بالاترین فشار خون جهان در کجاست؟
نتایج بزرگترین مطالعه جهان در زمینه فشار خون که با همکاری سازمان بهداشت جهانی و صدها پژوهشگر جهان انجام شده است نشان داد تعداد مبتلایان این بیماری در دنیا به یک میلیارد و ۱۳۰ میلیون نفر رسیده و شمار مبتلایان طی ۴۰ سال گذشته بیش از دو برابر شده است؛ در این بین تعداد ایرانیان مبتلا به فشار خون نیز به مرز ۱۰ میلیون نفر رسیده است.
به گزارش دیده بان علم ایران، این مطالعه در نوع خود بزرگترین مطالعهای است که تاکنون بر روی فشار خون انحام شده و تعدادی از پژوهشگران ایران نیز شامل ۲۳ نفر از دانشگاه علوم پزشکی تهران و سایر دانشگاه های علوم پزشکی کشور در این مطالعه همکاری داشته اند.
پژوهشگران در این مطالعه روند شیوع فشارخون بالا را از سال ۱۹۷۵ تا ۲۰۱۵ در تمامی کشورهای جهان از جمله ایران برآورد کردهاند.
علت افزایش آمار مبتلایان فشار خون در ایران
پروفسور رضا ملکزاده، معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت که از همکاران اصلی این مطالعه بزرگ بوده است در گفتوگو با خبرنگار دیده بان علم ایران با اشاره به نتایج این مطالعه گفت: طبق نتایج پژوهش حاضر، تعداد بالغین دچار فشار خون در ایران به ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۵ رسیده که بیش از ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر مرد و بیش از ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر زن هستند.
وی افزود: تعداد افراد مبتلا به فشار خون در ایران از ۴ میلیون نفر (۲ میلیون و ۱۰۰ هزار مرد و یک میلیون و ۹۰۰ هزار زن) در سال ۱۹۷۵ به بیش از ۹٫۷ میلیون در سال ۲۰۱۵ رسیده است که بخش عمده این افزایش در تعداد، ناشی از افزایش جمعیت در ایران و افزایش امید به زندگی و پیر شدن جامعه ایران بوده است.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت در عین حال به نکته مهمی در افزایش آمار مبتلایان به فشار خون در کشور نیز اشاره کرد و گفت: علی رغم افزایش تعداد مبتلایان به فشارخون در ایران، شیوع تطبیق شده سنی فشارخون در کشور ما به شدت کاهش پیدا کرده است. بدان معنا که، شیوع تطبیق شده سنی فشارخون بالا در زنان از بیش از ۳۰ درصد در سال ۱۹۷۵ به کمتر از ۲۶ درصد در سال ۲۰۰۰ و به ۱۸٫۹ درصد در سال ۲۰۱۵ کاهش پیدا کرده است. این آمار در مردان از ۲۹٫۶ درصد در سال ۱۹۷۵ به ۲۵ درصد در سال ۲۰۰۰ و به ۲۰٫۴ درصد در سال ۲۰۱۵ کاهش پیدا کرده است.
فشار خون عامل مرگ سالانه ۷٫۵ میلیون نفر در جهان
فوق تخصص بیماریهای گوارش و کبد تصریح کرد: فشار خون بالا، فشار مضاعفی بر رگ های خونی و اعضای مهمی مانند قلب، مغز، و کلیه ها وارد میکند. فشار خون مهمترین علت بیماریهای قلبی عروقی است که باعث ایست قلبی و سکته مغزی می شود و به مرگ بیش از ۷٫۵ میلیون نفر در سال در سراسر جهان منتهی میشود.
دکتر ملکزاده، درباره این بیماری توضیح داد: فشار خون از دو جزء تشکیل شده است: فشار خون سیستولیک، که ناشی از فشاری است که قلب بر عروق وارد می کند تا خون را به داخل آنها پمپاژ کند.. جزء دوم، فشار خون دیاستولیک است که نشان دهنده مقاومت عروق در برابر جریان خونی است که از قلب پمپاژ می شود. هر دو جزء فشارخون با واحد میلی متر جیوه اندازه گیری می شوند و فشار خون بالا زمانی تشخیص داده می شود که فشارخون سیستولیک ۱۴۰ میلیمتر جیوه یا بیشتر یا اینکه فشار خون دیاستولیک معادل ۹۰ میلیمتر جیوه یا بالاتر باشد. بدین ترتیب، میانگین فشار خون سیستولیک در زنان ایرانی از سال ۱۹۷۵ تاکنون از ۱۲۴٫۳ به ۱۱۸٫۲ میلیمتر جیوه کاهش پیدا کرده است. این کاهش در مردان ایرانی از ۱۲۴٫۳ به ۱۲۳ میلیمتر جیوه بوده است. میانگین فشار خون دیاستولیک در زنان ایرانی از سال ۱۹۷۵ تاکنون از ۷۶٫۹ به ۷۵٫۶ میلیمتر جیوه کاهش پیدا کرده است. این کاهش در مردان ایرانی از ۷۸٫۱ به ۷۷٫۶ میلیمتر جیوه رسیده است.
موفقیت نظام بهداشتی ایران در کاهش شیوع فشار خون بالا
به گفته رییس پژوهشکده بیماری های گوارش و کبد، کاهش معنی داری که در شیوع فشار خون بالا و میانگین فشار خون سیستولیک و دیاستولیک در ایران مشاهده میشود به عوامل متعددی قابل انتساب است ؛ از جمله افزایش آگاهی مردم نسبت به مضرات و عوارض فشارخون بالا، کاهش مصرف نمک چه در میزان نمک اضافه شده به مواد غذایی و چه در میزان نمک مصرفی در سفره، و دسترسی به خدمات و درمان بهتر فشارخون بالا.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت گفت: یافته ها حاکی از آن است که نظام بهداشت در زمینه کنترل فشارخون موفق عمل کرده است و سیاستهایی که تاکنون در این زمینه به اجرا درآمده صحیح بوده اند.
نیمی از افراد ۵۰ سال به بالای ایران مبتلا به فشار خون میشوند
وی خاطرنشان کرد: در ایران، تاکنون مطالعات محلی متعددی بر روی شیوع فشارخون انجام شده است از جمله مطالعه بزرگ کوهورت در استان گلستان و مطالعه کوهورت پارس در شهرستان کازرون استان فارس که توسط پژوهشکده بیماریهای گوارش و کبد از دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شده است. این مطالعات بر روی جمعیت ۴۰ سال و بالاتر صورت گرفته و طبعا شیوع گزارش شده در این جمعیت بالاتر از شیوع تطبیق شده سنی است.
اهمیت آمار استانی فشار خون بالا
رییس پژوهشکده گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: مطالعات نشان میدهند که حدود نیمی از افرادی که به سن ۵۰ سالگی و بالاتر می رسند دارای فشارخون بالا هستند. شیوع فشارخون در مطالعه کوهورت گلستان حدود ۴۲ درصد ولی در مطالعه پارس حدود ۲۷ درصد بوده است. این تفاوت نشان می دهد که گذشته از گزارشها در سطح ملی، آمار در سطوح استانی نیز برای سیاستگذاری صحیح ضرورت دارند.
شیوع فشار خون در ایران از اکثر کشورهای همسایه و خاورمیانه پایینتر است
دکتر ملک زاده در ادامه این گفتوگو به مقایسه شیوع فشار خون در ایران و جهان پرداخت و گفت: شیوع فشارخون در ایران از اکثر کشورهای همسایه ایران و سایر کشورهای خاورمیانه پایین تر است. شیوع فشارخون تطبیق شده سنی در زنان ایرانی در سال ۲۰۱۵ حدود ۱۸٫۹ درصد بوده است که از اکثر کشورهای خاورمیانه پایین تر است. شیوع فشارخون بالا در زنان در این کشورها شامل قطر و بحرین ۱۹٫۱ درصد، ترکیه ۲۰٫۱ درصد، کویت ۲۰٫۳ درصد، فلسطین ۲۰٫۵ درصد، عربستان سعودی ۲۰٫۸ درصد، عمان ۲۲٫۵ درصد، ارمنستان ۲۲٫۹ درصد، آذربایجان ۲۳ درصد، سوریه ۲۳٫۸ درصد، ترکمنستان ۲۴٫۱ درصد، عراق ۲۴٫۴ درصد پاکستان ۲۹٫۵ درصد و افغانستان ۳۰٫۷ درصد بوده است.
شیوع فشار خون زنان ایرانی از برخی کشورهای منطقه بالاتر است
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت در عین حال به این نکته نیز اشاره کرد که شیوع فشارخون در زنان ایرانی از برخی از کشورهای منطقه بالاتر است؛ این کشورها شامل رژیم اشغالگر قدس است که شیوع فشار خون در زنان آن، ۱۲٫۸ درصد، لبنان ۱۷٫۸ درصد، امارات متحده عربی ۱۸٫۳ درصد و اردن ۱۸٫۸ درصد بوده است.
وی با اشاره به سایر نتایج این تحقیق ادامه داد: شیوع فشارخون تطبیق شده سنی در مردان ایرانی در سال ۲۰۱۵ حدود ۲۰٫۴ درصد بوده که از تمامی کشورهای منطقه به غیر از ترکیه با ۲۰٫۳ درصد پایینتر است.
پاکستان و افعانستان دارای بیشترین مبتلایان فشار خون بالا
به گفته وی، شیوع فشارخون در مردان سایر کشورهای منطقه عبارت است از: رژیم اشغالگر قدس ۲۰٫۶ درصد، امارات متحده عربی ۲۲٫۱ درصد، بحرین ۲۲٫۵ درصد، قطر ۲۲٫۹ درصد، اردن ۲۳٫۱ درصد، لبنان ۲۳٫۳ درصد، فلسطین ۲۳٫۸ درصد، عربستان سعودی ۲۴٫۷ درصد، سوریه ۲۵٫۱ درصد، کویت.۲۵٫۵ درصد، عراق ۲۵٫۶ درصد، عمان ۲۵٫۷ درصد، آذربایجان ۲۵٫۸ درصد، ترکمنستان ۲۶٫۶ درصد، ارمنستان ۲۷٫۸ درصد، افغانستان ۳۰٫۴ درصد و پاکستان ۳۱٫۵ درصد است؛ ضمن آن که پاکستان و افغانستان که بالاترین آمار فشار خون را در سال ۲۰۱۵ دارا هستند، کمترین شیوع را در منطقه در سال ۱۹۷۵ داشتند؛ به طوری که شیوع فشار خون در زنان و مردان افغانی در سال ۱۹۷۵ به ترتیب ۲۳٫۲ درصد و ۲۵٫۱ درصد بوده است. این آمار در زنان و مردان پاکستانی به ترتیب ۲۶٫۹ درصد و ۲۸٫۶ درصد بوده است.
شیوع فشار خون در سایر کشورهای جهان
دکتر ملکزاده در ادامه، شیوع فشار خون در کره جنوبی، ایالات متحده، و کانادا را طبق نتایج این پژوهش بزرگ، از سایر کشورهای جهان پایینتر دانست و گفت: شیوع فشار خون در انگلستان از سایر کشورهای اروپایی پایینتر است.
فشار خون مردان در اکثر کشورها بالاتر از زنان
وی اضافه کرد: این پژوهش همچنین نشان میدهد که در سال ۲۰۱۵ در اکثر قریب به اتفاق کشورهای جهان، فشار خون در مردان بالاتر از زنان است. در سطح جهان، ۵۹۷ میلیون مرد و ۵۲۹ میلیون زن دچار فشار خون بالا هستند. بیش از نیمی از افرادی که دارای فشار خون بالا هستند در آسیا زندگی می کنند. حدود ۲۲۶ میلیون نفر در چین و ۲۰۰ میلیون نفر در هندوستان دارای فشار خون بالا هستند.
به گفته معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت، طبق ننایج این مطالعه افزایش تعداد افراد دچار فشار خون بالا طی ۴۰ سال اخیر ناشی از افزایش تعداد جمعیت و پیر شدن جوامع است.
انگلستان دارای کمترین شیوع فشار خون در میان اروپاییها
رییس پژوهشکده گوارش و کید به سایر نتایج این پژوهش اشاره کرد و گفت: در سال ۲۰۱۵ در میان کشورهای اروپایی، انگلستان کمترین شیوع فشار خون را در میان مردان و زنان داراست اما در سال ۱۹۷۵، قبرس کم ترین فشار خون در مردان و زنان را داشته است.
پنج کشور دارای بیشترین شیوع فشار خون در مردان
به گفته وی پنج کشور با بالاترین شیوع فشار خون در مردان در سال ۲۰۱۵ همگی در اروپای مرکزی و شرقی واقع شده اند و این کشورها شامل کروآسی، لتونی، لیتوانی، مجارستان، و اسلوونی بودند. در این کشورها، از هر ۵ مرد یک نفر دچار فشارخون بالاست.
پنج کشور دارای بیشترین شیوع فشار خون در زنان
دکتر ملکزاده به خبرنگار دیده بان علم ایران گفت: پنج کشوری که بالاترین شیوع فشار خون را در زنان در سال ۲۰۱۵ داشتند، همگی افریقایی و شامل نیجریه، چاد، مالی، بورکینافاسو، و سومالی هستند که در این کشورها، از هر ۳ زن، یک زن دچار فشارخون بالاست.
پنج کشور دارای کمترین شیوع فشار خون در جهان
وی اضافه کرد: پنج کشوری که کم ترین شیوع فشار خون را در سال ۲۰۱۵ داشتند نیز شامل کره جنوبی، ایالات متحده امریکا، کانادا، پرو، و سنگاپور بودند که در این کشورها، یک نفر از هر ۶ مرد و یک نفر از هر ۱۰ زن دچار فشارخون بالا هستند.
به گفته سرپرست تیم پژوهشگران ایرانی حاضر در این تحقیق جهانی، در سال ۲۰۱۵، ۲۵۸ میلیون نفر (معادل ۲۳درصد) از میان بیش از یک میلیارد نفر دچار فشار خون بالا ساکن آسیای جنوبی (۲۰۰ میلیون نفر در هند) بودند و ۲۳۵ میلیون نفر دیگر نیز در آسیای شرقی (۲۲۶ میلیون نفر در چین)زندگی می کنند.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت گفت: همچنین در ایالات متحده امریکا، شیوع فشار خون در سال ۲۰۱۵ معادل ۱۵ درصد در مردان و ۱۱ درصد در زنان بود. این ارقام در انگلستان به ترتیب ۱۸ درصد در مردان و ۱۲ درصد در زنان بود.
تیم پژوهشگران این تحقیق بزرگ بر این باور هستند که عوامل مختلفی بر فشار خون تاثیر دارند از جمله عوامل تغذیه ای، مصرف زیاد نمک و مصرف کم میوه و سبزیجات، چاقی، ناکافی بودن فعالیت بدنی، و عوامل محیطی شامل مواجهه با سرب و آلودگی هوا. شیوع فشار خون در افراد سالمند بیشتر است.
به گزارش دیده بان علم ایران دکتر مجید عزتی، پژوهشگر اول این مطالعه در دانشکده بهداشت امپریال کالج لندن نیز در همین باره خاطرنشان کرده است: «بر خلاف سالهای دهه ۱۹۷۰، فشار خون بالا دیگر ارتباطی با ثروت ندارد و در حال حاضر، فشار خون بالا یک معضل سلامتی در جوامع فقیر است.»
به گفته وی، دلیل این یافته مشخص نیست. ممکن است با بهبود کلی سطح سلامت یا افزایش مصرف میوه و سبزیجات ارتباط داشته باشد. علاوه بر این، فشار خون بالا در کشورهای پردرآمد زودتر کشف شده و بهتر درمان می شود. این عوامل ممکن است در کاهش روند چاقی نیز موثر باشند که خود چاقی هم از عوامل خطر فشار خون بالاست.
دکتر عزتی اضافه کرده است: «در کشورهای کم درآمد، تغذیه ناسالم در کودکی ممکن است از عوامل موثر بر فشار خون باشد.»
وی با اشاره به این که بیشترین شیوع فشارخون بالا در مردان کشور کروآسی با ۳۸ درصد و در زنان کشور نیجریه با ۳۶ درصد مشاهده شده است تصریح کرده است: اپیدمی فشار خون بالا در کشورهای کم درآمد و کشورهای با درآمد متوسط یکی از سخت ترین چالش ها در حیطه سلامت است.
عزتی میگوید: « ما برای بهبود دسترسی به غذای با کیفیت بالا، به ویژه میوه و سبزیجات، و کاهش نمک اضافی در غذا به قوانین و استراتژی های اقتصادی نیازمند هستیم. ما همچنین به نظام های بهداشتی قویتر نیاز داریم تا بتوانیم افراد دچار فشار خون بالا را زودتر شناسایی کنیم و دسترسی مردم به درمان و داروها را بهبود بخشیم. بدون این اقدامات، بسیار نامحتمل است که جهان به هدف سازمان بهداشت جهانی برای ۲۵٪ کاهش شیوع فشار خون تا سال ۲۰۲۵ دست پیدا کند.»
گفتنی است نتایج این مطالعه بزرگ در مجله لنست به چاپ رسیده و بودجه آن از ولکام تراست تامین شده است.
انتهای پیام
