بیرون بوده وگفت، وضع حال پدرش هم خوب نیست. علاج در مرخصی هفتگی میباشد. خلاصه مذاکراتم با رهبری و آقای [غلامحسین] محسنی [اژهای، دادستان ویژه روحانیت] را گفتم. شب هم علاوه بر انجام کارهای دفتر، برای خطبههای جمعه مطالعهکردم.
بعضی روزنامههای عربی، امروز جواب آقای [سیدمحمد] خاتمی را دادهاند که از کمعملی [اجلاس فوقالعاده] سران [اتحادیه] عرب انتقادکرده بود و در مقابل، آنها از بیعملی ریاست [سازمان] کنفرانس اسلامیگفتهاند.[۴] رییس پارلمان دولت خودگردان گفته، آقای خاتمی،کنفرانس سران اسلامی را در سردخانه گذاشته است.
اعلان شد که بعد از دو ماه تلاش، پنج جسد از اجساد قربانیان زیردریایی اتمیکورسک روسیه را بیرون آوردهاند. طالبان، روسیه را تهدیدکردهکه اگر به کمک به جبهه متحد شمال افغانستان ادامه دهد، ضرر خواهدکرد. وزیر دفاع روسیه با احمدشاه مسعود[۵] ملاقات کرده و اخیراً کمکهای روسیه به مخالفان طالبان، افزایش یافته است.
ترکیه اعلان کرده که از سال آینده، شرکت دختران محجبه در کنکورها ممنوع است؛ گرچه فعلاً هم مانع حضور آنها در دانشگاهها و ادارات میشوند و نقطهمقابل آن، اعلان طالبان است که از حضور مردان بدون ریش و زنها، در ادارات و دانشگاهها هم جلوگیری میکنند. یک فلسطینی در غزه، با یک دوچرخه حامل بمب، به پاسگاه اسراییلیها زد. این حمله انتحاری، باعث وحشت اسراییلیها شده؛ روند جدیدی آغاز شده است.
جمعه ۶ آبان ۱۳۷۹ | 29 رجب ۱۴۲۱ 27 اکتبر۲۰۰۰
برای اقامهجمعه به دانشگاه تهران رفتم. بحث عمده، مسایل روز درباره انتفاضه فلسطین و خطبه اول در خصوص بعثت پیغمبر (ص) بود.[۶] آقای [جواد] مقصودی، [رییس ستاد برگزاری نماز جمعه تهران] و آقای [سیدرضا] اکرمیسمنانی گفتند، بخشی از نیروهای حزباللهی، در مورد انتشار تسلیت من به آقای عبدالله نوری – به مناسبت فوت مادرش- گله دارند.گفتم، بُعد انسانی مسأله را توجه ندارند.
عصر آقای عباس صفریان آمد. رییس اداره مرزی وزارت امورخارجه شده و برای تکمیل خطوط مرزی که از قدیم ناتمام مانده، سفری به مرز ترکیهکرده؛ بحثهای زیادی شده، ولی ناتمام مانده است. در منطقه ماکو و مرز بازرگان، دو نقطه بین میلههای مرزی دچار ابهام است. امروز هم انتفاضه ادامه داشت؛ شهیدان و مجروحانی هم داشته است. فاطی از سفر کیش برگشته بود و از رکود جزیره گفت.
شنبه ۷ آبان ۱۳۷۹ | 30 رجب ۱۴۲۱ 28 اکتبر۲۰۰۰
پیش از ظهر،کمیسیون زیربنایی [مجمع تشخیص مصلحت نظام]، جلسه داشت. در مورد منابع مالی جدید برای بخش مسکن بحث شد. با اینکه معلوم است، منابع فعلی برای رفع نیاز بخش کافی نیست، مذاکرات به نتیجه مشخصی نرسیده؛ پیشنهاد وزارت مسکن [و شهرسازی]، این است که اجازه بدهند مثل موبایل از منابع بخش خصوصی بهره بگیرد؛ بدون اینکه به حساب سهم تسهیلات آن بیاید و بازپرداخت هم پلکانی باشد و چند راه دیگر.
عصر آقایان [اسحاق] جهانگیری، [وزیر صنایع و معادن]، [حسین] مرعشی، [نماینده کرمان] و [حسین] رضایی، [رییس سازمان حج و زیارت] آمدند. درخواست کردند که اقدام جدی برای خلاصی آقای عبدالله نوری از زندان بشود و نمونههایی از مشکلات خانوادگی او را گفتند؛ از قبیل ناراحتی شدید پدر و همسر. دکتر [احد] میلانینیا آمد و به خاطر بالا رفتن قند، دستوراتی برای غذا هم داد.
اسراییل، امروز بخشهایی از غزه و کرانه باختری را تصرفکرده و [یاسر] عرفات، [رییس دولت خودگردان فلسطین]، از مردم خواسته که به حرکت انتفاضه، شدت بخشند. [بیلکلینتون]، رییسجمهور آمریکا هم از به بنبست نزدیکشدن مذاکرات صلح اظهار نگرانیکرده است. در ساحل عاج، بعد از مدتی اعتراضات مردمی، رییسجمهور فرارکرده و فرد جدیدی زمام امور را به دستگرفته؛ بیشباهت به وضع یوگسلاوی نیست.
آقای [بیژن نامدار] زنگنه، [وزیر نفت]، خبر داد که با ژاپنیها بر سر سرمایهگذاری آنها در توسعه مخزن نفت آزادگان، به توافق رسیدهاند.گویا ژاپن با عربستان، بر سر همکاری نفتی به مشکل برخوردکرده است و دنبال منبع دیگری، برای تأمین نیازهای انرژی است.
یکشنبه ۸ آبان ۱۳۷۹ | 1 شعبان ۱۴۲۱ 29 اکتبر۲۰۰۰
دکتر فریدون عزیزی، [متخصص غدد و متابولیسم]، همراه با دکتر [احد] میلانینیا، برای معالجه قند آمدند که اخیراً بالا رفته است و دستورات غذایی و دارویی دادند. برای عفت همکهکمی آنزیمهایکبدیاش بالارفته، دستوراتی دادند. ساعت نُه به دفترم رسیدم؛ روزهای قبل، هفت و نیم میرسیدم.
دکتر [شهابالدین] صدر، رییس [سازمان] نظام پزشکی آمد. توضیحاتی برای انتخابات آینده [نظام پزشکی] داد؛ امیدوار است، باز هم انتخاب شود. در مورد انتخابات ریاستجمهوری و ایجاد وفاق بین گروههای سیاسی، پیشنهادهایی داشت و مشورتکرد. آقای [علی] فتحاللهزاده [خویی]، مدیر باشگاه استقلال آمد؛ مثل ملاقات قبلی، فصلی در علاقه جوانان به ورزش و دو باشگاه استقلال و پرسپولیس داد وگفت، باید از این علاقهمندی استفاده سیاسی و اجتماعی شود. از تغییر روحیه جوانان، اظهارنگرانیکرد.
آقای [سعید] اسدی،کارگردان سینما آمد. ۲۲ سال در آلمان کارکرده و اواخر دوران ریاستجمهوری من به ایران برگشته و دو فیلم ساخته و قرار بوده، فیلمی درباره جنایت اسقاط ایرباس ایران توسط آمریکا [در تابستان ۱۳۶۷]، تهیه کند.کارفرما صداوسیما بوده و من هم ۲۰۰ هزار دلار، در آخر دوره کارم، به صداوسیما داده بودم، ولیگویا سناریوی او را نپسندیدند وکار عملینشده؛ معتقد است [وزارت] ارشاد و مسئولان سینما، او را بایکوتکردهاند. نمونههایی از مطرحبودن خود در رسانههای خارجی و سناریوی ایرباس را آورده بودکه بخوانم و برای ساخت فیلم،کمک کنم.
آقای مسیح مهاجری، [مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی] آمد و مسایل مربوط به انتخابات و جراید را پیگیری کرد. گفت، خبری شنیده که دستگاه قضایی میخواسته در مقابل دریافت پنج میلیارد تومان کمک از دولت، در مورد بعضی روزنامهها کوتاه بیاید که رهبری مانع شدهاند.
عصر عقد ازدواج [آقاى امیرعلىآقایارى]، یکی ازکارکنان بنیاد بیماریهای خاص را بستم. آقای [احمد] پیشبین، نماینده بافت [کرمان] آمد. از خطر انحرافات اخلاقی و سیاسی جوانان و نیز وضع اقتصادی اظهار نگرانیکرد و پیشنهادهایی داشت.گفت، امروز نیروهای انقلابی، قدر دولت شما را میدانند. انتفاضه ادامه دارد و در مقابل کاخ سفید در واشنگتن، ۱۵ هزار مسلمان و مسیحی و یهودی، علیه اسراییل و آمریکا تظاهرات کردهاند.
دوشنبه ۹ آبان ۱۳۷۹ | 2 شعبان ۱۴۲۱ 30 اکتبر۲۰۰۰
آقای علی ملکوتی، رییس دانشگاه آزاد سراب آمد.گفت، [آقای حسین انواری]، نماینده سراب، آقای [عبدالله] جاسبی، [رییس دانشگاه آزاد اسلامی] را قانعکردهکه او را عزلکند و خواست که مهلت بدهند؛ در قم زندگی میکند و فقط آخر هفته به سراب میرود.
آقای [یوسف] زمردیان، [از خیرّین بازار تهران و بانی مدرسه دارالشفاء قم] آمد. درباره دوران زندان و نیزکیفر آقای علی زمردیان صحبت شد و از اینکه خانواده او علیرغمکیفر فرزندشان، وفادار به انقلاب ماندهاند، اظهارتحسینشد.گفت، از سوی دانشگاه امام صادق(ع) به لندن رفته و با مذاکره با خانواده امیرحسینیها، مشکل گرفتن پول مرحوم [ابوالفضل] تولیت از بانک را حلکرده است؛ قبل از انقلاب، حدود سه میلیون پوند به بانک سپرده بود که با ادعای امیرحسینیها به عنوان وارث [مرحوم تولیت]، بانک پول را نمیداد و بالاخره با توافق وگرفتن سهمی، پولها آزاد شد و با بهره در این مدت طولانی به حدود ۱۹ میلیون پوند رسیده که دریافت شده است. خواست به فاطی، [رییس بنیاد بیماریهای خاص] بگویم، برای ساخت بیمارستان سرطانیها با آنها همکاری شود.گروه خیریه آنها آمادهاند، دو میلیارد تومانکمککنند.
جمعی از معاونان وزارت اطلاعات آمدند. از اینکه گروه بازجوهای معزول، علیه مدیران وزارت، شبنامه منتشر میکنند و قوه قضاییه به شکایت متهمان شکنجه شده، ترتیب اثر نداده وگفته به همان سازمان قضایی [نیروهای مسلح] شکایت ببرند، بسیار ناراحت بودند.گفتند، در ملاقات دیروزشان با آقای [سیدمحمود] هاشمیشاهرودی، [رییس قوهقضاییه] هم نتیجه معکوسگرفتهاند و به آنها توهین شده است.گفتند، مدیرکلهای اطلاعات جمعشدهاند و تهدید به استعفای دستهجمعی نمودهاند؛ برای حل مشکل استمدادکردند.
عصر ستاد برگزاری سمینار ابعاد وجودی امام زمان(عج) آمدند. آقای [محمود] محمدی عراقی، [رییس سازمان تبلیغات اسلامی]، گزارش کار داد و من هم در اهمیت مسأله منجی بشر و توافق همه ادیان آسمانی در این خصوص و آثار وجودی امام زمان (عج) در عصر غیبت، صحبتکردم.[۷]
سهشنبه ۱۰ آبان ۱۳۷۹ | 3 شعبان ۱۴۲۱ 31 اکتبر۲۰۰۰
آقای [اسدالله] بادامچیان، [دبیر سیاسی حزب مؤتلفه اسلامی] آمد. برنامه مؤتلفه برای انتخابات [ریاستجمهوری سال ۱۳۸۰] را گفت. نامزد مشخصی ندارند، ولی درصدد نقد عملکرد دولت آقای [سیدمحمد] خاتمی و بیان نقاط ضعف آن هستند. در مورد هدف من از طرح ضرورت همکاری گروهها برای رفع مشکل، در نمازجمعه پرسید.
آقای [عبدالرحمن] ندیمی بوشهری، استاندار سابق بوشهرآمد؛ فعلاً قائممقام رییس بانک صنعت و معدن است. از ضعف مدیریت اقتصادی کشور انتقاد دارد و گفت، بانک صنعت و معدن، طرحی تهیه کرد و تصویب هم شد، ولی در عمل به اشکال برخوردکرده و مایه دلسردی شده است. ظهر فاطی و آقایان دکتر [محمود] طباطبایی و دکتر [باقر] لاریجانی و دکتر [احد] میلانینیا آمدند و بر مراعات رژیم غذایی [برای تنظیم قند خون]، تأکید داشتند.
عصر آقایان [سیدرضا] نیری، [سرپرست کمیته امداد امام خمینی] و دو نفر از حزبالله لبنان آمدند. از مشاهدات خود از زندان خیام و وضع نامساعد آن و کمکهای کمیته امداد به محرومان لبنان گفتند. ۲۰۰ تن از زندانیان سابق زندان خیام[۸] آمدند؛ خیلی پُرشورند. برای آنها سخنرانیکردم و از اهمیت پیروزی مقاومت اسلامی لبنان و تأثیر آن بر مردم فلسطین گفتم و از سیاست دوگانه سازمان ملل و دولتهای غربی انتقادکردم که برای نجات زندانیان خیام در جنوب لبنان حمایت نکردند و امروز برای نجات سه سرباز اسراییلی، تلاش میکنند.[۹]
شب، [جامعه] روحانیتمبارز، در دفترم جلسه داشت. درباره انتخابات [ریاستجمهوری] و پذیرش اعضای جدید بحث شد. مقررشدکه فعلاً نامزدی برای انتخابات نداشته باشیم و تشویق شود، افرادی برای روشنگری وارد شوند.
دولت ترکیه، امروز یک هواپیمای حامل دارو و تجهیزات پزشکی ایران را که برای مردم فلسطین میبرده، بنا به درخواست اسراییل، مجبور به فرود اجباری کرده و تفتیش نموده است. یک هواپیمای ۷۴۷ خطوط هواپیمای سنگاپور در مسیر لسآنجلس در تایلند سقوط کرده و جمع زیادی مُردهاند؛ هنوز علت آن معلوم نیست.
چهارشنبه ۱۱ آبان ۱۳۷۹ | 4 شعبان ۱۴۲۱ 1 نوامبر۲۰۰۰
جمعی از اساتید دروس معارف اسلامی دانشگاهها آمدند. از مشکلات و نیازها و کمبودها گفتند و حمایت خواستند. بخشی از مشکلات از قرار ذیل است: ۱ – اشکالات متون درسی و به روز نبودن آنها ۲ – عدم توجه مدیران دانشگاهها به جایگاه این اساتید و تبعیض بین آنها و اساتید سایر رشتهها. ۳ – حقالتدریسیبودن اکثر معلمان و اساتید ۴ – توقع دانشگاهیان از این اساتید که پاسخگوی همه مسایل انقلاب اسلامی و جامعه باشند و بیتفاوتی بسیاری از اساتید در این موارد. ۵ – تهیه لایحه از سوی وزارت [علوم] که در آن نقشکرسیهای معارف اسلامی دانشگاه ضعیفشده. ۶ – عدم اطلاع آنها از همه مسایلکشور برای پاسخگویی. ۷ – اولویتدادن دانشگاه آزاد اسلامی برای استخدام فارغالتحصیلان خودش؛ حتی اگر ضعیفتر از افراد متقاضی دیگر باشند. ۸ – افراط در نقش اساتید این رشتهها در گذشته و تفریط در زمان حاضر. قرار شد، برای رفع مشکلاتشان، در حد مقدور کمک کنم.
اخوی محمد، [رییس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی] آمد وگفت، پذیرفته است که کنگره حزب کارگزاران به تأخیر افتد؛گرچه هدف مشترک مشارکتیها و جناح چپ،کارگزاران است و بنا دارند، تحرک حزب را کم کنند. ظهر با محسن [سرپرست دفتر رییس مجمع تشخیص مصلحت و مدیرعامل دفترنشر معارف انقلاب]، ناهارکاری خوردیم و در مورد کارهای مجمع تشخیص و دفتر نشر معارف انقلاب، تصمیمگیریکردیم.
عصر آقای محمد صادقالحسینی [فراهانی]، [روزنامهنگار] آمد. مصاحبهای برای توضیح نقاط مبهمی از تاریخ انقلاب انجام دادیم؛ میخواهدکتابی تهیه کند. از کمتحرکی ایران در مورد انتفاضه بیتالمقدس انتقاد داشت. شورای نگهبان، امروز مصوبه تفسیری مجلس در مورد مطبوعات را به خاطر مخالفت با مضمون نامه اخیر رهبری به مجلس[۱۰]، به عنوان مخالفت با شرع رد کرده و باعث خشم دومخردادیها شده است. انتفاضه ادامه دارد و روزانه چند شهید و دهها مجروح میدهد.
پنجشنبه ۱۲ آبان ۱۳۷۹ | 5 شعبان ۱۴۲۱ 2 نوامبر۲۰۰۰
از اول صبح تا ساعت چهار بعد از ظهر، در دفتر کوشک بودم و عصر تا ساعت ده شب، در خانه کار میکردم؛ با مطالعه درباره امام زمان(ع) و سناریوی فیلم سقوط ایرباس و بولتنها و جراید.
رسانههای دوم خردادی، با اینکه از رد تفسیر مجلس، [از سوی شورای نگهبان] عصبانیاند، از ترس تعطیلی، تُندروی نکردهاند. محاکمه مسافران کنفرانس برلین آغاز شد. چپها از تحتالشعاع قرارگرفتن اخبار سفر آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییسجمهور] به ژاپن، در اثر وجود اخبار زیاد از رهبری- در دیروز و امروز- ناراضیاند، ولی چیزی نمیگویند. در جلسات خاص داخلی خود میگویند، رهبری عمداً در چنین مواقعی ملاقات میگذارند و خبرسازی میشود.
امروز عصر، بمبی در بازار بیتالمقدسغربی منفجر شده و جمعی از اسراییلیها را کشته و مجروح کرده و سازمان جهاد اسلامی، مسئولیت آن را به عهده گرفته است. به خاطر کشتهشدن سرباز اسراییلی در درگیریهای دیروز، بعضی از مسئولان اسراییلی، صحبت از جنگ میکنند؛ گرچه برای کم کردن از درگیریها، با دولت خودگردان به تفاهمی دست یافتهاند، ولی مردم و گروهها، اهمیتی به این توافقات نمیدهند.
جمعه ۱۳ آبان ۱۳۷۹ | 6 شعبان ۱۴۲۱ 3 نوامبر۲۰۰۰
در خانه بودم. وقت با مطالعه و استراحت گذشت. همشیرهها فاطمه و طیبه آمدند. طیبه عازم مشهد است؛ حالش خوب است و از عمل چشم و نصب لنز راضی است و میگوید، مثل دوران جوانی میبیند؛ آب مروارید آورده بود. مقداری کشک خلال و لیف حمام که خودش تهیهکرده، آورده بود.
امروز در بیشتر شهرها، تظاهرات علیه آمریکا بود. دیروز در اصفهان و تهران، چند نفری قصد اجتماع به عنوان اعتراض به سرکوب آزادیها داشتند که متفرقشان کردند؛ با اینکه رادیوهای بیگانه، چند روز برای آن تبلیغات کرده بودند، از چند ده نفر بیشتر نبودند. در شیراز، جمعی از قاچاقچیان زندانی، درصدد فرار از زندان برآمده بودند که با برخورد مأموران، شش نفرشان کشته شدهاند و جمعی دیگر از قاچاقچیان زندانی، به نفع آنها در زندان شورشکردهاند. دیروز در قائمشهر،کارگران کارخانه بافندگیکه تعطیل شده، راهبندان ایجادکردند و با مأموران برخوردکردهاند. اینگونه موارد، در اثر بیرونقی صنایع، زیاد است. در شرق کشور هم موارد زیادی از تحصن و اعتراض روستاییان، بهخاطر ناامنی و شرارت اشرار داریم.
در عراق، امروز نمایشگاه بینالمللی با حضور ۲۵۰۰ شرکت از ۴۵ کشور افتتاح شد که دلیل بر رخنه در تحریم است. بعد از وفور پرواز هواپیماها از چندکشور، عراق اعلام داشته که دیگر حاضر نیست، در مقابل نفت دلار بگیرد؛ بهخاطر جنایات آمریکا و ترجیح میدهد یورو بگیرد؛ با اینکه ارزش یورو، رو به نزول و دلار رو به صعود است.
شنبه ۱۴ آبان ۱۳۷۹ |۷ شعبان ۱۴۲۱ 4 نوامبر۲۰۰۰
مجمع [تشخیصمصلحتنظام]، جلسه داشت، آقای [سیدمحمود] هاشمیشاهرودی، [رییس قوهقضاییه]، خواستار استقلال مالی و اداری برای قوه قضاییه بود که بهخاطر مخالفت با قانون اساسی تعدیل شد. آقای [بیژن نامدار] زنگنه، [وزیر نفت] آمد وگزارشی از توافقها با ژاپن، در مورد مسایل نفت داد.
ظهر، جلسه معمول بعد از جلسه مجمع [تشخیصمصلحتنظام] را [با آقایان واعظطبسى، موحدىکرمانى، جنتى، ناطقنورى و دُرّىنجفآبادى] داشتیم. درباره رد تفسیر مجلس توسط شورای نگهبان و احتمال تشدید اختلافات و راه علاج، و نیز در مورد انتخابات میاندورهای مجلس و ریاستجمهوری مذاکره شد. از اقدام صداوسیما و روزنامه کیهان، در خصوص دامنزدن به بیاعتمادی مردم نسبت به نظام، انتقاد شد.آقای [احمد] جنتی، [دبیر شورای نگهبان]، نقلکردکه آقای [محمد] یزدی، در جلسه علمای بلاد که به دعوت جامعه مدرسین [حوزه علمیه] در قم برگزار شده، حملات صریح و شدیدی به دولت و شخص آقای [سیدمحمد] خاتمی داشته؛ درخصوص عملکرد آنها و عقبرفتن امورکشور نسبت به وضع قبل از دومخرداد.
عصر آقای [محمدرضا] سبزعلیپور، [مسئول پروژه مرکز تجارت جهانى ایران] آمد و گزارشی از تلاشهایش برای تأسیس مرکز تجارت جهانی در تهران، توسط بخش خصوصی داد و ازکارشکنیهای وزارت بازرگانی انتقاد داشت و گفت، حق عضویت به مبلغ یک میلیون دلار، توسط یک سرمایهگذار کویتی پرداخت شده و پرونده تقاضای اجازه تأسیس توسط سازمان برنامه و بودجه، در زمان آقای [محمدعلی] نجفی به دولت رفته و وزیر بازرگانی، مانع تصویب آن است.
انتقاد به شورای نگهبان، امروز در سطح رسانهها و جلسات چپ زیاد بود و بسیاری از چهرههای چپ با مصاحبه، صریحاً به شورای نگهبان حملهکردهاند و رسانههای فارسی خارجی، بخش زیادی از برنامه خود را به این مسأله اختصاص دادهاند. انتقاد از آقای خاتمی، [رییسجمهور] هم، به خاطر عدم عمل به وعده توسط جناح راست و تُندروهای جناح چپ، رو به رشد است.
یکشنبه ۱۵ آبان ۱۳۷۹ | 8 شعبان ۱۴۲۱ 5 نوامبر۲۰۰۰
[آقای محمد اصغری]، امامجمعه میاندوآب آمد وگفت، مردم میاندوآب خواستهاند که پیام تشکرشان را از خدماتی که در دوران سازندگی به آنها شده، ابلاغ کنم. خواستار شرکت من در مراسم بزرگداشت ۸۰۰ شهیدشان و شهید [مهدی] باکری، [فرمانده لشکر ۳۱ عاشورا] بود و برای مدارس علمیه پسران و دختران استمداد نمود؛ یک میلیون تومان کمککردم.گفت، [حزب] خلق مسلمان[۱۱]، در شورش آذربایجان، او را محکوم به اعدام کرده بودند.
آقای [سیدرضا] زوارهای، [عضو شورای نگهبان] آمد. برای نامزدشدن در انتخابات ریاستجمهوری مشورتکرد و مثلگذشته، انتقادهایی به وضع اقتصاد و امنیت و فرهنگ و سیاست کشور داشت. برخلاف دفعات قبل، این بار از انتقاداتش استقبالکردم.آقایان حمید آخوندی و [علیرضا] جلالی، [تهیهکنندگان تلویزیون]، [و مهدی سجادهچی، فیلمنامهنویس]، برای ادامه سئوالات مربوط به فیلم «انقلاب تنها»، آمدند؛ بیشتر در مورد احتمال تأثیر آمریکا در جریان جنگ تحمیلی علیه ایران بود.
عصر، گروه گفتمان زندگی حضرت حجت (عج) آمدند. گزارش برنامهها و اقدامات را دادند وگفتند، از منابع متعددی که در مورد حضرت مهدی(ع) شبههافکنی دارند، شُبهات را جمع کردهاند – حدود هزار شُبهه و در حدود چهار هزار سوال-گفتند، چندین سایت در اینترنت شُبههافکنی دارند و بیشتر از سوی سُنّیهای وهابی است و از من برای غنیکردن کارشان کمک خواستند. گفتم، مواظب باشند شُبههها را که فعلاً محدود به محافل خاصی است، در بین مردم پراکنده نکنند و بهگونهای عملکنندکه مردم با اطلاعات کافی، واکسینه شوند.
اسراییل، فعالیت سیاسی وسیعی برای جلوگیری از اعلام یکطرفه دولت فلسطینی به مرکزیت بیتالمقدس،آغاز کرده و ایران را به اقدام علیه امنیت اسراییل متهمکرده است و انتفاضه هم با شدت ادامه دارد. عراق اعلان کرده که پرواز به بصره و موصل را برای شکستن تحریم آمریکا انجام خواهد داد و به خواست آمریکا، درخصوص هماهنگی با آن، جواب رد دادهاند.
دوشنبه ۱۶ آبان ۱۳۷۹ | 9 شعبان ۱۴۲۱ 6 نوامبر۲۰۰۰
دیروز و دیشب و امروز در تهران و بسیاری از نقاط کشور، باران داشتیم. وضع بارندگی امسال خوب است؛ خیلی بهتر از سال گذشته و حتی بهتر از ۳۲ سال گذشته. برای افتتاح کنگره توانبخشی معلولان به دانشگاه [علوم] بهزیستی در اوین [بلوار دانشجو] رفتیم. از نمایشگاه بازدیدکردیم. در اجلاس، دکتر [غلامرضا] انصاری، رییس سازمان بهزیستی، خیرمقدم گفت و از تأسیس این دانشگاه در زمان ریاستجمهوری من و دوره سازندگی، ستایشکرد؛ اکنون ۱۸۰۰ دانشجو و شعبههایی در مشهد و اصفهان دارد. من هم صحبت مفصلی در ضرورت و اهمیت توجه به وضع معلولان جسمی و ذهنی، بهخصوص دادن شخصیت و استقلال و بهکارگیری آنها و حرکت عالمانه در پیشگیری و توانبخشی و امداد، کردم.[۱۲] محققی که دستگاه مفیدی برای استفاده نابیناها ساخته بود- که با خط بریل کار میکند و هنگام تایپ، تکلم هم میکند – خواست که پنج عدد از آن را بخرم و به دانشگاه هدیهکنم. به آقای انصاریگفتم، اقدامکنند.
عصر، جمعی ازعلمای شیعه و سنی استان سیستان و بلوچستان آمدند.آقایان [حبیبالله] محمدیان [نیشابوری، [نماینده ولىفقیه و امامجمعه زاهدان] و [سیدصادق] حسینی، [نماینده ولیفقیه و رییس دفتر نمایندگی در امور مربوط به برادران اهل سنت بلوچستان]، نمایندگان ولی فقیه و مولوی عبدالحمید [اسماعیلزهی]، پیشنماز مسجد مکی[۱۳] [و امامجمعه اهلسنت زاهدان]، صحبتکردند و به خاطر توجه جدی به استان در زمان مسئولیتام، تشکرکردند. من هم درباره ضرورت اتحاد، صحبتکردم و اشاراتی به کارهای مهم در دوران سازندگی در استان از قبیل شروع خط آهن کرمان زاهدان، ساخت سد پیشین، نیروگاه ایرانشهر، عمران جنوب با طرحهای ماهیگیری و ایجاد بنادر صیادی، منطقه آزاد،کارخانه سیمان خاش، طرحهای مهم زابل و خط انتقال آب از زابل به زاهدان و … نمودم.[۱۴]
شورای نگهبان، باز هم اصلاحیه مجلس برای تفسیر قانون مطبوعات را ردکرده و لابد به مجمع [تشخیصمصلحتنظام] خواهد آمد. دفتر تحکیم وحدت، در دانشگاه تهران برای ۱۳ آبان اجتماع داشته و بعد از پایان آن، افراد متفرقه، شعارهای تُند دادهاند.
سهشنبه ۱۷ آبان ۱۳۷۹ | 10 شعبان ۱۴۲۱ 7 نوامبر۲۰۰۰
برای مراسم افتتاح [سومین] کنگره [دوسالانه] «بررسی ابعاد وجودی حضرت مهدی (عج)»، به سالن حجابکانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان رفتیم. آقای [محمود محمدی] عراقی، [رییس سازمان تبلیغات اسلامی] گزارش داد و خیرمقدم گفت. من هم سخنرانی مفصلی از فلسفه مهدویت و بینش منجی در ادیان آسمانی نمودم و پایه مطلب را از تدبیرآفرینش در خوشفرجامی جهان گرفتم.[۱۵]
به دفترم رفتم. آقای علی لاریجانی، [رییس سازمان صداوسیما] برای دفاع از عملکرد صداوسیما آمد. اخیراً اظهارات منفی درباره عملکرد دولت سازندگی داشتهاندکه مورد اعتراض خیلیها قرارگرفته است؛ مخصوصاً تلفن اعتراضی عفت و اظهارات خود من در جلسهای،که آن را یک توطئه و برنامهریزی شده دانسته بودم؛ دفاع او را نپذیرفتم. مدعی است که قصد سویی نبوده، پیشامدکرده و اشتباه بوده.
تیمسار [مهدی] منتظری، فرمانده حفاظت اطلاعات ارتش آمد. درخواست داشت که برای مراسم فارغالتحصیلی دانشگاهشان بروم. مواردی از مشکلات ارتش، منجمله ضعف تدارکات، کمبود ارز و مشکلات عملیاتیشدن هواپیماها و اختلاف با سپاه و درون فرماندهان ارتش و نیز مشکلات اقتصادی پرسنل را گفت. آقای [سیدمحمد] اصغری، سفیرمان در بلغارستان آمد. از تهمتهایی که به او زدهاند، ناراحت است.
عصر مسئولان ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکرآمدند. آقای [سیداحمد] زرگر، [رییس ستاد] گزارش داد وگفت، رهبری گفته، ستاد در امور اجرایی دخالت نکند و فقط برای آموزش و تحقیق و نشر فرهنگ امر به معروف کارکند. من هم صحبت کردم و لزوم کار بیشتر علمی درباره امر به معروف و نهی از منکر و جلوگیری از سوءعملکرد مأموران با مردم و بدنامکردن کارگفتم.[۱۶]
شب میهمان رهبری بودم. ازکتاب خاطرات آیتالله منتظری صحبت شد و ضررهاییکه میتواند داشته باشد. از عملکرد شورای نگهبان در مقابل تفسیر مجلس، ابراز رضایت کردند و از حرفهای تُند آقایان [مهدی] کروبی، [رییسمجلس] و بهزاد نبوی، [نایبرییس مجلس] نسبت به شورای نگهبان، انتقاد نمودند. در مسایل جاریکشور و مسأله آقای [سیدمحمد] اصغری و روزنامهها و انتخابات [ریاستجمهوری] هم صحبت شد. باران خوبی میبارد.
چهارشنبه ۱۸ آبان ۱۳۷۹ |۱۱ شعبان ۱۴۲۱ 8 نوامبر۲۰۰۰
فاطی با دستگاه تست، قند خونم را اندازه گرفت؛ ۹۹ بود. خیلی پایین آمده است. آقای [غلامرضا] فروزش، [عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی] آمد و از ضعف مدیریت کشور و رکودکارها، بهخصوص در دو وزارتخانه جهاد[سازندگی] وکشاورزی که پیشنهاد ادغام آنها به مجلس رفته است، نگرانی ابرازکرد وگفت، مدیران دلسوز آرزوی برگشت فضای کاری دوران سازندگی را دارند.
آقای صادق زیباکلام، [استاد دانشگاه تهران] آمد.گفت، مشغول تهیه کتابی براساس جوابهایی است که در دوران انتخابات [مجلس ششم]، در خصوص سمپاشیهای رایج علیه من داده شد.[۱۷] از من خواست، در مصاحبهای به سئوالاتی که مطرح است، پاسخ بگویم. پذیرفتم و گفت، کمکم افراد فریبخورده میفهمند که شما چه خدماتی بهکشورکردهاید که امروز دیگر راکد است. خواست که حالت پدری و فراجناحی را حفظ کنم وگفت، تُندرویها و عجله نیروهای چپ و لائیک، باعث وضع موجود شد که ضربه خورده و افسرده شدهاند.
عصر، آقای محسن رضایی، [دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام] آمد. گزارشی از سفر به سیستان و بلوچستان داد وگفت، ناامنی و رکود به حد خطر رسیده است. با آقایان [علی] شمخانی، [وزیر دفاع] و [علی] لاریجانی، [رییس سازمان صداوسیما]، قرارگذاشتهاند که با رهبری ملاقاتکنند و اشکالات را صریحاً بگویند، ولی یک ماه است که تقاضا کردهاند، اما وقت داده نشده؛ میگویند، چون دفتر رهبری میداند که یکی از مطالبشان، انتقاد از وضع دفتر ایشان است.
اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی که بناست یکشنبه آینده در قطر تشکیل شود و ریاست، تحویل امیر قطر شود، مورد توجه و بحث و اشکال جدی قرار گرفته است؛ چون قطر بعد از اجلاس قاهره، حاضر نشدکه دفتر تجارتی اسراییل در قطر را تعطیلکند؛ با اینکه عمان و تونس تعطیلکردند و امروز فشار زیادی روی قطر استکه تعطیل کند. بعضی از کشورها، منجمله عربستان سعودی اعلان کردهاندکه اگر تعطیل نکند، در اجلاس شرکت نمیکنند و بسیاریگفتهاند، در سطح سران شرکت نمیکنند؛ مثل کویت و بحرین و … ایران هم موضع مُرددی دارد؛ یک بار گفته شرکت میکند و باز تردید کرده است.
در انتخابات آمریکا، اَلگور، [نامزد حزب دموکرات] و [جرج] بوش، [نامزد حزب جمهوریخواه]، آرای نزدیک به هم دارند. پیش از ظهر اعلان شد که بوش برنده است و الگور تبریک پیروزی گفت؛ باز تردید پیش آمد و تبریک را پسگرفت.[۱۸] آلمان هم چنین کرد؛ این وضع بیسابقه است.
پنجشنبه ۱۹ آبان ۱۳۷۹ | 12 شعبان ۱۴۲۱ 9 نوامبر۲۰۰۰
صبح آمدند و برای آزمایش وضع قند، خون گرفتند. تمام وقت فعال امروزم، صرف نوشتن مقدمهای برای کتاب خاطرات سال ۱۳۶۱ شد؛ حدود ۳۰ صفحه نوشتم که مربوط به مطالب خاطرات است. الحمدلله، دیشب و امروز هم باران داشتیم. در روزنامهها، هنوز توجه زیادی به اختلاف شورای نگهبان و مجلس است و حمله متقابل علیه تحرکات مجلسیان آغاز شده و رسانههای غربی، از مجلس حمایت میکنند و مجلسیان مسأله را به مجمع تشخیص مصلحت فرستادهاند.
در گیلان، طوفان شدید داشتیم که خساراتی هم به بارآورده است. محاکمه مسافران به کنفرانس برلین هم مسأله روز است و آقای اکبرگنجی، دادگاه علنی دارد.[۱۹]
بالاخره بعد از مدتی تردید، دولت قطر تسلیم شد و دفتر تجاری اسراییل در دوحه را تعطیل کرد و اعلان شد، رییسجمهور ایران و ولیعهد عربستان هم در کنفرانس شرکت میکنند. انتخابات آمریکا به مشکل برخوردکرده؛ آرای ایالت فلوریدا که ۲۵ کارت الکترال دارد، مسأله آفرینشده. آرا نزدیک به هم است و طرفین مدعی اکثریتاند،گرچه اول اعلان شد که بوش برنده است و الگور و رؤسایجمهور آلمان و فرانسه و یاسر عرفات، [رییس دولت خودگردان فلسطین] هم به بوش، تبریک پیروزی گفتند، ولی تردید جدی است. دو روز است که مشغول بازشماری آرا هستند و هیأتهای بلندپایهای از دوطرف، نظارت میکنند.
جمعه ۲۰ آبان ۱۳۷۹ | 13 شعبان ۱۴۲۱ 10 نوامبر۲۰۰۰
در منزل بودم. به مطالعه و تکمیل مقدمه خاطرات سال ۱۳۶۱ [= پس از بحران] و بررسی جلد اول فرهنگ قرآن، برای اظهارنظر جهت چاپهای بعدی و جلدهای بعدی پرداختم؛ اشکال قابلتوجهی، جز نحوه صفحهبندی و فصلبندی ندیدم.
محسن [هاشمیان] عموزاده آمد. با اعضای خانوادهاش در کانادا زندگی میکنند. از مشکلات ایرانیان فاقد سرمایه و درآمد درکانادا گفت و از عقبرفت وضع کشور از هر جهت، اظهار تعجب کرد. ظهر بچهها جمع بودند.
سرشب خانواده مرحوم دکتر [سیفالله] وحید [دستجردی، رییس فقید هلال احمر] آمدند. بیشتر به احوالپرسی گذشت و از وضع بد بهداشت و درمان و دانشگاههای پزشکی گفتند؛ سه نفر استاد دانشگاه و پزشک در جمع بود. باندبازی و استفاده از نیروهای نالایق به خاطر باندگرایی را عامل محرومشدن دانشگاهها از نیروهای لایق میدانند.
در پایان اجلاس وزرای امورخارجه کشورهای اسلامی در دوحه [قطر]، خواهان قطع رابطه کامل همه کشورهای اسلامی با اسراییل شدند. انتخابات آمریکا، هنوز در بنبست است و دو طرف، صریحاً همدیگر را متهم به تقلب میکنند.
شنبه ۲۱ آبان ۱۳۷۹ | 14 شعبان ۱۴۲۱ 11 نوامبر۲۰۰۰
صبح زود به سوی قم حرکتکردیم. ساعت هشت و نیم رسیدیم. یکسره به حرم [حضرت معصومه (س)] رفتیم. در درب صحن، مورد استقبال مسئولان قرارگرفتم. ضمن زیارت، فریاد شعارهای گرم مردم زائر بلند بود. بر سر قبر حاجیه والده [ماهبیبی صفریان]، قرآن خواندم. زوّار گرم استقبال کردند. به مدرسه فیضیه رفتیم. در اجتماع «گفتمان مهدویت»، سخنرانی طولانیکردم[۲۰]؛ یک ساعت و نیم طول کشید. حُضار تمجیدکردند.
نمایشگاه آثار جدید منتشرشده درباره حضرت حجت (عج) را بازدیدکردم.کمی با
مسئولان نشستم. رییس شورای [اسلامی] شهر قم، از کمکیکه در مورد فعالشدن مجدد شهرداری تهران در طرح حرم تا حرم [= حرم حضرت معصومه (س) تا مسجد جمکران] کردهام، قدردانیکرد وگفت، مشکل حل شدهاست. آقای [محمد] جعفریگیلانی، [رییس دفتر تبلیغات اسلامی قم]، خواست که ظهر بمانم تا با گروه معارف قرآن، درباره فرهنگ قرآن و تفسیر راهنما و زندگی ائمه، برای جواب سئوالات، مذاکره داشته باشم.گفتم، به تهران بیایند. [آقای قربانعلی سعادت]، استاندار [قم]، در مراجعت تا بیرون قم، در ماشین من سوار شد و اوضاع قم را گفت و اینکه آبشیرینکنهای خانگی تهیه شده تا مردم استفاده کنند.گزارش تلاش برای تأمین اعتبارات، جهت اجرای طرح انتقال آب از شاخههای دز به مرکز را داد.
ساعت دو و نیم بعد از ظهر، به تهران رسیدیم.گفتم، برای پاسدارها و دفتریها، سوهان سوغاتی از قم بیاورند. تا شب در دفترکارکردم. محاکمه مسافران کنفرانس برلین و بهخصوص آقای [اکبر] گنجی، از رسانههای امروز انعکاس زیادی دارد. آمریکا و آلمان، رسماً از آنها حمایت کردهاند. درگیری در فلسطین ادامه دارد و [یاسر] عرفات، [رییس دولت خودگردان فلسطین] و [ایهود] باراک، [نخستوزیر اسراییل]، درآمریکا اعلان کردهاند که مذاکره به جایی نمیرسد. عرفات، خواستار حضور نیروهای مسلح بینالمللی در فلسطین، برای حفاظت از مردم شده است.
یکشنبه ۲۲ آبان ۱۳۷۹ |۱۵ شعبان ۱۴۲۱ 12 نوامبر۲۰۰۰
نیمه شعبان در خانه بودم. عصر و شب، جمعی از بستگان برای دیدار عید آمدند. سازمانکنفرانس اسلامی، امروز در دوحه قطر، جلسه رسمی با حضور سران را آغازکرد. آقای [سیدمحمد] خاتمی، ریاست را تحویل امیر قطر داد. سخنرانها در مورد فلسطین، خیلی محکم صحبت کردهاند. آقای خاتمی، همان مسأله بازگشت آوارگان و رفراندوم را که من سالها پیش پیشنهاد داده بودم و چند روز پیش رهبری مطرح کردند، در چهار بند پیشنهاد داده و اسراییلیها، آن را به نابودی اسراییل تعبیرکردهاند که همین است؛ چون اگر فلسطینیها برگردند، اکثریت خواهند داشت و حکومت عربی و اسلامی خواهد شد. امیر عبدالله، [ولیعهد عربستان سعودی] هم تُند صحبتکرده وگفته است، اگر دولتی سفارت خود در اسراییل را به بیتالمقدس منتقل کند، اعراب و مسلمین، باید با آن قطع رابطه کنند که اشاره به آمریکا است. [یاسر] عرفات، [رییس دولت خودگردان فلسطین] همگفته، انتفاضه ادامه دارد. درگیری هم مثل روزهای گذشته با شهادت و جراحت جمعی از مردم فلسطین، ادامه داشته.
در اتریش، قطاری در تونلی آتش گرفته و ۱۷۲ تن مُردهاند.[۲۱] هواپیمای روسی ربودهشده، به اسراییل برده شده و کشتی سه هزار تُنی روسی در خزر، در سه مایلی بندر انزلی غرق شده است. انتخابات آمریکا در بنبست است و هر روز مسایل جدیدی پیش میآید و باعث استهزای دنیا نسبت به آمریکای پُرمدعا شده است.[۲۲]
دوشنبه ۲۳ آبان ۱۳۷۹ |۱۶ شعبان ۱۴۲۱ 13 نوامبر۲۰۰۰
جمعی از مسئولان بسیج دانشجویی دانشگاه تهران آمدند. آقای [علیرضا] زاکانی، [رییس سازمان بسیج دانشجویی]، در مورد اجلاس بسیجیان دانشگاههایکشورکه روز پنجشنبه در دانشگاه شهید بهشتی تشکیل میشود، توضیح داد که در ۵۳ دانشگاه و ۲۸۰ دانشکده شعبه زدهاند، تأسیس شده وگفت، وضع دانشگاه از چند ماه پیش بهتر است و بسیاری از دانشگاهیان از حرکتهای تُند چپروها، زده شدهاند؛ اینک ۵۵ درصد بیتفاوت، ۱۰ درصد چپرو و ۲۰ درصد موافقان هستند. در مورد انتخابات ریاستجمهوری و سرنوشت اصلاحات پیشنهادی رهبری، نظرم را خواستند. گفتم، مجلس و دولت، اعتقادی به پیشنهادات اصلاحی رهبری ندارند و فکر نمیکنم در این دولت به جایی برسد. برنامه اجلاس را ارایه دادند.
آقای [شاهین] نصیرینیا، قهرمان وزنهبرداری جوانان جهان آمد؛ همراه شخصی شیرازی به نام آقای هاشمی و توضیح داد که چگونه دستش آسیب دیده و در المپیک سیدنی، نتوانسته طلا بگیرد و رو به بهبودی است. خواست که برای ورود اتومبیلی که یک نفر ایرانی در دُبی به او هدیه کرده است و نیز تهیه منزل کمککنم.گفتند، همان ایرانی، مایل است، در شیراز مدرسه و مراکز عامالمنفعه بسازد.
آقای [حسین] محلوجی، [وزیر سابق معادن و فلزات] آمد. مطابق معمول از [سازمان] بازرسیکلکشور و دادگاهها، شاکی و از وضع اقتصادی و رکود سازندگیکشور، ناراحت است و برای پذیرش معاونت اجرایی مرکز [تحقیقات] استراتژیک [مجمع تشخیص مصلحت نظام]، مشورت کرد.
عصر اسقف پاتریارک [مارونخای چهارم]، رهبر [جهانی] کلیسای شرق آشوری، همراه نماینده ارامنه و آشوری و چندکشیش ایرانی آمد. سئوالاتی از تشکیلات و عبادات و عقایدشان کردم.گفتند، کشیشها میتوانند ازدواج کنند، ولی اسقفها نمیتوانند. رو به مشرق عبادت میکنند. مردم پنج بار در روز ذکر میگویند، ولی روحانیون مراسم مفصلی انجام میدهند. پنج میلیون آشوری در دنیا وجود دارد و اکثرشان در عراقاند. مرکز آموزش در عراق و جاهای دیگر است و خودش در آمریکاست. حضرت مسیح، نزدیک قیامت رجعت میکنند و بلافاصله قیامت میشود. تقاضا نمودند، در مورد مشکل دیه و استخدام آنها کمکشان کنم.
سه نفر اقدام به ربودن هواپیمای عازم بندرعباسکردهاند، ولی توسط گارد محافظ دستگیر شدند. دیروز هم هواپیمای روسیه را به اسراییل بردند که در آنجا تسلیم شدند. گفته میشود، برای تحتالشعاع قراردادن اخبار اجلاس [وزیران امورخارجه] سازمان کنفرانس اسلامی در دوحه بوده است.
سهشنبه ۲۴ آبان ۱۳۷۹ | 17 شعبان ۱۴۲۱ 14 نوامبر۲۰۰۰
صبح به دانشکده [علوم و فنون] فارابى در لویزان رفتیم که متعلق به حفاظت اطلاعات ارتش است. بعد از مراسم استقبال نظامی، از نمایشگاه بازدیدکردم.کارهای فنی و علمیشان را نمایش دادهاند. به میدان رفتم. بعد از سان، استماعگزارش امیر [عباس] سلیمی، فرمانده دانشکده و [امیر سرتیپ منتظرى]، فرمانده [سازمان حفاظت اطلاعات ارتش] و نمایشها و اعطای جوایز و سرود و قرآن و سوگند، من درباره نقش نیروهای مسلح و دانشگاه صحبت کردم.[۲۳] رژه رفتند.
ساعت یازده و نیم، به دفترم رسیدم. مطابق معمول تا ساعت چهار بعد از ظهر،کار و استراحت داشتم. دانشجویان عضو جنبش دانشجویی اعتدال آمدند. آقای [لطفعلی] عیوضی، [دبیرکل اتحادیه انجمنهاىاسلامى دانشجویى و فارغالتحصیلان دانشگاهها] گزارش داد و من هم ضمن سخنانی از اعتدال تمجید کردم و افراط و تفریط را مضر و مزاحم خواندم.[۲۴]
شب در مسیر خانه، به دانشگاه امام صادق رفتم؛ برای شرکت در جلسه جامعه مدرسین [حوزه علمیه قم] و نیز احوالپرسی از آقای [محمدرضا] مهدویکنی، [رییس دانشگاه امام صادق (ع)] که به خاطرکسالت قبلی، جدیداً بستری بودهاند. آن رگهاییکه قبلاً عمل شده، بازگرفته است. شورای مناطق تصویب شد و بعد از شام به خانه آمدم.
رهبری به استان مرکزی سفر کردهاند و در صحبتها، باز هم از عملکرد فرهنگی دولت ابراز عدم رضایتکردهاندکه در رسانههای خارجی، به عنوان مخالفت با دولت آقای [سیدمحمد] خاتمی تلقی شده است.
[اجلاس] سران [سازمان] کنفرانس اسلامی، یک روز زودتر از موعد مقرر پایان یافت. قطعنامه ضعیفی در مورد فلسطین صادرکرده، حرفهای بعضیها مثل ایران، عراق، [عربستان] سعودی و سوریه تُند بوده، ولی به خاطر فشار مصر، ترکیه و اردن، تصمیمات مؤثری نگرفتهاند.
ساعت نُه شب، محسن خبر داد که همشیره فاطمه، در مراجعت از مشهد، در فرودگاه [مهرآباد] تهران سکته کردهاند و حالشان خوب نیست.کمی بعد، اخوی محمد خبر داد که به رحمت الهی پیوستهاند؛ بسیار متأثر شدم. عفت و بچهها به منزل ایشان رفتند. بد خوابیدم.
چهارشنبه ۲۵ آبان ۱۳۷۹ | 18 شعبان ۱۴۲۱ 15 نوامبر۲۰۰۰
به منزل مرحومه همشیره فاطمه[۲۵] رفتم. اقوام جمع بودند و عزاداری داشتند. جنازه هم در وسط اتاق بود؛ همانجایی که چند سال پیش، جنازه حاجیه والده بود. تأثر شدیدتر شد. کسالت قلبی داشتند، ولی خطرناک به نظر نمیرسید. چند روز قبل، همشیره فاطمه به منزلمان آمدند. از نوق برگشته بودند. برای ضبط پسته رفته بودند.گفتند، حدود ۵۰۰ من پسته داشتهاند و برنامه سفر به مشهد و عُمره دارند. اخوی محمد، از قول همشیره طیبه که همسفر ایشان بوده، نقل کرد که به محض نشستن هواپیما در فرودگاه تهران، قرصی خوردند و بدون هیچ صدایی، یک دفعه سرشانکنارشان کج شده. دکتر آمد وگفت، سکته کرده و از دنیا رفتهاند.
اخوی محمد، به سرعت به فرودگاه رفته و با دیدن منظره، خودش دچار درد دستها و سینه و پشت شده که خطرناک است. فوراً در فرودگاه، کپسول اکسیژن وصل کردهاند و راحت شده. جنازه را تا کناره آمبولانس در خیابان سعادتآباد تشییع کردیم که به مسجد ببرند و از آنجا با تشییع به قم بردند. اقوام رفتند. ترتیبگرفتن قبر در مقبره پروین [اعتصامی]، در صحن [حضرت معصومه (س)] را محسن تلفنی داده بود؛ بعداً خبر دادندکه در قم، آیتالله [علی] مشکینی، [رییس مجلس خبرگان رهبری]، نماز میت را خواندهاند. عفت و همراهان، شب از قم مراجعت کردند و جریان کارها را تعریف کردند. خوب برگزار شده. فاطی هم که [برای اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی] به قطر رفته بود، خودش را به قم رسانده بود و خیلی گریه میکرد.
اخبار هواپیماربایی منتشر شده؛ میگویند گروه هواپیماربا 15 نفر بودهاند و در هواپیما تیراندازی از دو طرف شده است. دو نفر از گارد و چند نفر از آنها، زخمی و همگی بازداشت شدهاند. در فلسطین، امروز هم شش نفر شهید شدهاند.
پنجشنبه ۲۶ آبان ۱۳۷۹ | 19 شعبان ۱۴۲۱ 16 نوامبر۲۰۰۰
کم و بیش انتقاد از بیانیه [اجلاس سران سازمان] کنفرانس اسلامی قطر شروع شده؛ بهخاطر اینکه تصمیم جدی عملی نگرفتهاند و بیشتر توصیه و موعظه است و پیشنهاد کردهاند که روابط کشورهای اسلامی با اسراییل متوقف شود، یا تنزل یابد که کشورهایی مثل ترکیه، اندونزی، مصر و اردن مخالفاند. دولت خودگردان فلسطین گفته است، بدون تشکیل دولت مستقل فلسطین، به مرکزیت بیتالمقدس،آرامش برقرار نخواهد شد. [ایهود] باراک، [نخستوزیر اسراییل]، اعلانکردهکه تصمیم دارد، با فلسطینیها برخورد شدید کند. میگوید، اگر لازم باشد ۲۰ هزارنفر را قتلعام خواهد کرد و اموال دولت خودگردان را مصادره میکنند.
گفته میشود که برنده کنفرانس [اسلامی]، عراق بوده که خواسته تحریمها ملغی شود و سران عراق هم مواضع تُند و انقلابی در مورد مسأله فلسطین ابرازکردهاند. بمباران گاه بهگاه عراق توسط آمریکا و انگلیس ادامه دارد؛ به بهانه تحرکات ضدهوایی عراق و اتحادیه اروپا پذیرفته استکه بهای نفت عراق را به جای دلار، با یورو بپردازند. با حکم دادگاه آمریکا، مسأله انتخابات [ریاستجمهوری] آمریکا پیچیدهتر شده است.
تا عصر در دفتر کوشک کارکردم و استفاده از استخر و سونا. برای مراسم همشیره مرحومه حاجیه فاطمه، ساعت سه و نیم بعداز ظهر، به مسجد ارک رفتم. جمعیت قابلتوجهیآمدند. مرتب شبستان پُر و خالی میشد. آقای [سیدرضا] اکرمیسمنانی، منبر رفت. برای نماز مغرب و عشا به دفترم رفتم و سپس به خانه آمدم.
جمعه ۲۷ آبان ۱۳۷۹ | 20 شعبان ۱۴۲۱ 17 نوامبر۲۰۰۰
در منزل بودم. پیش از ظهر، همشیره طیبه، همراه جمعی از بستگان آمدند. برای برگزاری مراسم همشیره فاطمه، عازم نوقاند. طیبه که همراه فاطمه بوده، دقیقاً ماجرای وفات ایشان را تعریف کرد. نزدیک به همان است که در صفحه قبل نوشتهام. ظهر هم بچهها جمع بودند و عصر هم جمعی دیگر از بستگان برای تسلیت آمدند. بیشتر وقت را به مطالعه سرکردم. سناریوی فیلم ایرباس را تا آخر خواندم؛ مجموعاً خوب است. تذکراتی هم نوشتم.
محسن،کتاب «نقد ناتمام» را که اخیراً منتشر شده آورد؛ آقای حبیبالله حمیدی، در دفاع از من نسبت به سمپاشیهاییکه علیه من شده و نیز نمونههایی از خدمات دوران سازندگی را نوشته است؛ خوب است. همچنین بخشی از پیشنویس کتاب دیگری را آورد که به اسم «مصاحبه غیابی» نوشته شده و مطالبیکه میخواسته بنویسد، به صورت سئوال و جواب نوشته که گویا از من پرسیده و جواب دریافتکرده؛ مُحسناتی دارد، ولی اطلاعاتشان ضعیف بوده و خوب از آب در نیامده است. تذکرات زیادی دادم.
در نمازجمعههای امروز، انتقادات زیادی از وضع فرهنگی و اقتصادی و سیاسی دولت و دومخردادیها بود و بعضیها هم از موضع آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییسجمهور] در اجلاس سران سازمان کنفرانس اسلامی، تمجید کردهاند که شبیه به موضع رهبری است. خیلیها هم از عملکرد بیانیه کنفرانس انتقادکردهاند. تعدادی از رسانههای عربی و پاکستان هم انتقادکردهاند و چون در روزهای اخیر، تعداد شهدای [انتفاضه] فلسطین، زیادتر شده، انتقادها هم تُندتر شده است.
در آمریکا، بحران [نتیجه] انتخابات ادامه دارد. دادگاه عالی، برخلافنظر بوش، اجازه ادامه شمارش دستی آرای فلوریدا را داده است. دموکراتها امید دارند، با شمارش مناطقی که طرفدار زیادی دارند، فاصله را که حدود ۳۰۰ رأی است،کم کنند.
شنبه ۲۸ آبان ۱۳۷۹ |۲۱ شعبان ۱۴۲۱ 18 نوامبر۲۰۰۰
مجمع [تشخیصمصلحتنظام]، جلسه داشت. سیاستهای کلی قضایی را تکمیلکردیم. در مورد بررسی استفساریه مجلس [در خصوص قانون مطبوعات] که پس از مخالفت شورای نگهبان به مجمع آمده، پرسیدند گفتم، برای بررسی به کمیسیونها ارسال شده است.
تا غروب،کارها را انجام دادم و مغرب، برای افتتاح سمینار اتحادیه بینالمللی سازمانهای زنان جهان اسلام[۲۶]، [«چالشهاى فراروى زنان مسلمان در آغاز قرن بیست و یکم»] به مرکز تحقیقات وزارت امورخارجه رفتم. فاطی، [رییس انجمن همبستگی زنان ایران]، گزارش داد. من هم در مورد چالشهای اجتماعیکه زنان مسلمان در قرن آینده مواجهاند، صحبتکردم و مهمترینآنها را خطر نشناختن اسلام و نفوذ فرهنگ بیگانه معرفیکردم.[۲۷]
بعد از جلسه، با جمعی از شخصیتهای علمی و فرهنگی عرب، ملاقات مختصری داشتم. برای اجلاس فلسطین آمدهاند. خوشامد گفتم و بر ادامه انتفاضه، تأکیدکردم که باید برنامهریزی شود. معلوم است که اسراییل، حاضر به امتیاز دادن نیست و عقبنشینی انتفاضه هم خطرناک است. آنها از انسجام یا اهتمام ایران به مسایل فلسطین و لبنان، به خصوص از شخص من که محوری برای این سیاست بودهام، تشکرکردند.
اتحادیه اروپا، [حادثه] قتلعام ارامنه در ترکیه سابق را به رسمیت شناخته و ترکیه را عصبانی کرده است. قبلاً کنگره آمریکا هم میخواست آن را به رسمیت بشناسد که با فشار ترکیه، [بیل] کلینتون، [رییسجمهورآمریکا]، مانع آن شد و اتحادیهاروپا، برخلافسیاستآمریکا، خواسته است که به زودی دولت مستقل فلسطین تشکیل شود.
آخر شب، همشیرهها طاهره و صدیقه آمدند. مدتی بود که آنها را ندیده بودم. طاهره هم کسالت قلب و چشم دارد.گفت، امشب قفسهسینهاش دردگرفته؛گفتم فردا به نوق مراجعت نکند و بماند که دکتر او را ببیند. شب اینجا ماندند.
یکشنبه ۲۹ آبان ۱۳۷۹ | 22 شعبان ۱۴۲۱ 19 نوامبر۲۰۰۰
آقای [محمود] واعظی، [معاون بینالملل مرکز تحقیقات استراتژیک] آمد. برای پذیرفتن معاونت بینالملل قوه قضاییهکه اخیراً تأسیسکردهاند، مشورتکرد. جلسه با معاونان مرکز تحقیقات استراتژیک داشتیم. با دکتر [حسن] روحانی، [رییس مرکز]، بر سر ترکیب و اختیارات کمیته فنی، اختلافنظر دارند. دکتر روحانی نبود. با آنها بر سر موضوع به تفاهم رسیدیم؛ به شرط اینکه آقای روحانی بپذیرد. آقای [حمید] میرزاده،گزارش انجام مقدمات سمیناری برای امور راهبردی فناوری را داد. آقای [حسین] مهرپور، درخواستکردکه مجمع [تشخیصمصلحتنظام]، مشکل مجلس و شورای نگهبان را بر سر استفساریهها رفع کند.
عصر آقای [محمد محمدی] ریشهری، [نماینده ولیفقیه و سرپرست حجاج ایرانی] آمد. یک دوره کتاب تاریخ زندگی حضرت علی(ع) را آورد که اخیراً تألیفکرده و اظهار نگرانی کرد، از وضع جاری کشور وگفت، دو نامه انتقادی به رهبری نوشته است.گفت، عربستان امسال به آزادکردن ورود افراد وکاروانهای دولتیایران برای عُمرهکرده و حدود ۷۰ هزار نفر هم از این رهگذر به عُمره رفتهاند و این باعث بینظمی و اختلال در امور عُمره شده است.
شب، عفت در ساختمان مجمع [تشخیصمصلحتنظام]، میزبان جمعی از خانمهای شرکتکننده در اجلاس سمینار بینالمللی اتحادیههای زنان کشورهای اسلامی بود. یک دیپلمات اسراییلی، امروز در اُردن ترور و مجروح شد. دیروز یک نظامی اسراییلی در غزه، توسط یک افسر فلسطینیکشته شد. اسراییل ابراز خشمکرده و تهدید به انتقام نموده است؛ نگران است که این رویه بهکشورهای دیگر هم سرایت نماید.
دوشنبه ۳۰ آبان ۱۳۷۹ |۲۳ شعبان ۱۴۲۱ 20 نوامبر۲۰۰۰
آقای محمد خزاعی، نماینده ایران در بانک جهانی آمد. یک دستگاه کوچک اندازهگیری فشارخون که به مچ دست بسته میشود، به عنوان سوغاتی آورد. توضیحاتی درباره وضع بانک جهانی داد وگفت، اکنون هیأتی از بانک، برای بررسی وضع اقتصادی و شاخصهای مورد نظر بانک، در ایراناند وگفت، ایدهای در بانک تعقیب میشودکه نقش مثبت یا منفی مذاهب در اقتصاد کشورها را هم جزو شاخصهای صلاحیت دریافت وام کنند.گفت، اکنون بانک ۹۷۰۰ نفر پرسنل دارد و فقط سه درصد تعهدات دولتها را نقداً وصول میکند و سالانه ۶۰ میلیارد دلار، مبادلات بورس دارد و عمده درآمدش از همین محور است.
[آقای محمد شاهیعربلو]، نماینده هشترود آمد. به خاطر اقدامات عمرانی که در آن منطقه محروم داشتهام، قدردانی کرد وگفت، اجرای سد سهند که اهمیت زیادی برای منطقه دارد و در زمان دولت سازندگی اجرای آن شروع شده بود، اکنون تعطیل است و خشکسالی امسال، مشکلات زیادی برای مردم داشته و خواست که به محمد، [معاون اجرایی رییسجمهور] بگویم، به دانشگاه آزاد اسلامی هشترود کمک شود و از تعصبات جناحی دومخردادیها در مجلس انتقادکرد.
آقای [محمدعلی] صدوقی، [معاون حقوقى و امور مجلس رییسجمهور] آمد. اظهار نگرانی کرد از وضع امور کشور و گفت، وضع اقتصادی بد است. در یزد که تقریباً بیکاری نبوده، امروز ۱۰ درصد مردم بیکارند و بسیاری از واحدهای صنعتی مشکل دارند.گفتم، تقصیر سیاستورزی چپها است. امروز که مجلس و دولت را در دست دارند، باید از ایجاد تشنج پرهیز کنند و کشور را آرام نگهدارند تا مردم بتوانند سرمایهگذاریکنند.
عصرآقای بهزاد نبوی، [نایبرییس مجلس] آمد. درخواست داشت، مشکل استفساریهها را در مجمع [تشخیصمصلحتنظام]، برطرفکنم.گفتم، بررسی میکنیم و برای رسیدگی کارشناسان، مدتی وقت لازم است. به ایشان هم گفتم که دست از این ماجراجوییها بردارند و به سازندگیکشور بپردازند.گفت، نظر عُقلا همین است، ولی چپهای تُند نمیگذارند. انفجار یک اتوبوس اسراییل در غزه، چند کشته و مجروح بهجا گذاشته و اسراییل، تهدید را تُندترکرده است.
[۱] – سران عرب در قطعنامه پایانی نشست خود ضمن محکومکردن سرکوب فلسطینیها از سوی اسراییل، بر ضرورت توقف روند عادیسازی روابط با دولت اسراییل تأکیدکردند. رهبران عرب در این قطعنامه، همچنین توقفکامل روابط اقتصادی با اسراییل و تعلیق گفتوگوهای منطقهای اقتصادی دوجانبه با این کشور را خواستار شدند.
[۲] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «در زمان ما، تصمیمگیرىها بدون داشتن آمار صحیح، تصمیمات درستى نخواهد بود. دنیا هم این مسأله را خیلى زودتر از ما درک کرده است. بیشتر کشورهاى غربى به این مسأله توجه کردند و بسیارى کشورها، امروز مىتوانند همه چیز را در آیینه آمار ببینند. کافى استکه کامپیوترى در اتاق خود داشته باشند و به آن مراجعه و عالمانه تصمیم بگیرند. شبکه اطلاع رسانى درست و پایگاه اطلاعاتى نیرومند، لازمه استفاده از آمار صحیح است؛ در جا انداختن فرهنگ آمار از مردم که بگذریم، خود مسئولین هستند که باید در ارزیابى عملکردها، آمار صحیحى بدهند. من در دوره مسئولیت اینکار را جدى مىگرفتم. اگر احساس مىکردم، حرف نادرستى زده شد، رها نمىکردم تا بفهمم چرا اینگونه شد.» رجوع کنید←کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۳] – بنا به اعلام دادگستری استان تهران، هفتهنامه «صبح امید»، به مدیرمسئولی آقای فاضل همدانی، هفتهنامه «میهن»، به مدیرمسئولی آقای رضا عبداللهی و هفتهنامه «سپیده زندگی»، به مدیرمسئولی خانم زهرهسادات احمدیزاده، به اتهام تخلف از قانون مطبوعات، هر سه توقیف شدند.
[۴] – آقای سیدمحمد خاتمی، در هشتمین اجلاس سران کشورهای اسلامی که در شانزدهم آذرماه ۱۳۷۶در تهران برپا شد، به عنوان «رییس سازمان کنفرانس اسلامی» انتخاب گردید و به مدت دو سال، این مسئولیت را برعهده داشت.
[۵] – احمدشاه مسعود (۱۳۳۲ –۱۳۸۰)، فرمانده نظامی بود و در جنگ شوروی در افغانستان و جنگهای داخلی افغانستان، نقش مهمی داشت. او در دهه ۱۹۹۰ مسئولیت شاخه نظامی دولت افغانستان علیه شبهنظامیان رقیب، عهدهدار بود و پس از غلبه طالبان، نیروهای نظامی مخالف طالبان در شمال افغانستان را رهبری میکرد. او سرانجام در روز ۱۸ شهریور ۱۳۸۰ (دو روز پیش از حملات ۱۱ سپتامبر)، بر اثر انفجار دو فرد انتحاری مظنون به ارتباط با شبکه القاعده که خود را خبرنگار معرفی کرده بودند، در ولایت تخار افغانستان جان باخت.
[۶] – در بخشی از خطبه اول آمده است: «باید روز بعثت را شروع بزرگترین، عظیمترین و مقدسترین حادثه تاریخ به حساب بیاوریم و از خداوند شکرگزار باشیم که چنین موهبتى را در اختیار بشریت قرار داد. نه قرآن همه مسایل بشریت را مطرح کرده و نه در زمان خود پیغمبر (ص)، اتفاقات و حوادث آن طور بوده است که براى همه مسایل، حکم تعیین کنند. نیازى هم نبود. امکان هم نبود. اگر آن روز در مدینه احتیاجى مثلاً به هزار مسأله داشتند، امروز ما احتیاج به هزاران مسأله داریم. آینده را هم نمىدانیم. این دین، در تمام مراحل تا امروز از لحاظ کمى و کیفى همیشه رشد کرده است. این حفاظت الهى است «إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَ إِنَّا لَهُ لَحافِظُونَ»، هیچ وقت متوقّف نشده و عقبگرد نکرده است. از آن چند نفر اطراف پیغمبر(ص)، امروز یک چهارم جمعیت دنیا را داریم. از اقیانوس آرام تا اقیانوس اطلس و در همه قارههاى دنیا و در همه نژادهاى دنیا و در همه بخشها و تیرههاى بشریت و ردههاى علمى و فکرى، مسلمان داریم و سال به سال هم دارد اضافه مىشود. قرآن اصولى را براى رسیدن به نیازهاى بشرى مشخص کرده و اجازه اجتهاد داده؛ اجتهادى که در مکتب اسلام آمد و اسلام را از صورت یک جریان فکرى دگم و تمام شده و تثبیت شده بیرون آورد، به صورت یک موجود زنده، منطبق با نیازهاى آن زمان بارور کرد و سایه گستراند.» رجوع کنید←کتاب «هاشمی رفسنجانی، خطبههای جمعه ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۷] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «در تاریخ ما مسأله مهدویت و حضرت حجت(ع)، همیشه مورد توجه بوده است. اوایل با مسأله کربلا و عاشورا با هم مطرح مىشد و بیشتر بین خواص بود. در اظهارات پیامبر(ص) مشخص بوده که هم منتظر کربلا و هم منتظر ظهور حضرت مهدى(عج) بودند. از لحاظ زمانى اینها قابل مقایسه نیست، ولى دو حادثه مهم و مورد توجه بوده است. مهدویت، بهگونهاى نبوده که بعد از پیامبر(ص) مورد انکار قرار بگیرد، منتها هر کس تفسیر خودش را مىکرد. به خاطر اینکه مسأله مبهمى است، زمینهاى شد که جریانهاى مختلف استفادههاى مورد نظر خودشان را بکنند. ولى افراد کمى هستند که بخواهند اصل آن را منکر شوند. انسانهایى هستند که این مسأله را منکر مىشوند و روى آن علامت سؤال مىگذارند. این مورد فراوان است. علامت سؤال گذاشتن در مسئلهاى که تجربى نیست، خیلى آسان است. اهل سنت گفتند که ما منتظر موعودى از آل پیامبر هستیم؛ اما نه به آن ویژگیهایى که شیعه مىگوید که غایب است. به نظر مىرسد که مسأله منجى و عاقبت به خیر شدن بشر، در مقطعى جزو برنامههاى تدبیر آفرینش است.» رجوع کنید←کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۸] – زندان خیام، در جنوب لبنان، در نزدیکی مرز لبنان و فلسطین اشغالی قرار دارد. این زندان در سالهای طولانی اشغال جنوب لبنان، محل نگهداری و شکنجه مبارزین لبنانی بوده است
[۹] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «ما با وضعیت شما در زندانهاى مخوف اسراییلىآشنا بودیم. در همه این دوران زندانى بودن، با تلخى اخبار مربوط به شما را پیگیرى مىکردیم. دورهاى را که شما گذراندید، بنده و خیلى از انقلابیون ایران گذراندیم و اسارت در دست دشمن را مىفهمیم؛ به خصوص اگر اسراییل، زندانبان باشد. بارها از طرف شما به قدرتهاى استکبارى و سازمانهاى جهانى اعتراض کردیم که چرا ساکت هستند. این بدعت که کشورى بیگانهاى در داخل کشور دیگرى اسیر بگیرد، فقط از مردمى مثل صهیونیستها ساخته است. متأسفانه هنوز هم تعدادى از برادران شما در داخل سرزمینهاى اشغالى، سرنوشت شما را دارند. تعجب این است که سازمان ملل و دولتهاى بزرگ غربى که در تمام دوران اسارت شما ساکت بودند و راضى هم بودند، امروز به خاطر اسراییلىهایى که در خاک لبنان اسیر شدند، حرکت و تلاش مىکنند. در صورتى که شما در خاک خودتان اسیر شدید، اما آنها در خاک خودشان نبودند و در خاک لبنان اسیر شدند. واقعاً شرمآور است که کشورهاى بزرگ و سازمانهاى بینالمللى، این مقدار تبعیض و تفاوت قائل باشند.» رجوع کنید←کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۱۰] – شورای نگهبان قانون اساسی، طرح دوفوریتی استفساریه مجلس در مورد تبصره ۶ ماده ۹ قانون مطبوعات، در خصوص تبدیل یا تغییر وضعیت انتشار روزنامهها را با استناد به نامه همین سال ۱۳۷۹ رهبری به مجلس، خلاف شرعÃ Äمقدس اسلام دانست و رد کرد. رهبر معظم انقلاب، در این نامه که حکم حکومتی تلقی شد، اصلاح قانون مطبوعات را خلاف مصالح نظام دانسته بودند. اقدام شورای نگهبان حاکی از اقتدار رهبری بود که اظهارات ایشان، برای رد مصوبات مجلس مورد استناد شورای نگهبان قرار گرفت. اشکال اصلاحطلبان از آن حیث بود که طبق قانون اساسی، این شورا صرفاً موظف است، درباره انطباق قوانین مجلس با شرع و قانون اساسی اظهارنظر کند. این امر در سالهای بعد و در مورد مصوبات دیگر مجلس ششم، مورد استناد قرار گرفت.
[۱۱] – بیست و سه روز بعد از تشکیل حزب جمهوری اسلامی- یعنی در ۲۲ اسفند ۱۳۵۷ – «حزب جمهوری اسلامی خلق مسلمان» توسط طرفداران آیتالله سیدکاظم شریعتمداری، از مراجع تقلید، اعلام موجودیت کرد. این حزب در جریان رفراندوم جمهوری اسلامی، خواستار رأی موافق بدان شد، اما در جریان تصویب قانون اساسی، با گنجاندن اصل ولایت فقیه در قانون اساسی مخالفت کرد. این مخالفتها سرانجام به رویارویی گسترده این حزب با حزب جمهوری اسلامی انجامید. این رویارویی به ویژه در شهر تبریز مشهود بود که با مرکزیت آذربایجان، مرکز اصلی طرفداران این حزب به شمار میآمد. در اسفند ۱۳۵۸ طرفداران حزب در تبریز موفق به تصرف ساختمان رادیو و تلویزیون تبریز شدند که با پیام امام خمینی به آیتالله شریعتمداری برای خروج از حزب و اعدام ده تن از هوادارانش، توسط دادگاه انقلاب تبریز، این حزب منحل اعلام شد.
[۱۲] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «ما باید نگذاریم انسانهاى کمتوان منزوى شوند؛ انزوا به تنهایى مرض است. باعث تحقیر مىشود و انسان را از توان مىاندازد و ناتوانى را مضاعف مىکند. کمتوانى که احساس کند ناکارآمد شده، با یک کمتوانى که در جامعه است، فرق مىکند. شخصیت و روحیه را باید براى انسان ناتوان حفظ کنیم. از تصمیمات خوبى که ضرورت پیگیرى دارد و از سالهاى قبل هم این تصمیم گرفته شده بود، این است که ما مردم را درگیر این کار کنیم؛ البته دولت به خاطر وظایفى که دارد، به خصوص نظام اسلامى، امدادها را در همه جا وسیع کرده است. امروز اعتباراتى که به کمیته امداد، بنیاد مستضعفان، بنیاد شهید، سازمان بهزیستى و هلال احمر مىدهیم، رقم سرسامآورى از بودجه کشور است. رقم سنگینى است، اعتبارات فقط به خاطر این است که دولت اسلامى و مردم مسلمان ما، علاقهمند کمک به نیازمندان هستند، ولى اگر بخشى از این را ما به عهده مردم بگذاریم تا مردم خیّر ما این کار را بکنند، خیلى متفاوت است. اگر در روستاى صد خانوارى که شورا دارد، شوراى اسلامى از مردم بخواهد که به اشتغال معلولان کمک کنند، آرام آرام درست مىشود. معلوم است که کارفرما یک نیروى سالم را بهتر مىپسندد، ولى همه چیز را نباید بهصورت مادى حساب کرد.» رجوع کنید←کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۱۳] – مسجد جامع نبی زاهدان، یکی از بزرگترین مساجد اهل سنت ایران است و در شهر زاهدان قرار دارد. این مسجد در سال۱۳۵۳ توسط آقای عبدالعزیز ملازاده، یکی از روحانیان اهل سنت ساخته شد. مسجد مکی و دارالعلوم مکی، هر دو در یک محیط و چارچوب فیزیکی واقع شده اند و دارالعلوم درکنار مسجد، ایفاگر نقش تربیت نیروی انسانی منطقه بلوچستان را برعهده دارد. این مسجد ۳۳ هزار مترمربع زیربنا و چهار مناره به ارتفاع ۹۲ متر و ۵۲ گنبد دارد. ارتفاع گنبد مرکزی آن ۴۶ متر است.
[۱۴] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «با سیاست استراتژیکى که در کشور هست و توجهى که رهبرى، ریاستجمهورى و سایر جاها به مرزها و استانهاى مرزى دارند و نیازى که الان به وحدت هست و شرایط سیاسى که حاکم بر منطقه هست، همه، شرایطى است که دیکته مىکند ما در آنجا و حرکتى کاملا عادى، آرام و رو به پیش و بالنده داشته باشیم. امنیت در سطح مطلوبى باشد. محبت و دوستى در سطح مطلوبى باشد. اینکه رهبر انقلاب در آنجا دفتر تأسیس مىکنند و نمایندگى ویژه اهل سنت درست مىکنند، مطمئن باشید از یک منشأ محبت، دوستى و رفع مشکلات سرچشمه مىگیرد، نه از یک فکر سیاسى و مسایل خاص اینگونه یقیناً نیست. بنده شهادت ناحق نمىدهم. در کردستان هم این کار انجام شده و نماینده هست. انشاءالله شما علما بتوانید آن حقیقت تمایل جمهورى اسلامى را که روى وحدت دنیاى اسلام و وحدت خودمان، بیشتر فکر مىکند، براى مردم بیشتر روشن کنید. در سال على(ع) هستیم. رهبر و امام اول ما، على(ع) است. على(ع) شاید و مطمئناً از حوادثى که اتفاق افتاد راضى نبودند، اما همکارى آنها با دولت خلفا، خیلى قابل توجه است. ایشان در جلسات ویژه مشورت براى جنگها، صلحها، مسافرتها و تصمیمات حاد شرکت مىکردند و نظر مىدادند. در زمانى که خلیفه به سفر مىرفت، مىپذیرفتند. در خیلى جاها، نظرات روشنى از ایشان در تاریخ ثبت است که مشاورت دادند و معمولاً هم خلفا نظرات ایشان را به عنوان صائبترین نظریه مشاوران، مىپذیرفتند. عمل ایشان براى ما الگو است. نمىتوانیم ندیده بگیریم. فکر، فکر دنیاى اسلام و منافع اسلام بوده است.» رجوع کنید←کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۱۵] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «یکى ازکارهاى مهم ما پرداختن به مسأله مهدویت و آینده بشر است. برنامههاى پیشبینىشده در زمان حضرت حجت (عج) تا حدودى در اختیار ما است. امروز به ادلهاى، از گذشته تفاوت دارد و حساسیتى در مراکز فرهنگى و علمى، به خصوص سیاسى در مورد مسأله مهدویت دیده مىشود که در گذشته نبود؛ به وصفى شبیه دوران عباسىها برمىگردیم که هر لحظه نگران ظهور حضرت مهدى(عج) بودند و براى همین مبارزه و کارشکنىها، برنامه داشتند؛ یا اگر مقدارى عقبتر برویم، به شرایطى برمىگردیم که در حکومت فرعون بود که نگران ظهور منجى بودندکه از بنىاسراییل خواهد بود و آن برخوردهایى که با بنىاسراییل کردند. هنوز مسأله به این حادى نیست؛ ولى علایم بسیارى جدى مىبینیم که هست. البته در طول تاریخ، بعد از غیبت کبری، معمولاً این یک مسأله مطرح بود؛ به خصوص بعضى از فرقههاى تنُدروى ضدشیعه به این مسأله مىپرداختند و دایماً شبههانگیزى مىکردند. مسأله حضرت مهدى(عج) الان به صورت عادى، مسأله روز دنیاى سیاست و فرهنگ غربى و محافل لائیک و لیبرال نیست. این مسأله بیشتر در بین ما و به طور طبیعى، مسأله خواص شیعیان است. مىتوان گفت که چرا این اتفاق در حال افتادن است؛ به خاطر یکى از آثار ابعاد وجودى حضرت حجت(عج) است که همین مسأله ولایت فقیه و تجدید حیات اسلام ناب را در این مقاطع داشتیم.» رجوع کنید←کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۱۶] – آقای هاشمى، با اشاره به اهمیت توجه امر به معروف و نهى از منکر، آن را دو اصل مسلم در ثبات اجتماعى خواند و برتوجه به آن تأکید کرد و اظهار داشت: «در مسألهاى مهم، مثل امر به معروف و نهى از منکر، نباید به صورت شعارى و تشریفاتى عمل کرد و باید تلاش کرد که این دو فریضه به صورت عملى در جامعه نمود داشته باشد.» ایشان با اشاره به تلاش دشمنان در فریب جوانان و دورکردن آنها از مبانى اسلامى، امربه معروف و نهى از منکر را یکى از راههاى آگاهى نسل جوان دانست که در صورت رعایت اصولى، روش بسیار کارسازی خواهد بود. رجوعکنید←کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفترنشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۱۷] – دکتر صادق زیباکلام مفرد، استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، حاصل پنج سال گفتوگو با آقای هاشمی در فاصله سالهای ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۳ را که به اتفاق دکتر فرشتهسادات اتفاقفر انجام داد، درکتابی با عنوان «هاشمی بدون روتوش»، در ۳۱۳ صفحه، توسط انتشارات روزنه در سال ۱۳۸۷ منتشرکرد و به چاپهای متعدد رسید. در بخشی از مقدمه کتاب درباره شکلگیری و ساختار این کتاب آمده است: «طبق توافقات اولیه با آقای هاشمی، قرار شد از دوران نوجوانی ایشان در زادگاهشان در روستای نوق کرمان و قبل از آمدن به قم در دهه ۱۳۳۰ شروع کنیم، اما این مسیر را نتوانستیم به صورت منظم انجام دهیم؛ بعضاً به دلیل اتفاقات، جریانات و تحولاتی که در فاصله سالهای ۸۴ ـ ۸۰ در کشور اتفاق میافتاد، روال تاریخی مورد نظرمان دنبال نشد و به جای آن موضوعات خاص روز، محور گفتوگوها قرار گرفت. نخستین گفتوگوها در اسفند ۱۳۷۹ و آخرین آنها که در این مجموعه آمده، در بهمن ۱۳۸۳ صورت گرفته. در طی این مدت، مجموعاً ۱۲ گفتوگو در مدت زمانی قریب به بیست ساعت صورت گرفت. با شروع سال ۱۳۸۴ و انتخابات ریاستجمهوری در آن سال، گفتوگوها معلق ماند و موکول به بعد شد. در طی این فرصتی که پیشآمد، به نظرمان رسید که آنچه تاکنون صورت گرفته، میتواند در قالب یک مجموعه کامل به چاپ برسد. موضوع را با آقای هاشمی در میان گذاردیم و ایشان هم موافقت کردند. لذا قرار شد، پس از چاپ این بیست ساعت گفتوگو، مابقی کار را با آقای هاشمی ادامه دهیم. میماند ذکر این نکته که هیچیک از ما شناخت قبلی و نزدیک از آقای هاشمی رفسنجانی نداشتیم. در طی این هفت سال، هرچه بیشتر با مشارالیه آشنا شده و کارکردیم، علاقه، اعتقاد و بالاتر از همه احتراممان به ایشان اضافه شد.»
[۱۸] – این انتخابات ریاستجمهوری آمریکا، پنجاه و چهارمین انتخابات ریاستجمهوری بود که برای انتخاب چهل و سومین رییسجمهور ایالات متحده به همراه معاون او، در روز سهشنبه ۷ نوامبر سال ۲۰۰۰ (۱۷ آبان ۱۳۷۹) برگزار شد. در این انتخابات، نامزد حزب جمهوریخواه، جورج دبلیو بوش، فرماندار وقت تگزاس و پسر چهل و یکمین رییسجمهور آمریکا، جرج اچ. دبلیو. بوش، توانست، ال گور نامزد، حزب دموکرات، معاون بیلکلینتون را در یکی از نزدیکترین انتخابات تاریخ آمریکا شکست دهد. در این انتخابات، برای اولین بار پس از ۱۱۲ سال بود که برنده رأی مردمی، بازنده انتخابات میشد. این اتفاق در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۱۶ نیز تکرار شد.
[۱۹] – آقای اکبر گنجی، پس از شرکت در کنفرانس «ایران پس از انتخابات» که بعدها به کنفرانس برلین مشهور شد، در تاریخ سوم اردیبهشت ۱۳۷۹ در فرودگاه مهرآباد تهران دستگیر شد. در آذر ۱۳۷۹، وی هنگام حضور در دادگاه، مرتب با قاضی درگیری لفظی پیدا میکرد و مطالب دیگری را مطرح میساخت. او در این دادگاه، علناً آقای علی فلاحیان، وزیر اطلاعات سابق را شاهکلید قتلهای زنجیرهای نامید و از روحانیون دیگری از جمله آقای محمدتقی مصباحیزدی نام برد و او را محرک و صادرکننده فتوای قتلها خواند. دادگاه اولیه گنجی به ریاست قاضی مرتضوی، وی را به دلیل چند اتهام سنگین سیاسی به ده سال حبس و پنج سال تبعید محکوم کرد، اما دو سال بعد در دادگاه تجدیدنظر، حکم گنجی، تنها به شش ماه حبس کاهش یافت. قاضی این دادگاه آقای علی بخشی بود. با اعتراض دادستانی تهران، حکم گنجی دوباره نقض شد و این بار به شش سال حبس بدل گردید. وی چند ماه پس از پایان شش سال زندان، به خارج از کشور رفت. شرح دادگاه وی در کتابی با عنوان «کیمیای آزادی: دفاعیات اکبر گنجی در دادگاه کنفرانس برلین» توسط نشر نو در ۳۳۴ صفحه به چاپ رسیده است.
[۲۰] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «در میان همه بحثهایى که درباره امام زمان (عج) است، فکر مىکنم مهمترین آن حکومت واحد جهانى است؛ بقیه هم در جاى خودش مهم است، اما این مسأله خیلى مهم است. اینکه روزى دنیا زیر یک پرچم و در اداره یک حکومت و با یک قانون و با یک فرهنگ اداره مىشود، دنیاى به این عظمت که امروز شش میلیارد جمعیت دارد، در آینده هم تنوع فکرى، سیاسى، نژادى و اختلاف سلایق دارد، این مسأله مهمى است. چون ما عادت کردیم که با معجزه و بعضى مسایل استثنایى، موارد را حل کنیم و از کنار این مسایل به آسانى بگذریم، اما اگر بهطور جدى نگاه کنیم و از حد بحثهاى مدرسهاى بیرون بیاوریم، غیر از این است. چون ما به خداوند و صدق فرمایشات خداوند، پیامبر(ص)، ائمه(ع) و انبیاء گذشته، باور داریم. همه مىگویند، دنیا زمانى این گونه مىشود. لذا باید تحقیق کرد که این کار چگونه انجام مىشود؟ محیط خودمان را مىشناسیم ،چقدر تنازع، اختلاف سلیقه و خودخواهى حاکم است؛ چگونه ممکن است دنیا چنین سرنوشتى داشته باشد و زمین به چنین نقطهاى برسد؟ حتماً باید روى این مسأله بیشتر کار شود. این در معارف گذشته هست، امروز هم وجود دارد.» رجوع کنید←کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۲۱] – این قطار که یکی از جاذبههای توریستی اتریش به شمارمیرفت و در کـوهکاپرن واقع در استان سالزبورک بود، در روز شنبه ۲۱ آبان ۱۳۷۹ دچار سانحه آتشسوزی شد. فقط نُه نفر از ۱۸۰ سرنشین آن، توانستند از این حادثه جان سالم به در ببرند. این قطار که با کابلهای فولادی به بالا کشیده میشد، اسکیبـازان را از طریق یک تونل سه کیلومتری، به ارتفاع ۲۵۰۰ متری میرساند. آتشسوزی هنگامی رخ داد که قطار وارد تونل شده بود. شمار زیادی جسد، در مسیر رو به بالای تونل بود؛ این افراد که سعی در نجات خود داشتند، جهت اشتباه را طی کرده بودند و باید به سمت پایین تونل و برخلاف مسیر انتشار دود و گازهای سمی حرکت میکردند. آتشسوزی، براثر اتصال کابل برق به وجود آمده بود. کارشناسان ابراز شگفتی میکردند که چرا راننده قطار پس از آتشسوزی، در تونل توقف کرده و این ایست بیجا، موجب خفگی اسکیبازان شده است.
[۲۲] – انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۰۰ در آمریکا و نتیجه رقابت بین جورج بوش و اَلگور پس از ۳۶ روز انتظار، توسط دیوان عالی کشور مشخص شد. رقابت میان این دو نامزد، بسیار نزدیک بود و کسی که ۲۹ رای گزینندگان ایالت فلوریدا را میبرد، برنده انتخابات میشد. زمانی که فلوریدا، پیروزی جرج بوش را با تنها چند هزار رأی بیشتر اعلام کرد، ستاد انتخابات اَلگور به نتیجه رأیگیری معترض شد. این اعتراض، با توجه به اینکه برادر جرج بوش، در آن زمان فرماندار فلوریدا بود، مورد توجه رسانهها قرار گرفت. ستاد انتخابات اَلگور از چندین مورد تخلف در برگزاری انتخابات خبر داد؛ از جمله اینکه شکل برگههای رأیگیری در یک شهرستان به گونهای بود که رأی دهندگان را گمراه میکرد و در نتیجه ۱۹ هزار نفر در این شهرستان، به بیش از یک نامزد رأی دادند که طبعا آرای آنان باطل اعلام شد. ستاد انتخابات اَلگور، درخواست بازشماری دستی کرد. نتیجه بازشماری دستی این بود که برتری جرج بوش از چند هزار، به ۳۲۷ رأی کاهش یافت، اما همچنان بوش برنده این دو منطقه بود. این بار، ستاد اَلگور درخواست بازشماری آرا در چهار شهرستان دیگر را ارایه کرد. درخواست جدید اَلگور با واکنش ستاد انتخابات جرج بوش مواجه شد و کار به دادگاه عالی ایالت فلوریدا کشید. اعتراض ستاد جرج بوش این بود که طبق قوانین فلوریدا، این ایالت باید در مدت هفت روز از زمان برگزاری انتخابات، نتیجه قطعی آن را اعلام کند و اگر قرار باشد، آرای صندوقهای چهار شهرستان جدید هم یک به یک بازشماری دستی شود، فلوریدا نخواهد توانست تا ۱۴ نوامبر، نتیجه قطعی را اعلام کند. دادگاه عالی ایالت فلوریدا به نفع الگور رای داد، اما ستاد بوش، این بار به دیوانÃ Äعالی ایالات متحده آمریکا شکایت کرد و این دیوان، با نقض رأی دادگاه فلوریدا، جلوی ادامه بازشماری دستی آرا را گرفت و بوش برنده انتخابات شد.
[۲۳] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «الحمدلله نیروهاى مسلح جمهورى اسلامى، موفق شدند، یکى از بهترین نیروها و سازمانهاى نظامى در سطح جهانى و تاریخ ایران باشند. افتخار عظیمى را در تاریخ ثبت کردند. بدترین خطر را از میهن عزیز و انقلاب بزرگ ما برطرف کردند. خطرى که بسیار جدى بود. همه مىدانستیم که شیاطین، اشرار و اهریمنهاى زمان، همه پشت سر ارتش بعثى عراق صف کشیده بودند و امکانات مورد نیازش را از پول، سلاح، اطلاعات و تبلیغات به وفور در اختیارش گذاشتند و در مقابل هر چه توانستند، ایران انقلابى را حتى از امکانات خودش محدود و محروم کردند. انقلابى تنها و نوپا و ارتشى در حال بازسازى بعد از انقلاب و ملتىکه هیچ آمادگى ورود به جنگ را نداشت، مواجه با بدترین جنگ تاریخ ایران شد، ولى جانفشانىها و مردانگىها و پایمردىهاى نیروهاى مسلح، ارتش، سپاه، بسیج، شهربانى، ژاندارمرى، کمیته، و نیروهاى مردمى با پشتیبانى ملت و با فرماندهى نافذ امام راحل (ره)، این خطر بزرگ را به دشمنان برگرداندند و کار را به جایى رساندند که التماس همه این اشرار براى پذیرش آتشبس، مرتب به ایران مىرسید.» رجوع کنید←کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۲۴] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «مطرح نمودن اعتدال براى قشر دانشجو، نشان از یک تعلق و پیشرفت است. ممکن است این را براى دانشجو، محافظهکارى حساب کنند؛ اشتباه همینجاستکهکسى تنُدروى و افراط را درکارها با ترقىخواهى و پیشتازى مساوى بداند. برعکس اگر تعقل، حساب و منطق بر انسان حاکم باشد، راه اعتدال را نمىتوان منکر شد. دین، قرآن و کتابى داریم که با صراحت و بدون هیچ پردهپوشى به اعتدال دعوت مىکند. آن هم در زمانى که مسلمانها به شدت تحت فشار بودند. براى گروههایى که تحت فشار هستند، اعتدال چندان مفهوم ندارد؛ چون با ظلم و فشار مواجه هستند و فکر مىکنند با یک جهش و یک حرکت تُند، مىتوانند شرایط را عوض و اصلاح کنند. در آن حالت، دچار یک نوع احساسزدگى و عاطفهزدگى هستند. این مىتواند اتفاق بیافتد که یک جریان معتدل هم گاهى تعقلاً و منطقاً باید یک کار تُند را انجام بدهد؛ این با اعتدال منافات ندارد، بلکه کارى است که طبیعت آن تُند است. فکر مىکنم در محیط جوانان و دانشجویان، مطرح کردن حرکت اعتدالى براى شما یک ارزش است. نتیجه آن بستگى به عملکرد شما دارد. خوشبختانه الان همه دم از اعتدال مىزنند و همه صحبت از این مىکنند که افراط و تفریط، دو لبه یک قیچى است که ارزشها و مصالح جامعه را از بین مىبرد. حداقل این را نشان مىدهد که در فکر، منطق و محاسبه راه انتخابى شما پذیرفته است؛ اینکه در عمل چه خواهندکرد، بحث دیگرى است» رجوع کنید←کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۲۵] – آقای هاشمی چهار خواهر به نامهای فاطمه، طیبه، طاهره و صدیقه و چهار برادر به نام های قاسم، محمود، احمد و محمد دارند. فاطمه، خواهر بزرگ ایشان بود و قاسم برادر بزرگتر که قبل از انقلاب در سانحه رانندگی فوت کرده است.
[۲۶] – اتحادیه بینالمللى سازمانهاى غیردولتى زنان مسلمان، تشکیلاتى مستقل و غیر انتفاعى است که براى حمایت از فعالیتهاى سازمانهاى زنان در سراسر جهان، بهبود وضعیت زنان بر اساس اصول اسلامى، افزایش آگاهى و تبادل اطلاعات و تجربیات و تقویت توانایىهاى زنان براى انجام وظایف دینى و اجتماعى خود و نیز احترام به حقوق زنان مسلمان و طرح ارزشهاى اسلامى و دیدگاههاى دین مبین اسلام در محافل بین المللى، در اوایل سال ۱۳۷۵ تأسیس شد و تا سال ۱۳۷۹ سه کنگره برگزار کرده و بیش از ۸۰ سازمان از کشورهاى مختلف جهان، به عضویت آن در آمده بودند. مؤسس این اتحادیه، خانم فاطمه هاشمی بود.
[۲۷] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «براى خانمهاى مسلمان، مىتوان دو عنوان چالش جدى در نظر گرفت که شاخههاى فراوانى دارد : ۱- حقوقى که اسلام براى آنها در نظر گرفته است، تحقق پیدا نکند و نتوانند واقعیتهایى را که اسلام براى آنها دیده و براساسآن معارفى تنظیم کرده، عملىکنند. ۲- مىتوانیم به خطرى که از ناحیه سرایت نکات منفى فرهنگها و مکتبهاى دیگر به سرنوشت زنان مسلمان آسیب برساند، توجه کنیم. ما که با اسلام آشنا هستیم و وضع اجتماعى جوامع را کم و بیش مىدانیم و تاریخ تحول سرنوشت خانمها را تا حدودى مطالعه کردیم، فکر مىکنیم امروز در روى زمین، مکتبى بهتر از مکتب اسلام و سندى بهتر از قرآن، نمىتواند سعادت و خیر و برکت زندگى را براى خانمها و در نتیجه براى همه جامعه تحقق ببخشد. اگر مقدارى به عقب برگردید و مکتبهاى گوناگون و ادیان را نگاه کنید، مىبینید هیچ مکتبى و هیچ حرکتى به اندازه اسلام در سرنوشت خانمها به صورت مثبت تأثیر نداشته است. این یک حرکت سیاسى فرصتطلبانه یا مقطعى نبوده است. » رجوع کنید←کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
منبع: کتاب خاطرات هاشمی در سال ۱۳۷۹؛ «اصلاحات در بحران»
انتهای پیام
‘’ شورای نگهبان قانون اساسی، طرح دوفوریتی استفساریه مجلس در مورد تبصره ۶ ماده ۹ قانون مطبوعات، در خصوص تبدیل یا تغییر وضعیت انتشار روزنامهها را با استناد به نامه همین سال ۱۳۷۹ رهبری به مجلس، خلاف شرع مقدس اسلام دانست و رد کرد. رهبر معظم انقلاب، در این نامه که حکم حکومتی تلقی شد، اصلاح قانون مطبوعات را خلاف مصالح نظام دانسته بودند. اقدام شورای نگهبان حاکی از اقتدار رهبری بود که اظهارات ایشان، برای رد مصوبات مجلس مورد استناد شورای نگهبان قرار گرفت. اشکال اصلاحطلبان از آن حیث بود که طبق قانون اساسی، این شورا صرفاً موظف است، درباره انطباق قوانین مجلس با شرع و قانون اساسی اظهارنظر کند. این امر در سالهای بعد و در مورد مصوبات دیگر مجلس ششم، مورد استناد قرار گرفت’’