خاطرات هاشمی مهر ۷۹ | «سازمان ملل اسرائیل را به خاطر کاربرد اسلحه علیه مردم فلسطین محکوم کرد»
انصاف نیوز: خاطرات روزنوشت آیتالله اکبر هاشمی در مهر سال ۱۳۷۹ را در ادامه میخوانید:
جمعه ۱ مهر ۱۳۷۹ | ۲۳ جمادیالثانی ۱۴۲۱ ۲۲ سپتامبر ۲۰۰۰
خاطرات دو روز سفر را نوشتم و گزارشها را خواندم. با اینکه دادگاه تجدیدنظر متهمان جاسوسی برای اسراییل، مجازاتها را تخفیف داده، باز هم آمریکا و اسراییل و یهودیان، طلبکاری میکنند. بحران قیمت سوخت در آمریکا ادامه دارد و بحث تخفیف مالیات سوخت، جدیتر میشود. درآمریکا هم رنگ تبلیغات انتخاباتیگرفته است؛ دموکراتها، صحبت از مصرف ذخیرههای ملی سوخت، برای آرامکردن بازار میکنند و جمهوریخواهان، آن را ترفند انتخاباتی معرفی میکنند.
در افغانستان، طالبان پیشروی میکنند و آمریکا، فشار جدی روی روسیه گذاشته، برای جلوگیری از برنامه انتقال تکنولوژی لیزری به ایران؛ در حالی که ایران اعلان آزمایش موفقیتآمیز موشک شهاب ۳ را کرده و پاکستان، اعلان آزمایش موشک شاهین را که میتواند حامل سلاح اتمی باشد. بعضی از دولتهای غربی، پیشنهاد تخفیف تحریم عراق را دادهاند و آماده سفر هوایی به عراقاند و میخواهند که برداشت غرامتهای جنگی از درآمد نفت عراق، از ۳۰ درصد به ۲۰ درصد کاهش یابد.[۱]
در منزل بودم. گزارشهای مربوط به حکم دادگاه نوارسازان و شرکت [چاپ و انتشارات] جامعه[روز]، [ناشر روزنامههای جامعه و توس] را خواندم. بخشی از وقت هم به اصلاح نمایههای تفسیر راهنما و مطالعه کتب روانشناسی گذشت. بخشی از بچهها جمع بودند. فاطی در دوره دکترای دانشگاه لهستان پذیرفته شده. محسن، درباره خاطرات سال ۱۳۶۱ [= پس از بحران] مذاکره داشت. خطبههای جمعه امروز، مجموعی از تجلیل از هشت سال دفاع مقدس و محکومکردن خردهگیران بود. پس از حادثه خرمآباد، معمولاً حزباللهیهای شهرستانها، مانع حضور و سخنرانی افراد مشهور و تُندرو چپها میشوند؛ منجمله آقایان [عباس] عبدی، [روزنامه نگار] و [سیدهاشم] آقاجری، [استاد دانشگاه تربیت مدرس] و [عبدالکریم] سروش، [فیلسوف و نواندیش دینی] و …که این روزها در قم و گرمسار و سمنان و قائمشهر و … پیشآمده است.
شنبه ۲ مهر ۱۳۷۹ | 24 جمادیالثانی ۱۴۲۱ 23 سپتامبر ۲۰۰۰
پیش از ظهر، مجمع تشخیص [مصلحتنظام] جلسه داشت. سه بند از سیاستهایکلی قوه قضاییه را تصویبکردیم؛ وحدت رویه و استفاده از داوری. ظهر آقایان [عباس واعظ] طبسی، [علیاکبر] ناطق [نوری]، [قربانعلی] دُرّی [نجفآبادی، احمد جنتی] و [محمد] یزدی، میهمانم بودند. بحث بر سرانتخابات ریاستجمهوری و عکسالعمل احتمالی شورای نگهبان در صورت رد اعتبارنامههایی بود که با نظر شورای نگهبان، به مجلس راهیافتهاند.
عصر تا شب، کارهای عقبمانده سفر انجام شد. دولت آمریکا اعلان کردهکه ۳۰ میلیون بشکه از ذخایر ۵۵۰ میلیون بشکهای خود را برای مهار قیمت نفت، به بازار میآورد؛ حزب جمهوریخواه با آن به مخالفت برخاسته است. در فرانسه، مسأله سوءاستفاده حزب [تجمع برای جمهوری] [ژاک] شیراک، [رییسجمهور فرانسه]، از رانتهای دولتی، بحران سیاسی ایجادکرده و هواپیمای فرانسه با حدود ۱۰۰ سرنشین، در بغداد نشسته و آمریکا این اقدام را ناقض مصوبات شورای امنیت [سازمان ملل] خوانده. روسیه هم یک هواپیما به عراق اعزام کرده که خشم آمریکا را برانگیخته است.
در آمریکا، یک دادگاه با شکایت بازماندگان، ایران را به پرداخت بیش از ۳۰۰ میلیون دلار به خانواده یک آمریکایی که در لبنان کشته شده، محکوم کرده است. قبلاً هم چند مورد بوده؛ بیشتر اقدام سیاسی است تا حقوقی. قاعدتاً در ایران هم باید چنین احکامی علیه آمریکا، از سوی دادگاهها صادر شود.[۲]
یکشنبه ۳ مهر ۱۳۷۹ | 25 جمادیالثانی ۱۴۲۱ 24 سپتامبر ۲۰۰۰
در مسیر دفتر، یک ساعت در خیابانها به خاطر ترافیک سنگین که در اثر بازشدن مدارس پیشآمده، معطل شدیم. مدیران سازمان بیمه خدمات درمانی آمدند؛ فاطی، [رییس بنیاد بیماریهای خاص] هم با آنها بود. دکتر [محمدرضا واعظ] مهدوی، [مدیرعامل سازمان بیمه خدمات درمانی] ، گزارشکار داد و از دریافت اعتبارات و پرداخت بدهیها اظهار رضایتکرد. من هم درباره ضرورت بیمه همگانی و نیز ارایه خدمات رضایتبخش و توجه به بیماران خاص، صحبتکردم.[۳]
آقای مسیح مهاجری، [مشاور رییسجمهور و مدیرمسئول روزنامه جمهوریاسلامی] آمد. گزارشی از وزارت اطلاعات در مورد آقای ناصر زرافشان آورد که وکیل یکی از خانوادههای قتلهای زنجیرهای شده و با رسانههای بیگانه مصاحبه میکند. گزارش، او را ضدانقلاب و فاسد معرفیکرده و میگوید، مصلحت نیست که اطلاعات پرونده در دست او باشد.گفت، از آقای [سیدعلیاصغر] حجازی، شنیده است، رهبری بنا دارند دوباره امر به معروف و نهی از منکر را فعالکنند و نگران بود که بیاثر باشد و باعث وهن رهبری شود.[۴]
آقایان حمید آخوندی، [تهیهکننده تلویزیون] و [مهدی] سجادهچی، [فیلمنامهنویس]، آمدند. گزارشی از خدمات فیلمسازی خودشان بعد از جنگ برای جبهه دادند وگفتند، با صداوسیما قراردادی بستهاند که یک سریال ۲۴ قسمتی به نام «انقلاب تنها»، درباره وضع و روز انقلاب بسازند. خواستندکه از لحاظ محتوا و تحلیلکمکشانکنم؛ پذیرفتم. قرار شد سئوالاتشان را بیاورند.
عصر آقای [محمدرضا] مخبر[دزفولی]، [رییس کمیسیونمشورتی شورایعالی انقلاب فرهنگی] آمد. پیشنویسآییننامه نظارت بر اجرای سیاستهایکلی را آورد وگزارشی از کنفرانس فرهنگی آسیا در کانادا داد و از بیتجربگی وزارت امورخارجه و وزارت ارشاد و استفاده از اینگونه کنگرهها انتقادکرد. از رکودکار در شورایعالی انقلاب فرهنگیگفت و اینکه چپها به فکر انحلال هستند و دفتر تحکیم هم صریحاً اعلان کرده که باید منحل شود.[۵]
آقای سیدباقر خرازی، رهبرگروه حزبالله قم آمد. از رهبری گله داشت وگفت، دیگر فعالیت سیاسی نمیکنند و به کار فرهنگی، از قبیل اداره مدارس و تحقیقات میپردازند و برنامه ارایه الگویی درکارهای مهم کشور دارند. از من برای هدایتکار استمدادکرد و گفت، این روزها به درستی برنامه شما پی بردهام.
وزیر امورخارجه، آقای [کمال] خرازی برای چند سخنرانی، درآمریکاست؛ هرجا میرود، ضدانقلاب علیه او تظاهرات میکنند و در داخل هم مورد انتقاد است که غرور انقلاب را با اقداماتی که در سازمانملل، هنگام سفر آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییسجمهور] و آقای [مهدی] کروبی، [رییسمجلس] شده، شکسته است. سخنرانیها با اجازه دولت آمریکا در بعضی از دانشگاهها [برگزار میشود]، امروز اعلان شد که یکی از دانشگاهها، تحت فشار ضدانقلاب، سخنرانی را لغوکرده است.
در ترکیه، به خاطر جلوگیری از تحصیل زنان محجبه در دانشگاهها، بحران جدیدی پیش آمده است و هزاران خانواده در مقابل دانشگاهها تظاهرات میکنند؛ میگویند، سال گذشته ۱۶ هزار دختر دانشجو، از تحصیل محروم شدهاند.
دوشنبه ۴ مهر ۱۳۷۹ | 26 جمادیالثانی ۱۴۲۱ 25 سپتامبر ۲۰۰۰
آقای [سعدالله] روستا، نماینده کوار[، سروستان و خرامه] و برادرش آمدند. با ذکر اختلافات، از من خواستند برای تجمیع نیروهای پراکنده و ایجاد وفاق، اقدامکنم. آقای [کاظم] جلالی، نماینده شاهرود آمد و او هم مطالب شبیه آقای روستا داشت و هر دو گفتند، فعلاً کسی غیر از من، نمیتواند این نقش را ایفا کند؛ هر دو عضو گروه مستقل مجلساند.
آقای [حسین] انصاریراد، نماینده نیشابور آمد.گفت از خطبههای جمعه و اظهارات دیگر من، میفهمند که نگران آسیب دیدن انقلابم.گفتم، حرفهای من واضح است؛ میگویم، مثل اول انقلاب، دشمنان خارجی با گروههای ضدانقلاب، برای حذف حاکمیت اسلام هماهنگ شدهاند و تبلیغات وسیعی برای ناکارآمد بودن حکومت اسلامی به راه انداختهاند و نسل جوان را فریب میدهند و افتخارات مهم انقلاب را مخدوش میکنند. او گفت، نباید نگران حذف دین بود، دین در هر حال میماند؛ حتی در ترکیه و رژیم پهلوی هم ماند.گفتم، انقلاب برای حاکمیت دین بوده و نه ابقای دین، تحت رژیمهای لائیک و غیردینی.گفت، مؤسسه عمرانیکه اول انقلاب، در زمینهای افشار در نیشابور تأسیس کرده، توسط بنیاد جانبازان، پس از حکم مصادره اموال افشار، تصرف شده و او علیه بنیاد به دادگاه شکایتکرده است. از من خواست، بهگونهای حمایت خود را از اصلاحات و مخالفتم را نسبت به تعطیلی مطبوعات و بازداشت نویسندگان، ابرازکنم.
عصرآقای [محسن مجتهد] شبستری، امامجمعه تبریز آمد. از رهبریگله دارد که به او توجه ندارند و فکری برای حل مشکلاتاش در تبریز نمیکنند. راجع به انتخابات ریاستجمهوریگفت، باید اشکالاتکار دولت آقای [سیدمحمد] خاتمی را به مردم گفت. خواست بفهمدکه امکان دارد، من نامزد شومکه جواب دادم، غیرممکن است. با این همه خشکسالی، سیل در بجنورد، آستارا و شاهرود، خرابی به بارآورده است.
سهشنبه ۵ مهر ۱۳۷۹ | 27 جمادیالثانی ۱۴۲۱ 26 سپتامبر ۲۰۰۰
آقای دکتر [محمدحسین] اسکندری، رییس دانشگاه آزاد [اسلامی] ارسنجان آمد.کار مهمی نداشت.گزارشی از وضع دانشگاه داد و قدردانیکرد که این دانشگاه مهم، با ۲۰ رشته و ۲۵۰۰ دانشجو، [در ارسنجان] تأسیس شده است. تیمسار [محمد] سهرابی، فرمانده سابق ناجا [= نیروی انتظامی] آمد. پیشنهاد دادکه پلیس، تقسیم به پلیس شهری و خارج شهری شود؛ مثل شهربانی و ژاندارمری و از وضع امنیتکشور، اظهارنگرانیکرد. مقداری زعفران آورد و گفت، از ملک همسرش در طبس است. بعد از دوره فرماندهی، دکترای حقوق سیاسی خوانده و اکنون در دانشگاه آزاد تدریس میکند. خواست، به دانشگاه آزاد بگویم، رزروهای پزشکی کنکور را به دانشگاه راه دهند؛ فرزندش جزو آنها است.
آقای [مسعود] سفیری – خبرنگار- آمد. خواست کمککنم و نگذارم، روزنامهها را ببندند و خبرنگاران را بازداشتکنند. مصاحبه با روزنامه حیاتنو خواست؛ جزو هیأت تحریریه آن است. اجازه گرفت، برای ترجمه کتاب «هاشمیرفسنجانی؛ حقیقتها و مصلحتها» که محصول مصاحبههایش با من است؛ در مصر، [برای انتشار ترجمه کتاب]، اجازه خواستهاند. امروز مصاحبهای با [بخش فارسی رادیو] بیبیسی داشت. گفتم، مواظب باشد، حرفهای نادرست نگوید. عصر جمع زیادی از روحانیون و بسیج قائمشهر آمدند. آقای [حسین] نواب، امامجمعه صحبتکرد. من هم درباره دفاع مقدس و بسیج و حضور مردم در صحنههای انقلاب، صحبتکردم.[۶]
شب میهمان رهبری بودم. درباره ضعف عملکرد دادگاه انقلاب، وزارت اطلاعات و وزارت امورخارجه مذاکره شد. ایشان از سفر آقای [کمال] خرازی، [وزیر امورخارجه] به آمریکا، با این وضع راضی نیست. ضمناً درباره مسایل تبریز و گلایههای آقای [محسن مجتهد] شبستری، [نماینده ولیفقیه در آذربایجانشرقی و امامجمعه تبریز] صحبت شد. ایشان با ساختن مصلی در زمینهای ارگ [علیشاه] [۷] موافق نیستند، ولیکاری است که انجام شده است. راجع به مدرسه میانه که تعطیل شده و نمازجمعه تهران و کجرویهای مشارکتیها، صحبت کردیم.
چهارشنبه ۶ مهر ۱۳۷۹ | 28 جمادیالثانی ۱۴۲۱ 27 سپتامبر ۲۰۰۰
آقایان [علی] باقری و [امیر] تهرانی، معاونان وزیر اطلاعات آمدند. در مورد پیشنویس کتاب خاطرات آیتالله منتظری و مسأله حصر[۸] ایشان گفتند و نظر خواستند و نیز گزارش اظهارات آقای بهزاد نبوی، [نایبرییس مجلس]، پس از ملاقات با من، در جلسهای را دادندکهکمی با واقعیت فاصله دارد، ولی اکثر آن درست است.گزارش حکم محکومیت نوارسازان[۹] و نیزگزارش اتفاقات ارومیه در زمان سفر آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییسجمهور] را دادند.
ائمهجمعه استان قزوین آمدند. نگرانی از وضع اقتصادی و فرهنگی و سیاسی و امنیتی و اداریشان را مطرح کردند. من هم جوابی که آنها را راحت کند، نداشتم؛ پذیرفتم. درباره راه چاره هم بحث شد، ولی به نتیجه روشن نرسید. ناهار میهمان من بودند. راجع به برنامههای سفر قزوین من، صحبت شد.
عصر آقای [علی] آقامحمدی، [قائممقام سازمان صداوسیما] آمد. از مشکلات سیاسی و فرهنگی و [انتخابات] ریاستجمهوریآینده صحبت شد.گفتم، نامزد نخواهم شد. از امکان نامزدی آقایان [علیاکبر] ولایتی و [حسن] روحانی هم صحبت شد. دکتر [عبدالله] جاسبی، [رییس دانشگاه آزاد اسلامی] آمد. خواست، پیامی برای اجلاس انجمنها و تشکلهای دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی بدهم و گفت، وزارت علوم، پیشنویس لایحهای در مورد مدیریت آموزش عالی تهیه کرده که تُند و افراطی است. درباره انتخابات آینده هم صحبت کرد؛ گفتم نامزد نمیشوم. خودش هم گفت، تصمیم برای نامزدی نگرفته است. شب، مجدداً مدیرعامل تعاونی [تولیدکنندگان و صادرکنندگان] پسته رفسنجان آمد و برای تأمین نقدینگی تعاونی از بانکها استمداد کرد.
انتخابات یوگسلاوی به دور دوم کشیده، ولی مخالفان [اسلوبودان] میلوشویچ، [رییسجمهور فدرال یوگسلاوی] میگویند، تقلب شده و رسانههای غربی هم همین را تبلیغ میکنند. در فرانسه، اکثریت آرای رفراندوم خواسته است که مدت ریاستجمهوری از هفت سال به پنج سال کاهش یابد؛ گرچه بیش از ۳۰ درصد مردم، در رفراندوم شرکت نکردهاند. جلسه سران اوپک، [= کشورهای صادرکننده نفت] در ونزوئلا تشکیل شده و همزمان کشورهای اروپایی هم عرضه ذخایر استراتژیک نفتشان به بازار را شروع کردهاند که قیمت را هم پایینآوردهاند. به دنبال روسیه، فرانسه و اُردن هم هواپیما به عراق اعزام کرده و تحریم را سست کردهاند.
پنجشنبه ۷ مهر ۱۳۷۹ | 29 جمادیالثانی ۱۴۲۱ 28 سپتامبر ۲۰۰۰
ساعت هشتصبح، با هلیکوپتر از منظریه به سوی قزوین پروازکردیم. نزدیک ساعت نُه رسیدیم. مسئولان استان استقبالکردند و مصاحبهکوتاهی نمودم. به مدرسه شیخالاسلام رفتیم. علما و روحانیون قزوین، در مسجد مجاور جمع بودند. با خیرمقدم آقای [هادی] باریکبین، امامجمعه قزوین، برنامه شروع شد و من سخنرانی مفصلی درباره روحانیت و ارتباط تنگاتنگ با مردم در طول تاریخ و نقش عظیم روحانیت در مشروطه و انقلاب و ضرورت توجه به نیاز حکومت در حوزه صحبتکردم.[۱۰] حدود ۲۵۰ طلبه مرد و ۲۰۰ طلبه زن دارند.
سپس به دانشگاه بینالمللی امام خمینی رفتیم. بسیج دانشجویی، اجتماع خوبی داشت. خیرمقدم گفتند و من هم صحبت مفصلی نمودم، در مورد هدف تأسیس دانشگاه بینالمللی و نیز سهمیه ایثارگران و ضرورت تعمیق افکار اسلامی در دانشگاه و خصومت استکبار با انقلاباسلامی که منافع آنها را تهدیدکرده است.[۱۱] به چند سئوال پاسخ دادم. هر دو جلسه، گرم و منظم و پُرشور بود.
برای نماز و ناهار و استراحت، به میهمانسرای استانداری رفتیم. در تمام مسیر، استاندار و امامجمعه در ماشین من بودند. استاندار، اوضاع استان را توضیح میداد. استان جدیدالولاده با کمک من تأسیسشده و از این جهت، قزوینیها ممنوناند. در سر سفره، آقای [علیاصغر] ورسهای، رییس دانشگاه بینالمللیگفت، در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شده که دانشگاه از قزوین به جای دیگر برود که موافق نبودند.
عصر به محل امامزاده حسین رفتیم.گفتند، فرزند دو ساله امام رضا(ع) است که در مسیر خراسان، در اینجا از دنیا رفته است. صحن وسیعی دارد و جمعیت انبوهی برای یادواره سههزار شهید استان، جمع بودند. دو دختر شهید، مقاله و دکلمه نیز خواندند. سردار غفاری، خیرمقدم گفت و من هم سخنرانی مفصلی درباره جنگ و ایثارگران و استحکام انقلاب نمودم.[۱۲] اجتماع بسیار پُرشور بود و شعارهایگرمی در حمایت داشتند. از فرودگاه با هلیکوپتر پرواز کردیم. آقای [محمدحسن] ابوترابی، نماینده قزوین هم همراه شد. نزدیک غروب رسیدیم.
گزارش شورای امنیت [وزارت کشور]، درباره حوادث خرمآباد منتشر شده و سپاه و بسیج را هم مقصر قلمداد کرده است. در گزارشها آمده که درکاراکاس، تخممرغ به کاروان آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییسجمهور]، پرتاب شده و به او و آقای [بیژن نامدار] زنگنه، [وزیر نفت] اصابتکرده است.
جمعه ۸ مهر ۱۳۷۹ | 1 رجب ۱۴۲۱ 29 سپتامبر ۲۰۰۰
پیش از ظهر، برای خطبههای جمعه مطالعه میکردم. در خطبهها، توجه بیشتر به مسأله جنگ و بحث حَسَد در خطبه اول بود.[۱۳] ظهر بچهها جمع بودند؛ به جز مهدی که برای المپیک، در استرالیا است.
در رسانههای خارجی، انتقاد از حکم محکومیت نوارسازان، بیشتر از رسانههای داخلی است. مصاحبه آیتالله منتظری با رادیو ضدانقلاب لسآنجلسی هم در رسانههای بیگانه انعکاس دارد؛ حرفها تکراری است و این بار به آقای [سیدمحمد] خاتمی هم اعتراض کردهاندکه چرا به وعدههای خود عمل نمیکنند و انفعالی برخورد میکنند.
در فلسطین، امروز درگیریهای زیادی میان سربازان اسراییل و مردم فلسطین بوده؛ با کشته و زخمی. قیمت نفت، سیر نزولی دارد و بحث بر سر تقلیل عوارض در کشورهای غربی هم جدی شده، ولی آنها مقاومت میکنند.
شنبه ۹ مهر ۱۳۷۹ | 2 رجب ۱۴۲۱ 30 سپتامبر ۲۰۰۰
پیش از ظهر،کمیسیون زیربنایی [مجمع تشخیص مصلحت نظام] جلسه داشت. سیاستهای کلی بخش مسکن، مطرح و بحث در کلیات بود. سیاستهای مسکن از سال ۱۳۴۶ تاکنون و تغییرها توضیح داده شد. بعد از ظهر، آقای [علی] فلاحیان، [وزیر اسبق اطلاعات] آمد. مشورتکرد، در مورد موضعگیری در خصوص رفتن یا نرفتن به کمیسیون امنیت ملی مجلسکه قرار است او را برای توضیحات دعوت کنند. ترجیحاش این است که نرود و متقابلاً علیه آنها ادعا مطرح کند و توضیحات زیادی در مورد مواضع گروهها و شرایط گذشته و حال اطلاعات داد.
در فلسطین، درگیری میان مردم و سربازان اسراییل زیادتر شده و گفته میشود، تاکنون ۱۵ نفر شهید شدهاند و ۸۰۰ نفر مجروحاند.[۱۴] آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییسجمهور] به کوبا رفته، ولی مطلب مهمی از مذاکرات مخابره نشده است. یک مقام روسی گفته که زبالههای اتمی نیروگاه بوشهر، باید به روسیه برود. قرار شد، آقای [غلامرضا] آقازاده، [رییس سازمان انرژی اتمی]، برای توضیح بیاید.
در یوگسلاوی، مخالفان [اسلوبودان] میلوشویچ، [رییسجمهور یوگسلاوی]، به اعتراضات ادامه میدهند وگفته شدهکه برای او از روسیه، تقاضای پناهندگی شدهکه یوگسلاوی را ترک کند. اتحادیه اروپا، نتوانسته درباره عرضه ذخایر استراتژیک نفت به توافق برسد و قیمت نفت هم در حال نزول است. دیشب و امشب، نم نمی باران در جماران داشتیم.
یکشنبه ۱۰ مهر ۱۳۷۹ | 3 رجب ۱۴۲۱ 1 اکتبر۲۰۰۰
آقای [سیدحسین] موسویان، سفیر سابق ایران در آلمان [و معاون دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی] آمد. درباره [انتخابات] ریاستجمهوری آیندهگفت، مصلحت نیست آقای [سیدمحمد] خاتمی انتخاب شود و بهتر است، فردی باشد که با رهبری هماهنگ باشد و ترجیحاً آقای دکتر [حسن] روحانی. مذاکراتش با آقای خاتمی را گفت که به ایشان صراحتاً گفته که آقای هاشمی، از شما در اصلاحطلبی، صریحتر و عمیقتر بوده و در عینحال به سازندگی میپرداخت وگفته است، مصلحت نیست که [در انتخابات ریاستجمهوری سال ۱۳۸۰] نامزد شود. خبر از پیام جدیدی از سوی آمریکا داد که خواسته است، در مبارزه با مواد مخدر و قاچاق نفت [عراق]، با ایران همکاریکنند و نیز برای مشکل خشکسالی به ایران کمک کنند و خواستار مذاکره مستقیم شدهاند؛ در شورای عالی امنیت ملی، مشغول تهیه جواباند.
دکتر [سیدمحمد] طبیبیان، استاد اقتصاد دانشگاه آمد وگفت، در دولت آقای خاتمی، فقر تشدید شده؛ با اینکه در دولت شما، فقرکمتر شده بود.گفت، چپها برنامهای و راهحلی برای نجات اقتصاد کشور ندارند؛ با اینکه وضع ارزی و ریالی خوب شده است. پیشنهاد داشتکه جریانی از نیروهای معتدل و میانه به وجود آید و نامزد انتخاباتی دارای بینش واقعبینانهای مطرح شود. تحلیلی ارایه داد که در نقاط ناراضی از نظام، مثل آنجا که اهلسنتاند یا غیرفارساند، رأی بیشتری به آقای خاتمی دادهاند.
آقای [حسین] پناهیآذر، سفیر جدیدمان در هلند آمد. برای کار و منجمله برخورد با دادگاه لاهه و دادگاه داوری بین ما و آمریکا و نیز دادگاه کیفری بینالمللی که بناست در هلند تأسیس شود، مشورتکرد و گفت، هلند فعلاً از خصومت خود نسبت به ایران کاسته است. قبلاً سفیرمان در سوئد بود. عصر آقای [مرتضی] صفاری نطنزی، سفیر جدید در قزاقستان آمد. ضمن مشورت برای امور سفارت، خواست که از سوابق خوب که با آقای [نورسلطان] نظربایف، [رییسجمهور قزاقستان] دارم، برای تحسین و توسعه روابط استفاده کنم؛ قبلاً سفیرمان در مجارستان بود.
[آقای احمد الحسن]، سفیر سوریه برای خداحافظی آمد و بیشتر در مورد آقای حافظ اسد، [رییسجمهور فقید سوریه] صحبت شد. مسأله درگیریهای اخیر در فلسطین که تاکنون ۲۲ شهید و ۷۰۰ مجروح از اعراب داشته وگفت، با تحریک آمریکا در لبنان، بعضی از مسیحیان با حضور سوریه مخالفت میکنند. پیشنهادکردم که بشار اسد، [رییسجمهور سوریه]، به مناسبت درگیریهای جدید، در مسأله فلسطین فعال شود.
مصاحبهای از آیتالله منتظری در روزنامه البیان امارات منتشر شده که به رهبری متعرض است؛ اخیراً ایشان در مخالفت فعال شده. اعتراض محافل تنُد دومخردادی به آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییسجمهور]، زیاد شده که چرا به وعدهها عمل نمیکنند و عقبنشینی میکنند. آقای [عباس] عبدی، [روزنامهنگار]، امروز در دانشگاه گفته که محرمانه عمل میکنند.
دوشنبه ۱۱ مهر ۱۳۷۹ | 4 رجب ۱۴۲۱ 2 اکتبر۲۰۰۰
آقای [فرجالله] سلحشور،کارگردان سریال اصحابکهف[۱۵] [= مردان آنجلس] آمد. گزارشی از کارهای هنری اسلامی خود داد که از پیش از انقلاب در این وادی بوده است و گفت برنامه ساختن فیلم و تئاتر برای داستانها و مفاهیم قرآنی دارد. برای تأمین مالی استمداد کرد.
آقای [عبدالحمید باقری] بنابی، نماینده سابق تبریز آمد. توضیحاتی درباره مدرسه علمیه دینی دادکه با برادرش در بناب، با ۱۰۰ هزار مترمربع زمین و ۲۲ هزار مترمربع بنا، میسازند. زمین را در زمان دولت سازندگی، از وزارت مسکن گرفتهاند. با مقداری کمک مالی من و دیگر مسئولان دولتی، قسمت عمدهای را ساختهاند. ویدئویی ارایه داد. پیشنهاد دارد، اجازه بدهند که چای خارجی وارد کنند.
اعضای کمیته دفاعی- امنیتی شورای عالی امنیت ملی، برای دریافت نظرات من در گذشته و حال، آمدند.گفتم، در دو برنامه سازندگی بعد از جنگ، بنای سیاست من این بوده که کشور را از لحاظ بُنیه اقتصادی، صنعتی، علمی و دفاعی قویکنیم. تشنجزدایی، مقدمه لازم این اهداف بوده و صادرات خدمات مهندسی برای حضور در جهان سوم، بُعد دیگری از ارتباط سازنده و جذب نظر آنها بوده و صادرات نیروی متخصص که با توسعه دانشگاهها مقدور میشود، بُعد دیگری است. عبور خطوط گاز و نفت و برق از ایران و خطوط مخابراتی، مهم است. درباره جنگ و قبل از آن، مطالبیگفته شد و ادامه به جلسه بعد موکول گردید.
عصر، [آقایان امیر تهرانی و معین] از وزارت اطلاعات آمدند و بخشی از فیلمهای بازجویی متهمان قتلهای زنجیرهای را ارایه دادند؛ بد است. بحث بر سر سیاست «آرامش فعال» که دوم خردادیها، استراتژی خود اعلان کردهاند، ادامه دارد و تُندهایشان میگویند، باید «مبارزه فعال» انتخاب شود و برخوردهای آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییسجمهور] را انفعالی و ناشی از ضعف اراده میدانند. دولتیها هر دوی آنها را قبول ندارند و میگویند، تضاد آنها را تشدید مینماید. نامه آیتالله [ناصر] مکارمشیرازی، [از مراجع تقلید] به مجلس و انتقاد از عملکرد آن، مورد توجه واقع شده است. درگیریها در فلسطین ادامه دارد
سهشنبه ۱۲ مهر ۱۳۷۹ | 5 رجب ۱۴۲۱ 3 اکتبر۲۰۰۰
آقای [محمدمهدی] مصباحی، مدیر شهرک مسکونی مهدیه قم[۱۶] آمد. گفت، امسال هم ۲۵۰ خانه تحویل میدهند و خواستکهکمک بیشتری از سوی دولت بشود وگفت، تعزیرات در مورد یک پرونده، علیه او سختگیری میکنند؛ آهنی که از وزارت معادن [و فلزات] گرفته بودند، با نوعی دیگر از آهن عوضکردهاند.
آقای احمد موسوی از وزارت امورخارجه آمد وگفت، با حزبالله لبنان، به دستور رهبری، تفاهم و تصفیه حساب کردهاند. از آقای [کمال] خرازی، [وزیر امورخارجه] گله دارد.آقایان خالد مشعل،[ رییس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی؛ حماس]، [موسی] ابومرزوق و ابراهیم غوشه، از رهبران حماس آمدند. از اُردن به قطر تبعید شدهاند. شرحی از وقایع انتفاضه فلسطین دادند که با حضور [آریل] شارون، [رهبر حزب لیکود اسراییل] در مسجدالاقصی و اعتراض مسلمانان و سپس درگیری با سربازان اسراییلی، شروع و چند روز است که ادامه دارد و تاکنون ۵۶ شهید و حدود ۱۰۰ مجروح دادهاند.گفت، اسراییل میخواهد بگوید که در مورد مسجدالاقصی و قدس کوتاه نمیآید. برای اولین بار، یک مقام رسمی دولتی از مسجد بازدید میکندکه عامل نزاع شده و معلوم شدهکه روح اسلامی در فلسطین قوی است و مسجدالاقصی، موضوع خوبی برای متحدشدن مسلمین است. من هم پیامهای این انتفاضه را توضیح دادم و قول مساعدت دادم. خواستندکه ایران، برای بهصحنه آوردن سایر کشورها، پیشتاز بشود.
عصر عقد ازدواج بستگان دفتریانم را بستم. آقای [عبدالحمید باقری] بنابی آمد وگفت که از ملاقات دکتر [عیسی] کلانتری، [وزیرکشاورزی]، برای کسب کمک [برای مجوز واردات چای خارجی]، نتیجه نگرفته است. جمعی از اعضای جوان حزب کارگزاران [سازندگی] یزد آمدند. راهنمایی خواستند و سئوالاتی داشتند. [آقای نصرالله جهانگرد]، وزیر پیشنهادی آقای [سیدمحمد] خاتمی، برای وزارت پست و تلگراف و تلفن، در مجلس رأی نیاورد. برای کسانی که فکر میکنند، مجلس در اختیار آقای خاتمی است، باعث تعجب شد؛گویا اختلاف جبهه دومخرداد، باعث رأی عدم اعتماد شد.
بحث بر سر نامه آقای [ناصر] مکارم [شیرازی، از مراجع تقلید] به مجلس ادامه دارد.[۱۷] اظهارات آقای [مهدی] کروبی، [رییسمجلس] را نیز شبیه برخورد در مورد حکمحکومتی رهبری معرفی میکنند. چپهای مجلس ناراحتاند و آن را عامل تضعیف مجلس میدانند؛ خارجیها هم چنین تفسیرکردهاند. دیشب و امشب کمی باران داشتیم که با این خشکسالی، مایه خوشحالی است.
چهارشنبه ۱۳ مهر ۱۳۷۹ | 6 رجب ۱۴۲۱ 4 اکتبر۲۰۰۰
دیشب و امروز، باران خوبی در تهران و بعضی از نقاط دیگر باریده است. در بعضی از ارتفاعات هم برفآمده. برای سخنرانی در اجلاس ائمهجمعه به حسینیه الزهرا (س) در مجموعه امام خمینی رفتم. به خاطر ترافیک، با یک ربع تأخیر رسیدم. ائمهجمعه استقبال گرمیکردند، با شعارهای زیادکه معمولاً در اینگونه اجتماعات علما کمسابقه است، ولی به خاطر شرایط فعلی ابراز احساساتکردند.
درخیرمقدم آقایان [سیدرضا] تقوی، [رییس شوراىسیاستگذارى ائمهجمعه] و [محمدرضا] صالحیان هم تجلیل از سوابق و خدمات شد؛ منجمله نقل تعبیرهای امام و رهبری و خطبههایجمعه، بهخصوص تفسیر راهنما و فرهنگ قرآن که آن را به تحولی در تفسیر قرآن و قرآنشناسی معرفیکردند و خواستار هدیه آن به ائمهجمعه شدند؛ پذیرفتم،گفتم از قم بیاورند. من هم سخنرانی مفصلی در اهمیت تریبون جمعه به عنوان طبیعیترین مرکز اعلان نظر حکومت اسلامی و ضرورت جدیگرفتن مسایل سیاسی و اقتصادی و امنیتی فعلی و توجه به نظرات اجلاس و سیاست استکبار در خصوص غیرکارآمد معرفیکردن اسلام برای اداره جامعه و جلوگیری از استقلال واقعی ایران ایرادکردم.[۱۸] [آقای احمد محسنیگرکانی]، امامجمعه اراک، خواستار سفرم به اراک شد.
پیش از ظهر اخوی محمد، [رییس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی] آمد و گفت، آقایان [محسن] نوربخش و [محمدعلی] نجفی و [هدایتالله] آقایی و [رضا] ملکزاده، از حزبکارگزاران استعفا دادهاند. عصر آقای [سیدمحمود] علیزادهطباطبایی، [وکیل دادگستری و عضو شورای شهر تهران] آمد. رواج فساد در دادگستری و بیاطلاعی آقای [هاشمی] شاهرودی، [رییس قوه قضاییه]، از اوضاع کشور و مدیریتگفت و پیشنهادکردکه مصرف تریاک به تدریج آزاد شود، چون مبارزه تاکنون نتیجه مهمی نداشته و تلاشها روی مبارزه با هرویین متمرکز شودکه کمکم رشد میکند و با طالبان، برای جلوگیری از کشت خشخاش، رابطه برقرار شود.
در جراید، بحث در مورد رأی عدم اعتماد[۱۹] مجلس به [آقای نصرالله جهانگرد]، وزیر پیشنهادی رییسجمهور و اختلاف در جبهه دوم خرداد، وسیع و مایه سرشکستگی دولت و مجلس شده. انتفاضه در فلسطین ادامه دارد و کمکم اعتراضهای جهان اسلام اوج میگیرد؛ به خصوص در ایران و لبنان و سوریه.
پنجشنبه ۱۴ مهر ۱۳۷۹ | 7 رجب ۱۴۲۱ 5 اکتبر۲۰۰۰
در دفتر کوشک بودم. عفت و فاطی در نمایشگاه [بینالمللی بازرگانی تهران]، برای سرطانیها کمک جمع میکنند. کمی باران داشتیم. در میدان فلسطین، برای حمایت از فلسطینیها تظاهرات بود. درگیریها در فلسطین ادامه دارد. مذاکرات دیروز [ایهود] باراک، [نخستوزیر اسراییل] و [یاسر] عرفات، [رییس دولت خودگردان فلسطین]، با پادرمیانی [ژاک] شیراک، [رییسجمهور فرانسه] و کوفیعنان، [دبیرکل سازمان ملل] و [مادلین] آلبرایت، [وزیر امورخارجه آمریکا]، به جایی نرسید و باراک که قرار بود به شرمالشیخ برود، برای جلسه دیگری با حضور [حُسنی] مبارک، [رییسجمهور مصر]، از رفتن به مصر خودداری کرد و به اسراییل رفت. تظاهرات مسلمانان در کشورهای اسلامی، رو به توسعه است و در نیویورک هم مسلمانان و یهودیان، به زدوخورد پرداختهاند.
سیل بسیار مخربی در بنگلادش و هند و میامی آمریکا راه افتاده. چند نوع بیماری مرموز به نام تب نیلو ویروسکنگو، در عربستان بروزکرده و در ایران هم هپاتیت رواج یافته و در بندرعباس ویروسکنگو؛ وزارت بهداشت تحت فشار است. در مجلس، صحبت از استیضاح [آقای محمد فرهادی]، وزیر بهداشت، [درمان و آموزش پزشکی] است. در یوگسلاوی، به دنبال اختلاف در نتیجه انتخابات و حکم دادگاه قانون اساسی، مبنی بر لغو انتخابات، شورش مردم وسیع شده و پارلمان و تعدادی فرستنده رادیو و تلویزیون را گرفتهاند و درگیری با پلیس پیشآمده و خطر [اسلوبودان] میلوشویچ، [رییسجمهور] را تهدید میکند. بخشی از وقتم، صرف مطالعه پژوهشی درباره علل مهاجرت شد.
جمعه ۱۵ مهر ۱۳۷۹ | ۸ رجب ۱۴۲۱ ۶ اکتبر۲۰۰۰
در منزل بودم. آقای دکتر محمود طباطبایی، [جراح و متخصص مغز و اعصاب] آمد؛ معایناتی کرد و توصیههایی برای حفظ سلامتی داد. از وضع اداره دولت و به خصوص در بخش بهداشت و درمان، انتقاد دارد. آقای [محمدرضا] نوریشاهرودی آمد. از وزارت امورخارجه انتقاد داشت و گفت، آقای [کمال] خرازی، [وزیر امورخارجه]، از او خواسته است که سفری به لیبی برود؛ برای رفع مشکلاتی که در روابط بعد از سفارت او در لیبی پیش آمده؛ نپذیرفته است و گفته با یک سفر، اینگونه امور علاج نمیشود. از عدم توجه دولت به امور سازندگی انتقاد نمود.
حسنآقا خمینی، [تولیت مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی] آمد.گفت، سفر رهبری به قم و عدم ملاقات مراجع با ایشان، صورت خوشی ندارد.گویا در این سفر، برنامه ملاقات با مراجع نیست.گفت، جناح چپ که نتوانسته اقدامی در جهت سازندگی بکند و حتی پس از بالارفتن قیمت نفت و تحصیل شش میلیارد دلار مازاد بودجه، سرگردان است؛کمکم در محافل خصوصی خود اعتراض میکنند و به ارزش برنامههای سازندگی دولت شما و قاطعیت و بُرندگی که به کار میرفته، پی بردهاند. گفت آقای [سیدمحمد] خاتمی را وادار میکنند که نامزد انتخابات ریاستجمهوری بشود؛ گرچه اظهار تردید دارد.
عصر، جمعی از بستگان اینجا بودند. امروز هم درگیری در فلسطین ادامه داشت؛ بهخصوص در مراسم نمازجمعه مسجدالاقصی و فشار دولتهای اسلامی بر شورای امنیت سازمان ملل به نفع فلسطینیها زیاد است و آمریکا، بسیاری از سفارتخانههای خود را در خاورمیانه و آفریقا، از ترس اقدامات تُند مسلمانان، موقتاً تعطیل کرده است. با پخش منظره شهادت نوجوانی در کنار پدرش[۲۰]، عواطف مردم دنیا تحریک شده و حتی در اکثر شهرهای آمریکا، تظاهرات برپا میشود و استکبار شرمنده است و جوابی ندارد. در ایران، امروز در اکثر شهرها، مردم تظاهرات و راهپیماییهای وسیع داشتهاند و در خیلیجاها، پرچمآمریکا را به آتش میکشند و بحث مهم خطبههای جمعه هم همین بوده است.
شنبه ۱۶ مهر ۱۳۷۹ | 9 رجب ۱۴۲۱ 7 اکتبر۲۰۰۰
مجمع [تشخیصمصلحتنظام] جلسه داشت. چند بند از سیاستهایکلی قضایی تصویب شد. پیشنهاد شده بودکه مسئولیت ستاد مبارزه با مواد مخدر از رییسجمهور به رییس قوه قضاییه منتقل شود که بنا شد در اصلاح ساختار بحث شود.
آقای [بیژن نامدار] زنگنه، [وزیر نفت] آمد وگفت، ژاپن با اصرار درخواست شرکت در طرحهای توسعه نفت دارد و حاضر است، میلیاردها وام ارزان نیز بدهد. عصرآقای [غلامرضا] آقازاده، رییس سازمان انرژی اتمی آمد.گزارش طرحهای مهم را داد وگفت، آمریکا به روسیه فشار آورده که همکاری در طرح لیزر را خاتمه بدهد و روسیه فعلاً متوقفکرده است؛ در مورد سیاستهای برخورد، مشورت کرد. در صورت فشار آمریکا بر سایر طرحها و درباره امورکشور هم صحبت شد.
در صربستان، بالاخره [اسلوبودان] میلوشویچ، [رییسجمهور یوگسلاوی] تسلیم شد و پس از اعلام ریاستجمهوری رقیباش، به مخفیگاه رفته بود و با سفر وزیر امورخارجه روسیه به یوگسلاوی، از پناهگاه بیرون آمد و ریاستجمهوری رقیب را تبریک گفت. دولتهای غربی هم اعلان حمایت از وویسلاو کاستانیتسا، [نامزد مخالفان دموکراتیک صربستان] کردند.آمریکا گفت، میلوشویچ به عنوان جنایتکار جنگی، باید محاکمه شود و عملاً آخرین کشور بالکان، از اردوگاه شرق جدا شد.
درگیریهای فلسطینیها و اسراییل، امروز هم به شدت ادامه داشت و تعداد شهید به ۸۸ نفر رسید و درگیریها به لبنان هم سرایت کرد. اسراییل با هلیکوپتر و توپخانه، به جنوب لبنان حمله کرده است؛ دو نفر شهید و ۲۷ نفر را زخمی کرده و حزبالله به منطقه شبعا حمله کرد و سه سرباز اسراییلی را به اسارت گرفت و اعلان کرد، با اُسرای لبنانیکه در اسراییلاند، مبادله میکند و با کاتیوشا به خاک اسراییل حملهکرد. پناهندگان فلسطینی ساکن لبنان هم به مرز جنوب رفتند و تظاهرات و سنگپرانی کردند. به نظر میرسد، درگیری در جنوب لبنان خطرناک باشد. برخلاف انتظار، اسراییل امروز مقبره حضرت یوسف در نابلس را تخلیهکرد و حزب رقیب [ایهود] باراک، [نخستوزیر اسراییل]، دولت باراک و اسراییل را سرزنش و بعضی احزاب تأییدکردند.
یکشنبه ۱۷ مهر ۱۳۷۹ | 10 رجب ۱۴۲۱ 8 اکتبر۲۰۰۰
آقای علیرضا رهنما آمد. در مورد حل مشکلاتیکه با بانک و نیز فروشنده مِلکی به دلیل گرو بودن منزل دارد، استمدادکرد. آقای [احمد] سیدیان هاشمیآبادانی آمد؛ فقط برای اظهار محبت و آمادگی برای همکاری؛ قبل از انقلاب در زندان بوده؛ از وضع سیاسی و اقتصادی و فرهنگی فعلی کشور انتقاد دارد و معتقد است که منتقدان،کمکم خودشان به اهمیت دوران سازندگی پی میبرند.
آقای [سیدمحمدحسن] ابوترابی، نماینده قزوین و مسئول نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه [تهران] آمد. خواستار حضور بیشتر من در دانشگاه شد و نیز خواست که به [حزب] کارگزاران [سازندگی]، توصیه کنم، با جریان ارزشیها در مجلس همکاری کنند؛ مثل آنچه در مورد وزارت آقای [نصرتالله] جهانگرد، [نامزد وزارت پُست و تلگراف وتلفن] شد. از کمبود بودجه نمایندگی [رهبری] در دانشگاه گفت.
عصر اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس آمدند. گزارشی از کار خود دادند و از من خواستند که برای نجات کشور از رکود،کمک فکری کنم. من هم نظراتی در خصوص ضرورت ایجاد فضای سازندگی و اهمیت شغلی و اقتصادی، برای جذب سرمایههای بخش خصوصی و استفاده از بخشی از ارز مازاد قیمت نفت، برای تزریق به اقتصاد و سرمایهگذاری و ایجاد اشتغال گفتم. عموماً از سیاستهای دوران سازندگی تجلیلکردند.
ظهر عفت در دفتر من بود و عصر برای سفر عُمره، به فرودگاه رفت. قراربود، هفته گذشته بروند، به خاطر دیررسیدن ویزای سعودیها، به تأخیر افتاد.
انتفاضه فلسطینیها رو به توسعه است و اسراییل تهدیدکرده، به دمشق و بیروت حمله خواهد کرد و این هم بر شدت خشم مسلمانان در جهان افزوده است. هر روز شاهد تظاهرات و اعتراضات جدیدی در سراسر دنیا هستیم. شورای امنیت [سازمان ملل] هم امروز زورگویی اسراییل به فلسطینیان و استفاده از سلاح گرم را محکوم کرد و اسراییل را اشغالگر خواند و رفتن [آریل] شارون، [رهبر حزب لیکود] به مسجدالاقصی را که منشأ حوادث اخیر شده، تقبیح کرد. اتحادیه اروپا، تحرکات علیه صربستان را لغوکرد و صربستان هم تحریم وضع شده علیه مونتهنگرو را لغو نمود.
دوشنبه ۱۸ مهر ۱۳۷۹ | 11 رجب ۱۴۲۱ 9 اکتبر۲۰۰۰
آقای [حسین] نوشآبادی، نماینده ورامین آمد. نمونههایی از هفتهنامه ولایت را آوردکه مطالب مربوط به من، در آن درشت شده و اظهار وفاداریکرد و خواست که سفری به ورامین بروم. [آقایان على یارى، عبدالرضا حیدرىزادی و رجب حسینىنسب]، نمایندگان استان ایلام آمدند. از فقر مردم و عدم رونق اقتصادی و راکدشدن طرحهای سازندگیگفتند و اینکه ۲۵ درصد مردم، تحت پوشش کمیته امدادند. برای فعالشدن این طرحهای مهم سدها و راهها و بیمارستانها و صنایع استمدادکردند.
اعضای ستاد برگزاری طرح ۱۱۰ آمدند. آقایان [فریدون] وردینژاد، [مدیرعامل خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) و مدیرمسئول روزنامه ایران]، [مجید] رضاییان، [معاون مدیرمسئول]، [بهروز] بهزادی، [سردبیر روزنامه ایران] و [فرامرز] قرهباغی، [سردبیر مجله ایرانجوان]، توضیح دادند. مجله ایران جوان برگزار میکند و میخواهند ۱۱۰ جوان دختر و پسر را در سال امیرالمومنین (ع)، به عنوان جوانان شایسته، شناسایی و معرفی کنند. با تذکراتی در مورد شیوهکارشان، قولکمک دادم و سازندهبودن مسابقه را تأییدکردم. از صداوسیما به خاطر عدم همکاری گله داشتند و به خاطر تأسیس «مؤسسه فرهنگی [مطبوعاتی] ایران» که امروز پنج روزنامه و چند مجله دارد، تشکرکردند.
آقای شیخ قدرت علیخانی، [نماینده قزوین] آمد. از افزایش اختلاف بین گروههای دومخردادی وکماثر شدن مشارکتیها و نیز اختلاف در مجمع روحانیون [مبارز]، بین دو گروه [سیدمحمد موسوی] خویینیها و [مهدی] کروبی، خواستار کنترل آقای [مصطفی] تاجزاده، معاون سیاسی وزیر کشور شد وگفت، [آقای سیدعبدالواحد موسویلاری]، وزیرکشور هم در میان نمایندگان، به خاطر دخالتهای آقای تاجزاده، مشکل دارد.
آقای [سیدمنصور] حسینی، نماینده مینودشت آمد. از مدیران دوران سازندگی است. از سوءمدیریت کشور و رکود امور اقتصادی و انحرافات فرهنگی گفت و از سیاست تضعیف مدیران بعد از دومخرداد، انتقاد داشت و از عقبافتادن ایران از قافله توسعه جهانی با وضع موجود، اظهارنگرانیکرد و خواستار حضور بیشتر من و دفاع از سیاست سازندگی شد.
شب دکتر [حسن] روحانی آمد. گفت، آقای [کمال] خرازی، [وزیر امورخارجه]، برای تحسین [= بهبود] روابط با عراق به بغداد میرود و درمورد پیام اخیرآمریکا، [در خصوص اعتراض به مخالفت ایران با روند صلح خاورمیانه]، توضیح داد و نپذیرفتهکه در دبیرخانه شورایعالی امنیت ملی، برای جواب بررسی شود و باید رسماً ارجاع شود. نمیدانست نظر رهبری چیست. درباره نامزدشدن خودش برای ریاستجمهوری به جایی نرسیده و نمیداند رأی میآورد یا نه و بر فرض انتخاب،آیا با وضع موجود میتواند درست کارکند یا خیر؟ گفت، با افکار رهبری در مورد سیاستخارجی و نیز درباره ثروت و مدیریت وکاری که با امثالکرباسچیها کردند و طرح مسأله غارت بیتالمال، فضای مناسب کار اجرایی باقی نمانده است و تأکیدکردکه در زمان شما هم مسایل فرهنگی و سیاست خارجی مشکل داشت، ولی شما رویکارهای اقتصادی تمرکز دادید وکارهای مهمی انجام شد. شب در دفترم خوابیدم.
سهشنبه ۱۹ مهر ۱۳۷۹ | 12 رجب ۱۴۲۱ 10 اکتبر۲۰۰۰
اعضای شوراهای انجمنهای اسلامی و جامعه اسلامی دانشجویان سراسرکشور- حدود ۳۰۰ نفر دختر و پسر – آمدند. برایشان صحبت مفصلیکردم.[۲۱] اهمیت دانشگاهها درحال حاضر بهخاطر وسعت،کیفیت و سیاستهای توسعهکمی وکیفی دانشگاهها در دوران سازندگی را توضیح دادم و نیز بُردن دانشگاهها به شهرستانها و پذیرش اقشار مختلف و تعادل بین زن و مرد و نیز تسهیل حضور ایثارگران و خواستم که پیشتاز باشندکه دشمنان در این مراکز مهم نفوذ نکنند و سوءاستفاده ننمایند.
آقای [عباس] سلیمی [نمین]، سردبیر روزنامه تهرانتایمز[۲۲] آمد. همراه اظهار وفاداری، از عدم توجه من به او در دوران ریاستجمهوری،گلایه داشت. من نیز بخشی از تلخیهای او را یادآوریکردم. دکتر محقق، اورولوژیست [= متخصصکلیه و مجاری ادرار] آمد. با اعلام حضور وسیع پزشکان ایرانی در آمریکا گفت، مایل است با همکاری جمعی از پزشکان دیگر، در ایران، مرکز درمانی به سبک مراکز پیشرفته آمریکا ایجاد کنند.گفتم از ساختمان بیمارستان دردست احداث کیشکه به همین منظور ساخته میشود، بازدیدکنند.
عصر عقد ازدواج [آقای نرگسیان]، یکی از کارمندان [حفاظت] مجمع [تشخیصمصلحتنظام] را بستم. آقایان مرتضی قربانی، [مشاور رییسجمهور در امور ایثارگران] و علی رحمانی آمدند. برای استفاده از رانتهای دولتی، برای تعاونی ایثارگران استمدادکردند. آقای محسن رضایی، [دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام] آمد.گفت، انتفاضه فلسطین، ماندنی و طولانی است و به داخل اراضی اصلی اسراییل سرایت کرده و نیروی زمینی اسراییل، روحیه جنگ ندارد و مهاجرت به اسراییل کم شده و مهاجرت معکوس پیشآمده؛ در شمال اسراییل، وضع بدتر است. اعلان تأسیس نهضت بینالمللی علیه صهیونیسمکردهکهکار نپختهای است.
شب، میهمان رهبری بودم. ایشان هم معتقد است، انتفاضه طولانی خواهد شد و سرانجام به پیروزی خواهد رسید.گفتند، از آقای [سیدمحمد] خاتمی خواستهاند، تلاش خود را روی مسایل اقتصادی متمرکز کنند و دانشگاهها را به سوی تحصیل دانش سوق دهند و موضع خود را در مقابل مخالفان حکومت دینی، واضح و روشن بگویند. هنوز آمادگیکمک به آقای عبدالله نوری، [وزیر سابق کشور] را ندارند. فکر میکنند، لیبرالها منزوی شدهاند و ارزشیها فعالاند و سخنرانیهای من و تحرک [مجلس] خبرگان [رهبری] را عامل مهم آن میدانند.گفتند، در مواقعی که قرار ملاقات با من دارند، از عصر خوشحالاند.
گفتند، به آقای خاتمی، [رییسجمهور]، گفتهاند با داشتن این همه ارز مازاد از فروش نفت، درست نیست که منابع را در بانکها بگذاریم و سود بگیریم، بایستی با آنها اقتصاد کشور را تکان داد. به وزارت امورخارجه انتقاد داشتند که جواب پیام قبلی آمریکا را ضعیف دادهاند؛ در پیام بعدی، به مخالفت ایران با روند سازش در فلسطین، اعتراضکرده بودند. خواستهاندکه جواب پیام جدید را قبل از سفر به عراق ندهند و بعد از آن هم جواب را به تأیید ایشان برسانند، ولی وزارت امورخارجه، اصرار دارد که قبل از سفر به عراق، جواب آمریکا را بدهد و این اصرار را ابهامدار و شکآور میدانند. در مورد انتخابات آینده [ریاستجمهوری] هم صحبت شد. از سفرشان به قم، اظهار رضایتکردند و گفتند، با اکثر مراجع هم ملاقات خصوصی داشتهاند؛ به جز آیات [محمدتقی] بهجت، [حسین] وحید [خراسانی] و [میرزاجواد] تبریزی؛ گرچه خبر آنها پخش نشده است. پیشنهاد کردم که خبر ملاقاتها را برای جلوگیری از شایعه اختلاف مراجع و رهبری، پخشکنند.
انتفاضه فلسطین ادامه دارد و تظاهرات مردم مسلمان درکشورهای اسلامی رو به توسعه است. صهیونیستها هم در داخل اسراییل و درکشورهای اروپایی، به نفع اسراییل تظاهرات میکنند و در داخل اسراییل به اعراب و مسلمانها حمله میکنند و خرابی به بار میآورند. سازمانهای جهانی، وارد عمل شدهاند تا مشکل را حلکنند.
چهارشنبه ۲۰ مهر ۱۳۷۹ | 13 رجب ۱۴۲۱ 11 اکتبر۲۰۰۰
در منزل بودم. اخوی محمد، [معاون اجرایی رییسجمهور]، همراه دکتر رضوی، اُرتوپد که در سوییس کار میکنند، آمدند. تلاش میکند که در ایران، مرکز کاری برای کمک به بیماران ایرانی تهیه کند؛ فعلاً درصدد فعالکردن بخشی از بیمارستان خیریه و نیمهتمام پیامبران هستند.
ظهر بچهها جمع بودند. محسن که برای بازدید از کارخانجات پلهبرقی و آسانسور برای انتخاب پله برقی و آسانسور ایستگاههای مترو رفته بود، گفت، غربیها با اطلاع از ذخایر ارزی ایران، تلاش دارندکه در بازار ایران حضور بیشتری داشته باشند و بهخاطر ارزانشدن یورو و مارک و سایر پولهای اروپایی در مقابل دلار، قدرت رقابتشان بیشتر شده است. عصر هم دکتر محمد- همشیرهزاده طاهره- آمد. از اوضاع بد اقتصادی کشور گفت و خطر خشکسالی برای رفسنجان و گفت، میخواهد ازدواج کند. تلفنی با مدینه صحبتکردیم عفت و همراهان، سالم و راضی از برنامههای زیارتی و پذیراییها هستند. بچهها برای دیدن فیلمی به نام «نسل سوخته»[۲۳]، به سینما رفته بودند؛ فیلم را ضدانقلابی و با مضامین ناحق دیدهاند.
جمعی از شخصیتهای مؤثر جهانی، برای جلوگیری از جنگ در خاورمیانه فعال هستند؛ از قبیل وزیر امورخارجه روسیه،کوفی عنان، [دبیرکل سازمان ملل]، [خاویر] سولانا از سوی اتحادیه اروپا. در آمریکا ۲۵۰ نفر از اعضای مجلس نمایندگان و کنگره، بیانیهای صادر کردهاند و نقض حقوق بشر و پیگیری ساخت سلاح اتمی در ایران را محکوم کردهاند و میانهروی آقای [سیدمحمد] خاتمی را یک نمایش کاذب خواندهاند و از دولت آمریکا خواستهاند که اقدامات شدیدتری علیه ایران انجام دهد و منافقین [= سازمان مجاهدین خلق] را به رسمیت بشناسد.
پنجشنبه ۲۱ مهر ۱۳۷۹ | 14 رجب ۱۴۲۱ 12 اکتبر۲۰۰۰
ساعت هشت و نیم صبح،آقای عبدالله نوری، [وزیر سابق کشور] که به مرخصی آمده،کمی از وضع زندان خود گفت؛ روحیهاش بد نیست. از بیعملی دولت آقای [سیدمحمد] خاتمی، انتقاد دارد و از تفرقه و اختلاف در دومخردادیها و بیخبری مجلس هم گفت و نمونههایی از اقدامات و اظهاراتش در جمع طرفدارانش در خصوص ابراز محبت نسبت به من را نقل کرد. منجمله گفت، به پدر و مادرم گفتهام، در این حوادث کسیکه برای منکاری کرده، آقای هاشمی است و گفته است که آقای هاشمی، پیش از محاکمه من را خواست و تذکرات خیرخواهانهای داد.گفته بودم، اگر در دادگاه تُندروی نکند، امکان زندان نرفتن هست. اگر اقدامی برای تبدیل زندانش به «نیمه باز»[۲۴] بشود، بر اساسآن، میتواند روزهای تعطیلی به خانه بیاید.گفت، مهمترین دغدغهاش، وضع حال همسر و پدر و مادرش است.
به دفترکوشک رفتم. عصر به خانه برگشتم و تا آخر شب مطالعه میکردم؛ منجمله یادداشتها و خاطرات عفت از قبل از پیروزی انقلاب را سعید و فاطی و محمد از بیرون ساندویچ آوردند.
دولت [یاسر] عرفات، همه اُسرای حماس را آزادکرده است. امروز درگیریهای اسراییل و فلسطینیها، به نقطه حساسی رسیده. چهار نفر از نیروهای ویژه اسراییل به اسارت فلسطینیها افتاده و دو نفرشان کشته شدهاند. به دنبال آن اسراییل به مقرهای دولت عرفات در غزه و رامالله با هلیکوپتر و توپخانه و کشتیهای جنگی حملهکرده و بیش از ۳۰ نفر را کشته و جمع زیادی مجروحاند و هنوز هم ساعت ده شب به وقت به تهران، مسئولان اسراییلیگفتهاندکه روند مذاکرات صلح پایان یافته و حالت جنگی به وجود آمده است.
همزمان یک ناو جنگی آمریکا – یو.اس.اسکول- در ساحل بندر عدن منفجر شده و چهار نفرکشته، ۱۲ نفر مفقود و ۳۹ نفر زخمی داده. کشتی حامل موشک است و ۳۵۰ نفر خدمه دارد.[۲۵] این حوادث، به علاوه اعتصاب کارکنان نفت ونزوئلا، باعث شده که قیمت نفت در آمریکا، از بشکهای ۳۷ دلار تجاوز کند و مشکلات جدی برای آمریکا پیش آمده است.
جمعه ۲۲ مهر ۱۳۷۹ | 15 رجب ۱۴۲۱ 13 اکتبر۲۰۰۰
درخانه بودم. بیشتر وقت به مطالعه گذشت. ظهر مهدی و فاطی با بچهها بودند. مهدی از سفرکویت برگشته؛ برای فروشگاز به کویت رفته بود.کویتیها با اینکه به گاز ما نیاز دارند، خرید را مشروط به شرایطیکردهاندکه پذیرفتنی نیست.گفت، به خاطر ناامنبودن کویت، فرار سرمایه از آنجا شدید است و بخش خصوصی فعال نیست. شب، قسمت اول سریال امام رضا (ع) [= ولایت عشق][۲۶] را تماشا کردم.
امروز در اکثر کشورهای اسلامی، تظاهرات وسیع علیه اسراییل و به حمایت از انتفاضه جریان داشته و در نیویورک هم که دو میلیون مسلمان زندگی میکنند، تظاهرات وسیعی بوده و پلیس آمریکا، به دقت از مراکز یهودی و صهیونیستی حفاظت کرده است. موج محکومیت اسراییل، بسیار وسیع و جدی است. اتحادیه اروپا و سازمان ملل و آمریکا خیلی فعالاند برای خاموشکردن انتفاضه و حکومت اسراییل هم دست از تهدید برنمیدارد. محدودیت شدیدی از سوی اسراییل برای نمازجمعه امروز در مسجدالاقصی اعمال شده که بیش از چهار هزار نفر، نتوانستند شرکت کنند؛ درعینحال بیرون مسجد، زدوخورد بوده؛ هفته گذشته ۱۵ هزار نفر توانسته بودند به مسجد برسند.
اعلان شده که تعداد کشتههای انفجار ناو جنگی آمریکا در عدن، به ۱۷ نفر رسیده و مشخص شده که قایق حامل مواد منفجره، به صورت انتحاری خود را به ناو زده است و دو سرنشین آن که در حال خبردار و ایستاده بودند، به شهادت رسیدهاند؛ گروهی به نام «سازمان مستضعفان»، [مسئولیت] عملیات را به عهده گرفته است. ترس شدیدی آمریکا را فراگرفته، به طوری که بیش از ۲۰ سفارتخانه خود را در منطقه، موقتاً تعطیل کرده. انفجاری هم در سفارت انگلیس در صنعا، [پایتخت یمن] رخ داده؛ بدون تلفات جانی و توجه غرب به یمن جلب شده و مدعی شدهاند، تروریستها آنجا حضور دارند.
به نظر میرسد، غربیها از امیدی که به دولت آقای [سیدمحمد] خاتمی بسته بودند، مأیوس میشوند و رسانههای آنها تبلیغاتی مبنی برعدم وفای آقای خاتمی به وعدههای رفرمیستی خود را شروع کردهاند.
شنبه ۲۳ مهر ۱۳۷۹ | 16 رجب ۱۴۲۱ 14 اکتبر۲۰۰۰
دکتر [علیاکبر] ولایتی، [مشاور رهبری در امور بینالملل] آمد وگفت، درصورت نامزدبودن آقای خاتمی، حاضر نیست نامزد ریاستجمهوری شود. به خاطر امکانات تبلیغاتی و مسئول اجرای انتخابات بودن آنها و دستخالی او.کمیسیون زیربنایی [مجمع تشخیص مصلحت نظام]، جلسه داشت. بند مربوط به سیاست مدیریت زمین مسکن، تصویب شد و بحث تأمین نیاز مالی ساخت مسکن، ناتمام ماند.
عصر آقای سیدمحمدرضا اصفهانی، ابوالزوجه محمود[اخوی]، با ویلچر همراه محمود آمدند؛ چون مدتی است که فلج است. از بدرفتاری بسیجیها در مسجد ارباب [واقع در شرق تهران]، با او و بستن در مسجد و مانع حضور او شدن، شکایت داشت. فکر میکند، آقای [محیالدین] انواری، [رییس مرکز رسیدگی به امور مساجد] هم عمل آنها را تأیید میکند. خواست، محلی در همان محله به ایشان واگذار شود که مرجع مسایل دینی مردم باشد.
شب سران قوا میهمانم بودند. از اعلان تشکیل جلسه وزرای امورخارجه کشورهای اسلامی برای مسأله فلسطین، از سوی آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییسجمهور] که با عدم اعتنای دیگران و عدم تعقیبمسأله، باعث وهن ایران شده، انتقاد شد. قرارشد، آقایخاتمی حضور بیشتری در اخبار مسأله فلسطین داشته باشند. اظهارنظر شدکه مسأله انتفاضه فلسطین عمیق است و منشأ تحولات مهم خواهد شد. برای تعریف اصلاحات هم قرار نیمبندی گذاشتیم. آقای خاتمیگفت، استعفای آقای [عطاءالله] مهاجرانی، [وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی] قطعی است و پُستی دیگر به او واگذار میشود.
یک هواپیمای عربستانسعودی در مسیر [جده -] لندن، با ۹۵ مسافر ربوده شده و پس از سوختگیری در دمشق به بغداد رفته است؛ بعضی از اعضای خاندان سلطنتی سعودی، جزو مسافران هستند و اکثر مسافران انگلیسیاند.[۲۷] اعلان شد که [یاسر] عرفات، [رییس دولت خودگردان فلسطین] و [ایهود] باراک، [نخستوزیر اسراییل]، پذیرفتهاند، پس فردا در کنفرانس شرمالشیخ شرکت کنند؛گروههای فلسطینی از عرفات خواستهاند که شرکت نکند.
یکشنبه ۲۴ مهر ۱۳۷۹ | 17 رجب ۱۴۲۱ 15 اکتبر۲۰۰۰
با معاونان مرکز تحقیقات استراتژیک [مجمع تشخیصمصلحتنظام] جلسه داشتم. مذاکرات بر سر طرحها و برنامههای پتروشیمی بود. معاونان، اعتبار و اختیارات بیشتر میخواهند.
عصر عقد ازدواج فرزند [آقای حیدری]، یکی از کارکنان مجمع [تشخیصمصلحتنظام] را بستم و مصاحبهای با آقایان [حمید] آخوندی و [علیرضا] جلالی، [تهیهکنندگان تلویزیون] برای سریال «انقلاب تنها» داشتم. سئوالاتی از مسایل مهم صدور انقلاب وگروهها و جریانات و دخالتهای خارجیها داشتند.
شب در دفترم ماندم. تا ساعت دوازده با اینترنت کارکردم. مسأله انتفاضه فلسطین، همچنان در رأس مسایل جهان است. حزبالله لبنان اعلانکرد که یک سرهنگ اسراییلی را اسیر کرده است؛ خبر مهمی است. اسراییل تلاش دارد، بقبولاندکه این شخص در سوییس با کمک ایران ربوده شده، ولی حزبالله میگوید، او را در لبنان بازداشتکرده و او با پاسپورت جعلی به لبنان آمده بوده. بحث درباره کنفرانس شرمالشیخ که بناست فردا با شرکت [بیل] کلینتون، [رییسجمهور آمریکا] و [حُسنی] مبارک، [رییسجمهور مصر]، [ایهود] باراک، [نخستوزیر اسراییل]، [یاسر] عرفات، [رییس دولت خودگردان فلسطین]، [کوفی] عنان، [دبیرکل سازمان ملل] و [خاویر] سولانا، [مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا] تشکیل شود و گمانهزنیها زیاد است. امروز باران خوبی داشتیم؛ بحمدالله.
دوشنبه ۲۵ مهر ۱۳۷۹ | 18 رجب ۱۴۲۱ 16 اکتبر۲۰۰۰
اعضای شوراهای مرکزی انجمنهای اسلامی دانشجویان مستقل در سراسرکشور آمدند. قبل از جلسه رسمی، از تبعیضاتی که وزرای علوم و بهداشت در مورد انجمنهای اسلامی و صنفی قایلاند، شکایت کردند و سئوالاتی در مورد مسایل مربوط به اصلاحات نمودند. گفتم، هنوز اصلاحات را تعریف دقیقی نکردهاند. سخنرانی مفصلی در مورد اهمیت تحصیل و فعالیتهای اجتماعی – سیاسی نمودم و گفتم، بهترین زمینه و پشتوانه، معارف اسلامی است و مذهب، مؤثرترین عامل سلامت و تداوم و توفیق تلاشها است.[۲۸]
آقای [عبدالمجید] معادیخواه، [رییس بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی] آمد. در مورد اعتبارات بنیاد تاریخ و وضع طرح ساختمان بنیاد و مسایل جاری سیاسی، منجمله اتهامات آقای [حسن] یوسفی اشکوری، صحبت شد. دکتر [محسن] نوربخش، [رییسکل بانک مرکزی] آمد.گزارشی از وضع اقتصادی و ارز داد وگفت، تقاضای ارزکم است و پیش از آنچه که در بودجه آمد، نمیتوانیم از مازاد درآمد ارزها بفروشیم؛ برای نحوه مصرف مازاد ارز، مشورتکرد.گفتم، صدور خدمات فنی و مهندسی و توسعه سازندگی، مهمترین است.گفت، با جمعی از همفکرانش، از حزب کارگزاران [سازندگی] استعفا داده و به فکر برگشت به حزباند.
عصر آقای [میرعلینقی] موسوی، مدیرکل امور مالی مجمع تشخیص[مصلحتنظام] آمد وگزارش وضع بودجه و نیازهای سال آینده را داد. دکتر [احد] میلانینیا آمد و گزارش نتیجه آزمایش خون و مدفوع را داد. قندخونم دو برابر سال قبل شده: ۲۷۰ در خون.
شب در دفتر رهبری، با سران سه قوه جلسه داشتیم. گزارش نتیجه مذاکراتمان در مورد تعریف اصلاحات داده شد و رهبری اصرار کردند که باید روی همان سه موضوع که خودشان مطرح کردهاند، تکیه شود؛ مبارزه با فقر، فساد و تبعیض. آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییسجمهور]، میخواهد چیزهای دیگر از مقولههای سیاسی هم باشدکه رهبری نپذیرفتند. در مورد فلسطین و عراق هم صحبت شد. امروز کنفرانس شرمالشیخ تشکیل شد، ولی امید پیروزی کم است. عفت [که در سفر عُمره است]، تلفنی خبر سلامتی را داد.
سهشنبه ۲۶ مهر ۱۳۷۹ | 19 رجب ۱۴۲۱ 17 اکتبر۲۰۰۰
برخلاف انتظار، اعلان شد که اجلاس شرمالشیخ موفق شده بین اسراییل و منطقه خودگردان [فلسطین]، توافق ایجاد کند، ولی مردم و گروهها و احزاب دستاندرکار انتفاضه، آن را نپذیرفتند و علیه آن تظاهراتکردند. در بسیاری ازکشورهای اسلامی، منجمله ایران هم عکسالعمل منفی ایراز شد. [آقای کلاوس زلر]، سفیر آلمان، برای خداحافظی آمد؛ فقط دو سال در ایران بوده و به خاطر رسیدن به سن بازنشستگی – ۶۵ سال- بازنشسته شده است.گفت، چون همسرش فیلیپینی است، دانشگاهی در فیلیپین، او را دعوت به همکاری کرده. به او پیشنهاد کردم که اتحادیه اروپا، برای جبران ظلمهایگذشته، به نفع انتفاضه مردم فلسطین چیزی بگوید و حساباش را از آمریکا جدا کنند؛ نظر داد که دوران انتفاضه، طولانی خواهد بود.
آقای [عباسعلی] علیزاده، رییس دادگستری تهران، همراه آقای [غلامعلی] محمدی، [معاون] رییس دفتر آقای [سیدمحمود] هاشمیشاهرودی، [رییس قوهقضاییه] آمدند. از برنامه دومخردادیها، برای راهاندازی روزنامههای جدیدگفتند؛ بیش از هزار تفاضای جدید دادهاند و هفتهنامهها را تبدیل به روزنامه میکنند و نشریات شهرستانی را سراسری میکنند؛ حمایت مالی و سیاسی دولتیها را دارند. خواستند نظر مجمع [تشخیصمصلحت] را در مورد مستثنابودن قوه قضاییه از تحقیق و تفحص مجلس، با دادن متن مذاکرات مجمع به آنها بدهیم. از وزارت اطلاعات شکایت دارندکه با آنها همکاری نمیکند و در پرونده [غائله برنامه دفتر تحکیم وحدت در] لرستان، همکاری ندارد.
عصرآقای [امیر] تهرانی از وزارت اطلاعات، همراه خانم دکتر [مرضیه] وحید دستجردی آمدند. مرضیه خانم، از مراتب ارادت و علاقه خانوادهشان به ما گفت و پیشنهاد داشت که جناح راست، در مقابل آقای [سیدمحمد] خاتمی، نامزدی برای انتخابات [ریاستجمهوری] ندهند؛ برای بیرونقکردن کار او و کمکردن تعصبهایخاص.گفت، محمد اصفهانی پسر مرحوم دکتر [محمدعلی] واعظی، [استاندار اصفهان در دولت موقت مهندس بازرگان]، خواننده پاپ شده است.
شب، آقایان مجتبی تهرانی، [استاد حوزه علمیه تهران] و [قربانعلی] دُرّی [نجفآبادی]، [رییس دیوان عدالت اداری]، میهمانم بودند. آقای تهرانی معتقد است، آقای خاتمی و مجلس و دومخردادیها، دین را ضعیفکردهاند و بدتر میشود. ادامهکار او در دوره آینده را خلاف شرع میداند و به رهبری انتقاد داردکه چرا انتخابات باطلشده تهران را تأییدکردهاند. از مواضع من قدردانیکرد وگفت، امروز دلسوزان انقلاب و اسلام، قدر مدیریت شما را میدانند و حسرت گذشته را دارند. شب در دفترم ماندم و تا ساعت دوازده کارکردم.
چهارشنبه ۲۷ مهر ۱۳۷۹ | 20 رجب ۱۴۲۱ 18 اکتبر۲۰۰۰
امروز باران خوبی داشتیم. بیانیههای تُندی از طرفگروههای دومخردادی علیه قوه قضاییه و دادگاه ویژه روحانیت منتشر شده است.آیتالله منتظری هم بیانیه دادهاند؛ با مصاحبهای که محاکمه آقای [حسن] یوسفی اشکوری، [فعال ملی- مذهبی] به اتهام ارتداد و محاربه و مفسد فیالارض در دادگاه ویژه را محکوم کردهاند.
آقای [غلامحسین] محسنیاژهای، [دادستان ویژه روحانیت] آمد. همان اظهارات آقای [عباسعلی] علیزاده، [رییسکل دادگستری استان تهران]، در مورد برنامه چپها و لیبرالها، برای راه انداختن روزنامههای جدید را گفت و برنامهایکه برای زندانیان دارد و نیز در مورد تقاضای «رأی باز» برای زندان آقای [عبدالله] نوری گفت، هنوز زود است.گفتم، موافقتکنند بهتر است. خبر عجیبی دادکه حکم اعدام آقای [حسن] یوسفیاشکوری صادر شده است.
اخوی محمد، [رییس شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی] آمد و در مورد ادامه کار حزب کارگزاران و برگزاری کنگره مشورت کرد. محسن خبر داد، مادر آقای عبدالله نوری فوتکرده است؛ تسلیتی فرستادم.[۲۹] عصر دکتر [علی] لاریجانی، [رییس سازمان صدا و سیما] آمد. گزارش افکارسنجی در مورد دولت آقای [سیدمحمد] خاتمی را داد که اکثریت، آن را در اغلب موارد ناموفق دانستهاند. در مورد انتخابات [ریاستجمهوری] و مطبوعات، مطالبی داشت. آقای خاتمی، در مقابل بحثهای مربوط به «عبور از خاتمی» که به معنای کنارگذاشتن او از طرح جریان افراطی دوم خرداد است، حساسیت نشان داده و اظهارات بحثانگیزی نموده است.
دانشجویان جمعیت مؤتلفه آمدند؛ حدود ۲۵۰ نفر بودند. آقای [اسدالله] بادامچیان، [دبیر سیاسی حزب مؤتلفه اسلامی] گزارش داد. من هم درباره ضرورت هماهنگی علم و دین و مسجد و حوزه و دانشگاه، صحبت کردم.[۳۰]
اخوی احمد آمد. برای انتقال دخترش هاله از دانشگاه آزاد بردسیر به تهران استمداد کرد. شب به خانه آمدم. فاطی غذا آورد. مخالفتها علیه توافق شرمالشیخ توسعه یافته است.
پنجشنبه ۲۸ مهر ۱۳۷۹ | 21 رجب ۱۴۲۱ 19 اکتبر۲۰۰۰
برای افتتاح اجلاس سالانه کانون عالی شوراهای اسلامیکار، به وزارتکار رفتیم. آقایان [حسین] کمالی، [وزیر کار و امور اجتماعی] و [حسن] صادقی، [رییس هیأت عالى شوراهاى اسلامى کار] خیرمقدم گفتند و مشکلات کارگران از جمله بیکاری و کمی حقوق و تعطیلی بسیاری از مراکز کار و واحدهای صنعتی و وضع نامناسب بیمههای اجتماعی و کندی واگذاری سهام کارگران را مطرح کردند و به خاطر حمایتهای فراوان گذشته و به خصوص تصویب قانون کار و شروع واگذاری سهام و… قدردانیکردند و علیه رییس [سازمان] تأمین اجتماعی شعار دادند. من هم سخنرانی مفصلیکردم وگفتم، اگر مشکل اشتغال حل شود، بسیاری از مشکلات جنبی رفع میشود و تأمین اشتغال هم جز با سازندگی و سرمایهگذاری و تولید، امکان ندارد و اینها هم احتیاج به فضای مناسب و امن دارد و این سیاسیکاریها و شعارها، مانع آرامش و امنیت جامعه است و تجربه دوران سازندگی را که بیکاری از ۵/۱۶ درصد به ۹ درصد رساند، علیرغم مشکلات بعد از جنگ را شاهد آوردم.[۳۱]
به کوشک رفتم. وقت تا ساعت چهار بعد از ظهر، با استفاده از استخر و سونا و جکوزی و انجام کارها و استراحت گذشت. عصر و شب در منزل مطالعه میکردم. فاطی و سعید از منزل سحر، شام آوردند. مهدی آمد و در مورد مشکلات اقتصادی کشور و رکودکارها و بیعملی دولت مذاکره کردیم؛ به خصوص اینکه با داشتن درآمد مازاد ارزی با بالا رفتن قیمت نفت، تحرکی ایجاد نشده و اکنون به چگونگی تبدیل ارز به ریال، فکر میکنند.
رسانههای خارجی، با تغذیه از اظهارات عوامل داخلی، فشار فوقالعادهای روی قوه قضاییه ایران گذاشتهاند و [موریس] کاپیتورن، گزارشگر ویژه [حقوق بشر] سازمان ملل،گزارش بسیار منفی در مورد ایران داده وگفته ، دولت خاتمی هم کاری نکرده است. گزارش شد، جایگاه سخنرانی در برنامه «یاران علی بسیج و سپاه» در فشافویه، در حین سخنرانی نماینده حماس فروریخته و چند نفر زخمی شدهاند.
جمعه ۲۹ مهر ۱۳۷۹ | 22 رجب ۱۴۲۱ 20 اکتبر۲۰۰۰
در منزل بودم. بیشتر وقت با مطالعه گذشت. خواندن خاطرات عفت را تکمیلکردم. خوب است و نیاز به اصلاحات جزیی دارد. تاریخ روابط ایران و آلمان را مطالعهکردم و درباره حَسَد و اصلاح نمایههای تفسیر راهنما هم کارکردم.
ظهر همه بچهها جمع بودند. فاطی میزبان بود؛ به جای عفت که در سفر است. در فلسطین انتفاضه ادامه دارد. علیرغم توافق شرمالشیخ، امروز ۹ فلسطینی شهید و جمعی مجروح شدند؛ تعداد شهدا ۱۱۵ نفر و مجروحان حدود چهار هزار نفر است. اسراییل اعلانکرد، موقتاً روند مذاکرات را ترک میکند. قرار است، فردا کنفرانس سران عرب، برای این منظور در قاهره تشکیل شود، ولی از هم اکنون اختلاف بازها و کبوترها روشن است.
مهدی شب آمد. با اشکنهای که از منزلشآورده بود، با هم شام خوردیم. معتقد است، شرکت آقای [سیدمحمد] خاتمی در انتخابات به نفع نیست و بیشتر تحت فشار هوادارانش وارد میشود و آرای او کمتر خواهد شد وکار چشمگیری هم انجام نمیدهند و احتمالاً رقیب قابل توجهی هم ندارد که انتخابات داغ و هیجانی بشود.
مجمع عمومی سازمان ملل، با اکثریت نزدیک به تمام، اسراییل را به خاطر کاربرد اسلحه علیه مردم فلسطین در انتفاضه اخیر محکوم کرد و فقط آمریکا و چهار کشور دیگر، رأی مخالف دادند. خواسته شده بود که در شورای امنیت مطرح شود. آمریکا با حق وتو جلوگیری کرد و اعراب از طریق مجمع عمومی عملکردند؛ آمریکا نتوانست کاری بکند. کنگره آمریکا اعلان کردکه طرح مسأله قتلعام ارامنه در ترکیه[۳۲] را مسکوت میگذارد. چندی پیش، جمعی از نمایندگان [کنگره]، طرحی ارایه داده بودند که قتلعام ارامنه را بهرسمیت بشناسند و این مسأله ترکیه را دچار مشکل و اعتراض شدید کرد.
دادگاهی در فرانسه اعلان کرد که میتوان در فرانسه، سرهنگ [معمر] قذافی، [رهبر لیبی] را به اتهام اعمال تروریستی مربوط به سقوط هواپیمای فرانسوی محاکمه کرد، که قذافی غرامت به بازماندگان کشته شدهها پرداخت.
شنبه ۳۰ مهر ۱۳۷۹ | ۲۳ رجب ۱۴۲۱ ۲۱ اکتبر۲۰۰۰
مجمع [تشخیصمصلحتنظام]، جلسه داشت. استفاده از پلیس قضایی تصویب شد و درخواست استقلال مالی و تصویب تشکیلات، ناتمام ماند؛ شانس تصویب به این صورت ندارد. ظهر، جلسه معمول ماهانه بعد از اجلاس مجمع را داشتیم که در مورد انتخابات [ریاستجمهوری] و مسایل جاری کشور بحث شد.
عصر آقای [سیدهادی] خسروشاهی آمد. عازم مصر است که مسئول حفاظت منافع ایران باشد. در مورد سیاستهای رفتار با مصریان مشورت کرد.گفتم، اصل بر تجدید روابط است، ولی شرط رهبری در خصوص تبری از [پیمان] کمپدیوید [= معاهده صلح اسراییل و مصر] مانع است. تعدادی از نوشتههایش را آوردکه اسناد دوران مبارزه و نیز اسناد سیدجمالالدین اسدآبادی است.گفت، پیش از پیروزی انقلاب، تمامی اطلاعیهها و اسناد را جمعآوری کرده و با اجازه آیتالله [سیدکاظم] شریعتمداری، [از مراجع تقلید]، در دارالتبلیغ[۳۳] نگهداریکرده و فکر میکند، چنین مجموعهای در اختیار دیگران نیست.
اخبار اجلاس سران عرب در قاهره، در رأس است. سخنرانیها معمولاً تُند است و بعضی فکر میکنند، این سخنان تُند برای پُرکردن جای خالی تصمیمات جدی است. انتفاضه ادامه دارد و چند نفر دیگر شهید و جمع زیادی مجروح شدهاند. بیانیههای تُند علیه دستگاه قضایی و به خصوص دادگاه ویژه روحانیت، منتشر میشود. شب در دفترم ماندم.
[۱] – پس از حمله عراق به کویت، آمریکا پس از بمباران و نابودکردن زیرساختهای عراق، با تکیه بر قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، تحریمهای همه جانبه سنگینی علیه عراق اعمال کرد. آسمان عراق را منطقه پرواز ممنوع اعلام کرد و حمل و نقل پول و کالا از و به عراق را متوقف کرد. پس از بحران انسانی در عراق در اثر مواد غذایی و دارو، شورای امنیت برنامه نفت در برابر غذا را اجرا کرد که خود یک فاجعه انسانی دیگر را در پی داشت. مطابق این برنامه، به عراق اجازه داده میشد با وجود تحریمهای بینالمللی، نفت خود را تا حد رفع نیازهای اولیه بشردوستانه، شامل مواد غذایی و دارو صادر و پول آن را دریافت کند. اجرای برنامه نفت در برابر غذا، تا ۲۱ نوامبر ۲۰۰۳، همزمان با اشغال نظامی عراق توسط آمریکا ادامه داشت. در فاصله کوتاهی بعد از پایان جنگ اول خلیج فارس، شورای امنیت سازمان ملل، نهادی ویژه را تأسیس کرد تا مساله غرامت این جنگ را روشن کند و رقم ۵۲ میلیارد دلار غرامت، نتیجه کار این نهاد بود. بدین ترتیب اگرچه پرداخت خسارتهای قابل توجه عراق به کویت بیشتر بعد از سقوط صدام آغاز شد، اما حتی در دوران قدرت او نیز سازمان ملل با تعیین درصدی از درآمد نفتی عراق که در چارچوب برنامه نفت در برابر غذا آن را کنترل میکرد، پرداخت غرامت به کویت را آغاز کرده بود.
[۲] – براساس قوانین آمریکا، میتوان در دادگاههای این کشور علیه کشورهای حامی تروریسم شکایتکرد و مبالغی را به عنوان غرامت از این کشورها دریافت نمود. پیش از این احکام قضایی این چنینی علیه کشور لیبی نیز صادر شده بود. از سوی دیگر هیأت دادستانی به عنوان حامی شکایتکنندگان، اعلام کرده بود، پرداخت غرامت به آسیبدیدگان و بازماندگان قربانیان حمله به سفارت آمریکا در بیروت، آنگونه که دادگاهها فکر میکنند، توهم نیست به ویژه که ایران، مالک بسیاری از اموال در سراسر جهان است که میتوان آنها را توقیف کرد. قاضی صادرکننده حکم که پیش از این درباره حضور ایران در این دادگاه ابراز تردید کرده بود، گفته بود، دریافت غرامت از ایران، سراب بیمعنی خواهد ماند. طبق اعلام این قاضی، حکم قضایی برای این صادر میشود که پیامی به ایران باشد که به گفته او، فعالیتهای تروریستی علیه شهروندان آمریکایی در دادگاههای آمریکا با تساهل روبه رو نخواهد شد.
ده سال بعد، یک دادگاه فدرال آمریکا، دوباره با صدور حکمی ضمن مسئول دانستن در ماجرای حمله به سفارت آمریکا در بیروت در سال ۱۹۸۳ میلادی، ایران را به پرداخت غرامت به مبلغ یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار به خانوادههای تعدادی از قربانیان و نجاتیافتگان از این حمله محکوم کرد. در آن حادثه ۲۴۱ نظامی آمریکایی کشته شده بودند. ایران همواره دخالت در انفجار سفارت آمریکا را رد کرده است. در سال ۱۴۰۱ در چارچوب اقدام متقابل حقوقی علیه دولت آمریکا، با عنایت به طرح دعوای حقوقی برخی از خانوادههای شهدای هستهای علیه دولت، نهادها و مقامات وقت آمریکا نزد شعبه ۵۵ حقوقی دادگستری تهران، با هدف مقابله و جلوگیری از نقض تعهدات و رفتارهای متخلفانه بینالمللی از طریق حمایت و مساعدت اسراییل در ارتکاب اقدامات تروریستی منجر به شهادت دانشمندان هستهای و صدمات بدنی، روانی و مالی به خانوادههای آنان، پس از طرح دعوا و برگزاری جلسات رسیدگی، دادگاه، دولت و مقامات آمریکایی را به مبلغ چهار میلیارد و۳۰۰ میلیون دلار به عنوان خسارتهای مادی، معنوی و تنبیهی محکوم کرد.
[۳] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «آرزویى را سالها در قلبم دارم که روزى کشور ما، از این ابتکار خوب دنیا و از همه بیمههاى مؤثر دنیا استفاده کند، در حال تحقق است و در این راه در حال پیشروى هستیم. تأسیس سازمان خدمات پزشکى و بیمههاى درمانى،گامى بزرگ بود. زمانى در مشروعیت بیمه، شبهه وجود داشت – دهها سالÃ Äقبل- و یک مسأله جدى در جامعه بود، امروز آن مشکل را نداریم و کسى مخالف بیمهکردن نیست. مسألهاى که باید همه ما روى آن کار کنیم، این است که فکر بیمه را به صورت یک فرهنگ جاافتاده در مسئولان و مردم خودمان تحکیم کنیم. لازمه زندگى صنعتى که بین درآمدها و هزینهها تفاوت به وجود آورده، بیمه است. اگر این بیمهها نباشد، تبعیضات کشنده است.
واقعاً عدالت اجتماعى بدون بیمهها، تقریباً محال است. امروز هیچ کشورى نمىتواند همه اقشار را در یک سطح مطلوب از زندگى داشته باشد، مگر اینکه بیمههاى مؤثر در همه بخشها درست کند. بعضى از کشورهاى پیشرفته این کار را خوب انجام دادند؛ ما باید کارهاى خوب آنها را تقلید و اقتباس کنیم. مردمى که در یک کشور موفق زندگى مىکنند، یا حقوق یا درآمد شخصى و یا بیمه دارند. حتى زندگى مهاجران آنجا هم در سطح خوبى تأمین است. درآمدى وجود دارد، مسکن، دارو، پزشک، نان و آب وجود دارد. قطعاً اگر ما بخواهیم- که مىخواهیم – عدالت اجتماعى را در کشورمان جدى بگیریم و به فکر مردم خودمان باشیم، باید به همه بیمهها توجه کنیم.» رجوعکنید←کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۴] – مقوله امر به معروف و نهی از منکر سابقه دیرینهای دارد. در اصل هشتم قانون اساسی آمده است: «در جمهوری اسلامی ایران دعوت به خیر، امر به معروف و نهی از منکر، وظیفهای است همگانی و متفاوت بر عهده مردم نسبت به یکدیگر، دولت نسبت به مردم و مردم نسبت به دولت، شرایط و حدود و کیفیت آن را قانون تعیین میکند». نحوه اجرای امر به معروف همواره مورد بحث و اختلافنظر بوده و یکی از مشکلات دولتهای ادوار مختلف، افراد و اقشاری بودند که درصدد اجرای آن برمیآمدند. تأکید رهبری بر فعال شدن امر به معروف و نهی از منکر، با همراهی دولتها مواجه نبود و غالباً زیر بار استفاده از عوامل انتظامی و پلیس برای تحقق امر به معروف نمیرفتند. راه افتادن گشت ارشاد و دولتیکردن مقوله امربه معروف و نهی از منکر، بعدها مشکلات فزایندهای برای نظام اسلامی پدید آورد.
[۵] – شورای عالی انقلاب فرهنگی در پناه جملهای از فرمایشات حضرت امام (ره) و تأیید رهبری که فرموده بودند: «ضوابط و قواعدی را که شورای محترم عالی انقلاب فرهنگی وضع مینمایند، باید ترتیب آثار داده شود.»، همواره راه مستقلی را به عنوان یک نهاد مقنن پیموده و عموماً به دور از واقعیتها در عرصه جامعه و در تعارض با مجلس و دولت کارکرد داشته است.
[۶] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «افتخارى که نیروهاى جهادى اسلام و انقلاب، در دوران دفاع مقدس آفریدند، در تاریخ ایران نظیر ندارد. کار این نیروها آن قدر بزرگ، عظیم و پرافتخار است که مىبایست برنامههاى بسیار عمیقى تنظیم مىشد که براى همیشه جزو افتخارات ایران و اسلام در تاریخ ایران ماندگار شود. در تاریخ ملتها، حوادث مهم، جاویدان و ماندنى است؛ این یکى از آنهاست. این کار فراموش نمىشود. بر عکس عدهاى به همین زودى که هنوز رزمندگان در جامعه هستند و حقایق را مىدانند و سند زندهاى هستند، شروع کردند که این افتخار را به یک ضعف تبدیل کنند. این نامردى بزرگى در تاریخ است که اینگونه با افتخارات عظیم برخورد شود. الان بهگونهاى صحبت مىکنند که انگار ایران شروع کننده جنگ بود. همه مىدانند که ما هیچ وقت تمایل به جنگ و اصلاً آمادگى جنگ نداشتیم. ارتش در حال تصفیه بود. سپاه هنوز جوان بود و حالت جنگى نداشت. ما به فکر نظام و مشکلات داخلى بودیم. آنها از عدم آمادگى ما استفاده کردند و حمله نمودند تا کار انقلاب را یکسره کنند. اگرÃ Äاین دفاعیات نبود، حداقل خوزستان را از ما گرفته بودند و الان تبدیل به عربستان شده بود.» رجوعکنید←کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۷] – ارگ علیشاه تبریز که در مرکزیترین نقطه این شهر واقع شده، قرن ششم هجری، در زمان مغولها ساخته شد. این بنای باشکوه را که در قسمت جنوبی آن مسجدی بزرگ و باشکوه قرارداشت، با طاقکسری مقایسه میکردند. معماری این ارگ، یکی از منحصر به فردترین آثار دوران مغول در ایران به شمار میرود. در دوران قاجاریه، از ارگ به عنوان انبار مهمات استفاده میشد و در جنگهای ایران و روس، فرمانده سپاه ایران، «عباس میرزا» در آن، جنگ را هدایت میکرد. ارگ در دوران مشروطه نیز سنگر آزادیخواهان بود و تا پیش از تخریب، بخش مهمی از آن، جای توپهای مستبدین را روی خود داشت. این بنا به خاطر زیبایی و اهمیت، جزو نخستین بناهایی بود که در سال ۱۳۱۰ ثبت میراث فرهنگی شد و آن را ملی اعلام کردند.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، با صلاحدید آیتالله مسلم ملکوتی، امامجمعه وقت تبریز، ساخت مصلای نمازجمعه در کنار ارگ مطرح شد. وی در اقدامی عجیب، دستور به تخریب ارگ داد و اعلام کرد که مصلا باید در این منطقه ساخته شود. این دستور، با وجود شرایط امنیتی، به خاطر ثبت ارگ در فهرست آثار تاریخی، با مخالفت بسیاری مواجه شد. آنها با استناد به تأیید ثبت ارگ علیشاه، چند روز بعد از انقلاب، خواستار توقف خواست امام جمعه شدند، اما قصد مهم امامجمعه تبریز، تخریب مدرسه «نجات» و سالن تئاتر «شیر و خورشید» در محوطه تاریخی ارگ بود که جزو نخستین مدارس جدید و اولین سالن تئاتر ایران محسوب میشدند. سرانجام با وجود همه اعتراضها، با مواد منفجره و بولدوزر، بخشهایی از ارگ را تخریب و ساخت بنای مصلا را آغازکردند. بنا به اسناد تاریخی، تخریب در روز ۲۶ آذر ۱۳۶۰ به وسیله بولدوزر آغاز شد و در تاریخ ۹ بهمن همان سال، ۸۰ درصد از دیوار ضلع شرقی ایوان ارگ (ورودی، راه پلهها و محل نصب آنترپوز) با کمپرسور سوراخ شده بود و هر بار با جاسازی حدود ۲۶ کیلوگرم تی ان تی، منفجر و امر تخریب کامل شد. با ورود سازمان وقت حفاظت آثار باستانی، بخشی از دیوار ارگ و مسجد مجاور آن، در کنار مصلای این شهر باقی ماند.
[۸] – در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۷۷،آیتالله منتظری سخنانی را ایرادکردکه بر دو محور اصلی لزوم صیانت از مرجعیت شیعه و حفظ استقلال آن از حکومت و قلمرو اختیارات ولیفقیه و اختیارات قانونی رییسجمهور و ضرورت پاسداری از آرا و مطالبات مردم در دوم خرداد ۷۶ توسط رییسجمهور استوار بود. چهار روز بعد از ایراد این سخنرانی، هزاران نیرو از شهرهای مختلف به قم اعزام و در مقابل دفتر، محل سکونت و حسینیه ایشان اجتماع کرده و ضمن شکستن شیشههای این ساختمانها، شعارهای تند سر دادند و خواهان برخورد با ایشان شدند. حدود یک هفته بعد از این واقعه، شورای عالی امنیت ملی، حبس خانگی آیتالله منتظری را به تصویب رساند تا پس از تایید رهبری به اجرا درآید. در پی این مصوبه، ایشان بیش از پنج سال در خانه خود حبسگردید.
[۹] – خانم شیرین عبادی و آقای محسن رهامی، وکلای دانشجویان آسیبدیده حادثه کوی دانشگاه، وکالت امیرفرشاد ابراهیمی، از اعضای جداشده انصار حزبالله را پذیرفتند. این دو وکیل در خلال رسیدگی به شکایت وی، از اظهاراتش نوار ویدیویی تهیه نمودند که سرآغاز پروندهای گردید که با نام «نوارسازان» مشهور شد. آقای ابراهیمی در این نوار، به گذشتههای خود و ارتباط انصار حزبالله با برخی مقامات اعتراف کرد. وی به همین علت به مدت دو سال زندانی شد و ۱۸ ماه آن را در انفرادی گذراند. همچنین، دو وکیل دعاوی که اعترافات او را ضبط کرده بودند نیز به زندان افتادند. در اعترافات وی آشکار شد که به علت روابط ویژه گروههای فشار با مراکز قدرت، آنها از تعقیب قضایی و مجازات مصون هستند و از امکاناتی برخوردارند که به اشاره مقامات بالاتر از سوی نهادهای حکومتی در اختیارشان قرار میگیرد.
[۱۰] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «بسیارى از علماى تاریخ اسلام، یا در قزوین درس خواندند و یا قزوینى هستند. بنابراین حوزه علمیه قزوین، استحقاق، ریشه و استعداد یک حوزه نیرومند و فعال را دارد. روحانیت بعد از غیبت کبرى، همیشه پناهگاه مردم بود. روحانیت در ایام مشکلات و نشیبها، طبق وظیفهاى که احساس کرده به میدان آمده و تاریخ ایران، همیشه شاهد این نکته بوده که روحانیت در کنار مردم و با مردم بوده است. در گذشته، تاریخ به صورت آرا و انتخابات، به دوش مردم نبود. با لشکرکشى و کشت و کشتار بود. روحانیت هم هیچ وقت با این شیوه در فکر کشورگشایى و مدیریت نبود. سروکار روحانیت با دل، قلب، مغز و افکار مردم بود. اوج حضور، روحانیت درÃ Äانقلاب اسلامى است که سابقهاى مثل آن را در تاریخ نداریم. ، هیچ وقت روحانیت خودش را براى جوابگویى به نیازهاى حکومتى مهیا نکرده بود. بخشى از مسایل فرهنگى، عقیدتى، اجتماعى، سیاسى و گاهى قضایى را برعهده مىگرفت، این یک مرحله کاملا جدیدى در زندگى ماست. این هم در زمان مناسب خودش اتفاق افتاد. پس امروز باید روحانیت به نیازهاى فرهنگى، علمى، صنعتى، اخلاقى و هر چه که لازمه زمان ما و اسلام به عنوان دین خاتم روح این حرکات است، پاسخ دهد. روحانیت باید مجهز به این علوم و پیشتاز این حرکت باشد.» رجوعکنید←کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۱۱] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «کلمه بسیج و دانشجو، بار عظیمى از ارزشها و مسئولیت را در خود نهفته دارد. امید خیلى زیادى به این دانشگاه بستهایم. در مجلس قانونى گذراندیم. اگر مقدمات کار و بحثهاى آن قانون را بخوانید، متوجه مىشوید که چه اهداف مهمى در بهار انقلاب اسلامى، براى حرکت جهانى انقلاب اسلامى، در ذهن ما بود. بعد از اصل تأسیس دانشگاه بینالمللى امام خمینى(ره)، در سالهاى آخر جنگ، براى چند هدف مقدس، طرح دیگرى در مجلس تصویب شد. یکى از آن طرحها دادن سهمیه به ایثارگران بود که هدفهاى مهم آن، یکى تضمین سلامت و مسیر درست دانشگاه بود. فکر مىشد که اگر نیروهایى از تبار بسیج و ایثارگر که امتحان خود را در فداکارى و مردانگى در انقلاب دادند، به صورت انبوه در دانشگاه باشند، تأثیر اساسى در مسایل فکرى و عقیدتى دانشگاه خواهند داشت. هدف دوم مسأله حق بود؛ چون کسانى از تحصیلات خود عقب مانده و به جبههها رفته و دیگران جاى آنها را گرفته بودند، باید به آنها فرصتى مىدادیم تا عقبماندگى علمى خود را جبران کنند. تدبیر الهى این بود که آییننامهاش که مهمتر بود، موقعى به تصویب رسید که من در دولت بودم. پس ما در این دانشگاه که با بسیج دانشجویان حرف مىزنیم، باید به بُعد بینالملل اسلام و انقلاب، امام، مردم، به خصوص نیروهاى ایثارگر که میراثبران اصلى انقلاب، هستند، توجه کنیم.» رجوعکنید←کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۱۲] – در بخشی از این سخنرانیآمده است: «عظیمترین، وسیعترین و عمیقترین نیروهاى انسانى و صالحترین و قابلاتکاترین انسانها درخیل خانوادههاى ایثارگر هستند که آنها خودشان را صاحب حق مىدانند. آنها اسلام و انقلاب را با جان خودشان مرتبط مىبینند. بنابراین سیستم و زنجیره خانوادههاى ایثارگران و اطرافیان آنها که سراسرکشور را گرفته و همه جا هم هستند، این گلزارهاى شهدا، این قبرهاى شهدا و خاطرات جانبازان و آزادگان و این نیروهایىکه همسنگرانشان امروز در ارتش، سپاه و بسیج هیچوقت خاطرات آنها را نمىتوانند فراموش کنند، عظیمترین سربازان میدان هستند. ممکن است در شرایط عادى هر اتفاقى بتواند موجى در کشور ایجاد کند، اما واقعیت این است که انقلاب اسلامى ایران در درون خود و براى آینده، بهترین نیروها را با همین مراحل جهاد، مقاومت، مبارزه، شهادت و آسیبدیدنها خلق کرده است. این تدبیر الهى براى تداوم انقلاب بوده تا این را پایدارکند.» رجوع کنید←کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۱۳] – در بخشی از خطبه اول آمده است: «اگر انسان روحیه خبیثى داشته باشد و از آسایش، کمال و پیشرفت دیگران ناراحت باشد، روحیهاى بسیار بد است؛ چه حمل بر مقتضاى او داشته باشیم و چه نداشته باشیم. یک بحث بسیار جدى در اینجا مطرح است که آیا خود این روحیه، از نظر فقهى گناه است یا نه؟ اگر انسان از اینکه مىبیند، کسى موفق، پیروز و محبوب است، اما اقدامى نمىکند، در دل خود خون مىخورد، رنج مىبرد و عصبانى است، آیا گناه است؟Ã Äاگر اقدام کند، قطعاً گناه محسوب مىشود؟ یعنى اگر انسانى دست بهکارى بزند، براى اینکه لطف، نعمت و کمال خدا را از دیگرى سلب کند، او را بدنام کند و اگر محبوب است، او را از حق اعمالش محروم کند، سلامتى او را مخدوش کند، این گناه، تعدى و تجاوز قطعى است و حسد به طور مسلم محکوم و مذموم است. قدم قبلى این است که انسان در دل خودش ناراحت باشد، اما اقدامى نکند. خیلى از فقها و قدما گفتهاند، همین حالت حرام است.» رجوع کنید←کتاب «هاشمیرفسنجانی، خطبههای جمعه ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۱۴] – در اواخر سال ۱۹۹۹ میلادی، فلسطینیها به خاطر عدم تعهد طرف اسراییلی به توافق «اسلو»، روابط تشکیلات خودگردان با اسراییل، ترور اعضای مقاومت و بازداشت آنها و عدم آزادی اُسرای گروه چهارم، به شدت دچارÃ Äناامیدی شده بودند و در این اثنا بود که «آریل شارون» نخستوزیر سابق اسراییل در ۲۸ سپتامبر ۲۰۰۰ (۷ مهر ۱۳۷۹)، به هتک حرمت گسترده مسجدالاقصی پرداخت. این اقدام خشم و عصبانیت شدید نمازگزاران فلسطینی را برانگیخت و این اولین جرقه انتفاضهای بود که پنج سال به طول انجامید. انتفاضه الاقصی علیه اسراییل، با تظاهرات گسترده نمازگزاران فلسطینی کلید خورد و پس از آن به هشت مرحله تقسیم شد: هشدار مدنی، پرتابسنگ، درگیری نظامی اولیه، درگیری نظامی ثانویه، عملیاتهای استشهادی، خودروهای بمبگذاری شده و شلیک موشک، عقبنشینی عمومی، آتشبس، فریز نظامی. طی انتفاضه الاقصی چهار هزار و ۴۱۲ فلسطینی شهید و ۴۸ هزار و ۳۲۲ تن دیگر مجروح شدند. از آغاز انتفاضه در ۲۸ سپتامبر تا پایان مذاکرات کمپدیوید، حدود هزار و ۱۸۲ اسراییلی کشته و چهار هزار و ۵۰۰ تن دیگر، در عملیاتهای مسلحانه فلسطینیها زخمی شدند. علاوه بر این ۵۰ تانک مرکاوا، به علاوه تعدادی خودروی نظامی اسراییلی نیز نابود شد. از ۱۳ سپتامبر ۱۹۹۳ تا سپتامبر ۲۰۰۰ یعنی از زمان توافق اسلو تا تحویل مناطقی در کرانه باختری و نوار غزه به تشکیلات خودگردان نیز ۲۶۰ اسراییلی کشته شدند.
[۱۵] – مردان آنجلس، یک مجموعه تلویزیونی به کارگردانی فرجالله سلحشور، تولید سال ۱۳۷۶ شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران است. این سریال روایتگر داستان تاریخی اصحابکهف میباشد. در سال ۱۳۹۲ این مجموعه تلویزیونی در مصر به عنوان نخستین سریال ایرانی، از تلویزیون رسمی اینکشور پخش شد و مخالفتهایی را از سوی سلفیها که این عمل را تلاشی برای انتقال فرهنگ شیعی قلمداد میکردند، در پی داشت.
[۱۶] – شهرک مهدیه، مجموعه خانههای سازمانی حوزه علمیه قم است که با حمایت آیتالله هاشمی ساخته شد. اختصاص منازل این شهرک، جهت حل دغدغه مسکن و پیشرفت طلاب علوم دینی در زمان تحصیل میباشد.
[۱۷] – طرح لغو گزینشهای مصوب سال ۱۳۷۴ و قانون تسری آن، مصوب سال ۱۳۷۵ از سوی تعدادی از نمایندگان مجلس ششم در تاریخ ۱۳ شهریور ۱۳۷۹ ارایه شد تا استخدام در دستگاههای دولتی، شهرداریها و شرکتهای دولتی، تنها با ضوابط استخدام کشوری و بر اساس صلاحیتهای علمی، صحت مزاج و عدم اعتیاد صورت گیرد. نمایندگان در طرح خود عنوان کرده بودند که تنها معیار استخدام افراد باید قبول قانون اساسی و شایستگیهای علمی و دارا بودن شرایط توانایی جسمی و روانی و عدم سوء پیشینه باشد. در این طرح انحلال گزینشها پیشبینی شده بود. آیتالله مکارم شیرازی، در اعتراض به این طرح اعلام کردند: «من یقین دارم، گاهی در گزینشها تنگ نظریها و برداشتهای سلیقهای، سبب حذف نیروهای خوب و مخلص و شایسته میشود و اخیراً مواردی از آن را درباره جمعی از بهترین جوانها دیدم ولی، باید ضوابطی تعیین شود نه اینکه کاری کنیم که در هیچ جای دنیا و در هیچ مؤسسه خصوصی و عمومی معمول نیست که بدون گزینش، عضوگیری شود.»
[۱۸] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «طبیعىترین تریبون نظام اسلامى، تریبون نمازجمعه است. نمازجمعه، به عنوان یک سنت و فرضیه سیاسى عبادى، به خصوص حکومتى، در بین همه عبادات ما تنظیم شده است. به همین دلیل حکم ائمه جمعه باید از طرف امام و حاکم اصلى صادر شود؛ یعنى نماینده رسمى نظام است و قاعدتاً باید سخنگوى رسمى در منطقه خود باشد. هیچ یک از تریبونهاى دیگر این خصوصیت را ندارد؛ البته خیلى از تریبونها رسمى و مهم هستند، اما این بعد خاص را که تریبون جمعه دارد، دیگران ندارند. الان حدود ۴۰۰ نفر از این شخصیتها جمع هستند و مطالب و نظراتى از سراسرکشور دارند. اگر استفاده درست از تریبون نمازجمعه بکنیم – که باید بکنیم – پشتوانه خیلى بزرگى براى انقلاب و مانع بزرگى براى نفوذ نامحرمان و دشمنان انقلاب مىشود.» رجوع کنید←کتاب «هاشمیرفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۱۹] – نمایندگان مجلس ششم با ۱۷۷ رأی مخالف، ۹۹ رأی موافق و ۲۵ رأی ممتنع، به وزیر پیشنهادی دولت، آقای نصرالله جهانگرد، رأی اعتماد ندادند. این رخداد با تفسیری که از ترکیب این دوره از مجلس داده میشد، همخوانی نداشت و اختلاف میان سه گروه طرفدار آقای خاتمی – مجمع روحانیون مبارز، جبهه مشارکت ایران اسلامی و حزب کارگزاران سازندگی ایران – را نشان داد.
[۲۰] – در ۳۰ سپتامبر ۲۰۰۰ (۹ مهر ۱۳۷۹)، در دومین روز انتفاضه دوم، محمد الدُرِّه، نوجوان ۱۲ ساله فلسطینی، در جریان اعتراضات گسترده و ناآرامیها در سرزمینهای فلسطینی علیه اشغالگری ارتش اسراییل در نوار غزه کشتهÃ Äشد. تصویر جمال الدره و پسرش محمد، توسط طلال ابرحمه، فیلمبردار تلویزیون فلسطینی که به صورت مستقل در شبکه فرانسه ۲ فعالیت میکرد، فیلمبرداری شد.
[۲۱] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «محیط دانشگاه، کاملاً باز و آزاد است. اگر دانشجویان، محیط را تنگ نکنند، یعنى به بخشهاى مختلف فشار نیاورند و بگذارند، فضا متناسب با یک محیط تحقیقاتى و آزاد باشد، مىتوانیم شاهد حضور افکار بالندهترین بخش جامعه که نماینده بقیه بخشها هم هستند، در دانشگاه باشیم.کموبیش اینگونهÃ Äاست؛ البته محیط به صورتى اداره شود که واقعاً افکار و نظرات مطرح، بررسى و نقادى شود تا به نقطه مساعدى برسد. اگر دانشگاه را آلودهکنند، مىتواند براى کشور خطرناک باشد. الان جایى نیست که بتوانیم از این موقعیت آسان بگذریم و کشور، انقلاب و اسلام به این ماجراها، بىتفاوت بنگرند. باید مواظب باشند وکمک کنند تا روال دانشگاه، روالى طبیعى و سالم باشد.» رجوع کنید←کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۲۲] – تهرانتایمز (Tehran Times)، روزنامه انگلیسیزبان چاپ ایران است که از تاریخ ۳۱ اردیبهشت ۱۳۳۳ با نام تهران جورنال رسماً انتشار خود را آغاز کرد. اکنون سازمان تبلیغات اسلامی، صاحبامتیازی این روزنامه را برعهده دارد.
[۲۳] – نسل سوخته، دوازدهمین فیلم بلند رسول ملاقلیپور است. نویسندگی این فیلم را نیز ملاقلیپور برعهده داشتهاست. این فیلم در سه اپیزود و سه داستان ارایه شدهاست.
[۲۴] – زندان نیمه باز و باز شرایط مشخصی دارند و برای کسانی است که یا مرتکب جرایم غیرعمد هستند یا مرتکب جرایم عمدی و مدتی از محکومیت خود را گذراندهاند. در این نوع زندانها، زندانی میتواند فعالیت حرفهای و اشتغال بهکار داشته باشد.
[۲۵] – این حمله انتحاری، توسط یک قایق حامل مواد منفجره در نزدیکی ناوشکن نیروی دریایی آمریکا که در لنگرگاه عدن یمن مشغول سوختگیری بود، به وقوع پیوست. سازمان القاعده، مسئولیت حمله را برعهده گرفت. یک قاضی دادگاه فدرال ایالات متحده، دولت سودان را مسئول حمله دانست و ۱۳ میلیون دلار از داراییهای مسدودشده این کشور را به بستگان کشتهشدگان داد. پس از آن نیروی دریایی ارتش آمریکا، در قواعد و قوانین ناوهای خود نسبت به این حمله، تجدید نظرکرد.
[۲۶] – «ولایت عشق»، مجموعه تلویزیونی به کارگردانی مهدی فخیمزاده است که در سال ۱۳۷۹ از شبکه یک سیما به روی آنتن رفت. موضوع این مجموعه درباره زندگی حضرت علی بن موسی الرضا (ع) و دعوت ایشان به مرو و دوران نیابت و شهادت میباشد.
[۲۷] – هواپیمای بویینگ ۷۷۷ شرکت هوایی عربین ایرلاینز، در روز شنبه ۲۳ مهر ۱۳۷۹ در مسیر جده – لندن، توسط دو هواپیماربای اهل عربستان سعودی ربوده شد و سه ساعت بعد از فرود در فرودگاه بغداد و آزادشدن همه ۱۱۱ سرنشین، از جمله ۱۶ خدمه هواپیما، خاتمه یافت. هواپیماربایان از عراق تقاضای پناهندگی کردند. آنها گفتند که هدفشان از هواپیماربایی، درخواست عدالت و برابری و آزادی بیان در عربستان و جلوگیری از هدردادن بیتالمال در این کشور است.
[۲۸] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «جریانى در دانشگاه، به نام جریان اعتدال به چشم مىخورد که افراط و تفریطهاى چپ و راست و جریانهاى موجود را تحمل نمىکند. این جریان، جریان برحقى است. کمکم بزرگان کشور هم بحث اعتدال را بیان مىکنند. راه درست، راه معتدل و پرهیز از افراط و تفریط است. افراط و تفریط، مثل دو لبه قیچى، جامعه رنج مىدهد. البته باید مسایل حقیقى را مطرح کرد؛ ما حق را در انحصار خودمان نمىدانیم. دانشجو درس خود را خوب بخواند، حضور اجتماعى را حفظ کند، اما آلت دست نباشد. به خصوص در آنجا که احساس مىکنید تریبونهاى بیگانه به دانشگاه جهت مىدهند. یقین داشته باشید، یک موى وجود تریبونى مثل بىبىسى، رادیو آزادى و رادیو آمریکا، خیرخواه ما نیست و جهتى که مىدهند به طرف شیطان است. ممکن است باغ سبزى هم نشان بدهند. این محورها الان براى شما آموزنده است. یکى از چیزهایى که شما مىتوانید از آن بهره بگیرید، این است که بفهمید دشمنان به دنبال چه چیزى هستند؟ آنها مىخواهند چه جریانى را ترویج کنند؟ بالاخره اینها هستند که دویست سال ایران را غارت و بر ملتهاى مظلوم ظلم کردند.» رجوع کنید←کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۲۹] – متن پیام آقای هاشمی چنین است: «حجتالاسلام والمسلمین جناب آقاى عبدالله نورى، خبر درگذشت والده محترمهتان، موجب تألّم خاطر گردید. مصیبت وارده را تسلیت گفته و از درگاه احدیت، براى جنابعالى و سایر بازماندگان محترم، صبر و اجر و براى آن فقیده سعیده، رحمت واسعه مسألت مىکنم. اکبر هاشمى رفسنجانى، رییس مجمع تشخیصمصلحت نظام.»
[۳۰] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «ما باید هوشیار باشیم. فرض کنیم که خداوند ما را به خودمان واگذار کرده و ما باید خیر و شر زندگى خودمان را به عهده بگیریم. اگر هم محبتى کرد- که بارها محبت کرد- و دست ما را در تنگناها گرفت، فضل الهى است. قوانین طبیعى حاکم بر تاریخ این است که باید هوشیار باشیم و عوامل ترقى و تکامل را کشف و با آنها برخورد فعال کنیم و خودمان سرنوشتمان را رقم بزنیم. همانگونه که یک مهندس، بنایى را طراحى مىکند، ما باید جامعه خود را بسازیم. امروز حضور و هوشیارى شما اهمیت زیادى دارد. چون جزو نهادى به وسعت همه کشور و به طور جدى تأثیرگذار هستید. یک دانشجو، در خانواده، فامیل و محیط زندگى تأثیر زیادىÃ Äدارد. بنابراین شما تکلیف بزرگى دارید. ما هم تکلیف داریم.» رجوع کنید←کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۳۱] – در بخشی از این سخنرانی آمده است: «ما بعد از جنگ با حدود ۵/۱۶ درصد نرخ بیکارى شروع کردیم. آنهایى هم کار مىکردند، کار جدى نداشتند. کارگر بودند، اما تولید چندانى نبود. با دو برنامه پنج ساله سازندگى که واقعاً با دست خالى شروع شد و با ۵۰ درصد کسر بودجه و کمبود که به شدت همه چیز را رنج مىداد، کار را به اینجا رساندیم. آن موقع صادرات نفت ما یک میلیون بشکه در روز بود. شما با وضع نقدینگى و مواد اولیه و وضع ماشینآلات کارخانهها آشنا بودید. از نظر زیربنایى، وضع برق را مىدانید. گاز هم هیچ جا نبود. مواد اوّلیه به صورت روزمره بود و کسى انبارى نداشت. با برنامه سازندگى بعد از هشت سال به ۹ درصد رسید. اگر پنج سال دیگر ادامه پیدا مىکرد، به ۴ درصد مىرسید. ۴ درصد یعنى تقریباً بدون بیکارى. چون ۴ درصد در نقل و انتقال و شرایط مقدمات کار اتفاق مىافتد. الان که وضع بدتر از جنگ نیست. زیربناى کشور تقریباً ساخته شده است. مشکل بندر،Ã Äراه، مواد اولیه، مصالح ساختمانى، خط تولید، ارز و خیلى چیزها را ندارید. کالاهاى واسطه در کشور ساخته مىشود که آن موقع خیلى ضعیف بود.» رجوع کنید←کتاب «هاشمی رفسنجانی، سخنرانیهای ۱۳۷۹»، دفتر نشر معارف انقلاب، ۱۴۰۱.
[۳۲] – نسلکشی ارمنیها، به نابودی عمدی و از پیش برنامهریزی شده – نسلکشی- جمعیت ارمنی ساکن سرزمینهای تحت کنترل امپراتوری عثمانی در دوران جنگ جهانی اول (۱۹۱۵ تا ۱۹۱۷ میلادی) توسط دولتمردان عثمانی و رهبران قیام ترکان جوان گفته میشود. عملیات در قالب کشتارهای دستهجمعی و نیز تبعیدهای اجباری در شرایطی که موجبات مرگ تبعیدشدگان را فراهم آورد، انجام میپذیرفت.
[۳۳] – دارُ التَّبلیغ اسلامی، مؤسسهای علمی- مذهبی در قم است که آیتالله سیدمحمدکاظم شریعتمداری آن را در سال ۱۳۴۴ با هدف تربیت مبلغ دینی و مقابله با تبلیغات ضددین و ضدشیعی تأسیسکرد. انتشار مجلات و کتاب، فراهم ساختن امکان تحصیل زنان و طلاب خارجی و آشنایی طلاب با دروس جدید، از فعالیتهای آن بود.
منبع: کتاب خاطرات هاشمی در سال ۱۳۷۹؛ «اصلاحات در بحران»
انتهای پیام
