«پزشک خانواده» نرسیده به پایتخت سکته کرد!

‌روز گذشته قرار بود پزشک خانواده در تهران یک بار دیگر افتتاح شود، اما درست در ساعات اولیه روز و در شرایطی که وزارت بهداشتی‌ها درباره کم و کیف پزشک خانواده تهرانی و چگونگی اجرای آن توضیح می‌دادند، رئیس سازمان بیمه سلامت طی مصاحبه‌ای گفت: ‌پزشک خانواده در تهران اجرا نمی‌شود!

به گزارش انصاف نیوز، روزنامه ی جوان در گزارشی در این باره نوشت: محمد باقر هداوند ضمن ابراز مخالفت با اجرای برنامه پزشک خانواده در تهران، دلایل این مخالفت را از یک سو کمبود اعتبارات و از سوی دیگر بد‌قولی وزارت بهداشت در اعلام نتایج اجرای نسخه جدید وزیر بهداشت در هشت استانی دانست که طرح پزشک خانواده در آنها به صورت آزمایشی اجرایی شده است. در حالی که رئیس سازمان بیمه سلامت مدعی شده این کمبود اعتبارات به وزارت بهداشت اعلام شده، وزیر بهداشت، ‌روز گذشته یک بار دیگر سایتی را برای ثبت‌نام مردم و پزشکان در برنامه پزشک خانواده تهران اعلام کرد و افزود: ‌برای اجرای برنامه پزشک خانواده در تهران مشکلی نداریم. در این میان اما مردم سرگردان مانده‌اند و نمی‌دانند تکلیفشان چیست؛ آیا باید به گفته وزیر بهداشت اعتماد کنند و پزشک خانواده‌شان را انتخاب کنند یا گفته رئیس سازمان بیمه سلامت را بپذیرند و ماجرای تهرانی شدن پزشک خانواده را فراموش کنند؟

درد سرهای تهرانی شدن پزشک خانواده!
سال گذشته بود که برنامه پزشک خانواده طی مراسمی با حضور وزیر بهداشت سابق و رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به طور رسمی و با به جا آوردن تمامی ملزومات چنین مراسم‌هایی، از پرده برداری گرفته تا قیچی کردن روبان ‌افتتاح شد و حتی با معرفی سایت و شماره تلفن ویژه‌ای از تهرانی‌ها خواسته شد تا پزشک خانواده خود را انتخاب کنند. هر چند به فاصله کوتاهی بعد از چنین مراسمی نیز مشخص شد پزشک خانواده هنوز در بخش‌های عمده‌ای از شهر تهران راه‌اندازی نشده و برگزاری این مراسم، نمادی از تحقق چنین آرزویی در آینده است. با این همه بعد از مدت کوتاهی با عقب‌نشینی مسئولان، پزشک خانواده تهرانی‌ها مسکوت ماند به خصوص آنکه تغییرات اساسی در وزارت بهداشت بسیاری از مسئولان و طرح‌ها را تغییر داد.

این تغییرات به پزشک خانواده هم رسید و از مسئول اجرای این طرح گرفته تا نسخه ۰۲ که پیش از این آخرین ورژن این نوشداروی نظام سلامت به حساب می‌آمد، همه با دگرگونی مواجه شد. با وجود این محمد حسن طریقت منفرد، اسفند ماه سال گذشته در حالی که هنوز بر کرسی وزارت تکیه نکرده بود و در سمت سرپرستی سکانداری وزرای بهداشت را بر عهده داشت به طور رسمی توقف پزشک خانواده را در تهران اعلام کرد. «برنامه پزشک خانواده باید ابتدا در شهرهای کوچک اجرا شود تا نتایج آن به دست بیاید و سپس در تهران که شهر بزرگی است، اجرا شود.» این هم توجیه آقای وزیر برای توقف این برنامه در تهران بود. این صحبت در حالی طرح شد که طریقت منفرد در مراسم معارفه خود، ‌اجرای پزشک خانواده را یکی از اولویت‌های وزارت بهداشت اعلام کرده و گفته بود: ۳۵ سال پیش آنجایی که این طرح موفقیت داشت، من پزشک خانواده بودم و بدون پزشک خانواده نمی‌شود در وزارت بهداشت کاری کرد.

وقتی به یک باره پزشک خانواده تهرانی خبرساز می‌شود
سرانجام اما در شرایطی که حدود یک ماه به پایان دولت دهم باقی مانده و زمان جمع‌بندی وظایف انجام شده و کارهای زمین مانده رسیده است، طریقت منفرد در نشستی خبری که پنج‌شنبه گذشته برگزار شد به یک باره از اجرای برنامه پزشک خانواده در تهران خبر داد. هر چند این خبر در همان نشست هم با واکنش معاون وزیر رفاه مواجه شد. در حالی که مجتبی علایی، معاون وزیر رفاه از اجرای این برنامه در تهران اظهار بی‌اطلاعی می‌کرد، آقای وزیر گفت: خبرنگاران به دنبال گزک نباشند، چون گزکی وجود ندارد و همه مقدمات لازم برای اجرای این برنامه در تهران فراهم است. اما سخنان روز گذشته رئیس سازمان بیمه سلامت کشور هم نشان داد، انگار واقعاً وزارت بهداشت، پزشک خانواده تهران را بدون هماهنگی با بیمه‌ها می‌خواهد اجرایی کند. این در حالی است که پول سلامت لقمه‌ای است که همیشه از مسیر بیمه می‌چرخد تا به دهان نظام بهداشت و درمان گذاشته شود و بی‌تردید با چنین ترفندی اجرای برنامه پزشک خانواده شهری در کارنامه کاری دومین وزیر بهداشت دولت دهم قرار نمی‌گیرد.

حقی که ناحق شد!
به رغم اظهارات هداوند درباره اجرا نشدن برنامه پزشک خانواده در تهران، ‌فاطمه رخشانی معاون بهداشتی وزارت بهداشت، پزشک خانواده را حق مردم دانست. وی در مورد اظهار نظر برخی افراد در مورد اینکه برنامه پزشک خانواده سلامت‌محور نیست، گفت: مراقبت‌های اولیه بهداشتی در رأس پزشک خانواده و کاملاً مورد تأکید این طرح است. وی قبلاً درباره این برنامه گفته بود: جا انداختن فرهنگ پزشک خانواده در تهران سخت‌تر از شهرستان‌هاست. بنا به تعبیر وی برنامه پزشک خانواده موشی بود که توی سوراخ نمی‌رفت، آن وقت عده‌ای آمدند با تعریف تیم ۱۷ نفره برای آن جارو هم به دمش بستند.

برنامه‌ای خوب، ‌اجرایی بد
به هر رو نمی‌توان نقش پزشک خانواده و برقراری نظام ارجاع را در مدیریت منابع و بهبود امراض نظام سلامت انکار کرد. پزشک خانواده نسخه‌ای است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا هم پیچیده شده و پاسخ خوبی هم داشته است. اما شاید نقطه ضعف ایران در نحوه اجرای این برنامه باشد؛ نکته‌ای که رضا ملک‌زاده وزیر بهداشت دولت سازندگی و مشاور رئیس‌جمهور منتخب نیز به آن اذعان دارد. به باور وی مشکل اجرا نشدن این طرح در بودجه‌اش نبود بلکه بدنه خود برنامه با نظام سلامت کشور ما همخوانی ندارد. بنا به تأکید وی این برنامه هیچ وقت درست اجرا نشده است. ملک‌زاده با اشاره به سابقه این برنامه افزود: زمان وزارت دکتر پزشکیان، پزشک خانواده کلید خورد ولی درست زمانی که می‌خواست به جایی برسد با تغییر مواجه شدیم. یک گروه دیگر آمدند و بعد آن گروه جدید کار را از اول شروع کردند و همین طور گروه‌های دیگر، در نهایت هم که بودجه داده نشد. در نهایت اما تکلیف مردم معلوم نیست!

این در حالی است که روز گذشته خبر آنلاین در گزارشی به موضوع شروع طرح پزشک خانواده پرداخته بود:

هزینه های درمان کمرشکن شد ؛ خانواده های تهرانی هم پزشک دار شدند

هزینه های درمان کمر شکن شده است ،پرداخت بیش از ۷۰ درصد هزینه ها از جیب مردم صدای اعتراض خیلی ها را درآورده است.

افرادی مثل دکتر پزشکیان که در گفتگویی گفته بود :”دولت قوانین مربوط به سلامت مردم را اجرا نکرده است، ۸ سال است که شعار می‌دهند دو سال دیگر پزشک خانواده اجرا می‌شود اما هیچ پیشرفتی در اجرای این برنامه نشده است، سهم سلامت از بودجه کشور هم طی این مدت نصف شده است.، مشکل اساسی ما این است که دولت در ۸ سال گذشته خودش را در جایگاه قانون قرار داده و به جای اجرای مصوبات قانون برنامه توسعه هر چه را خودش دلش خواسته اجرا کرده است.بررسی‌های ما نشان می‌دهد که سهم سلامت از بودجه عمومی کشور از ۶.۸ درصد در سال ۸۴ به حدود ۳.۸ درصد در سال گذشته کاهش پیدا کرده است یعنی تقریباً نصف شده است.”

وی ادامه داد: “دولتی که خودش را مدافع محرومان می‌داند کار را به جایی رسانده که افراد فقیر وقتی بیمار می‌شوند مجبورند گدایی کنند و همه زندگی خود را بفروشند یا بتوانند هزینه درمان بیماریشان را پرداخت کنند البته خیلی از آنان حتی اگر همه زندگیشان را هم بفروشند باز هم توان پرداخت هزینه‌های درمانی را ندارند.”

شاید همین اعتراض ها بود که باعث شد که پزشک خانواده که تقریبا کسی فکر نمی کرد عمر اجرای آن در تهران به دولت دهم برسد یک ماه مانده به پایان دولت در تهران اجرایی شد.
و وزیر بهداشت اعلام کرد پزشکان عمومی که مایل به همکاری با برنامه پزشک خانواده در تهران هستند می توانند از امروز یعنی هشتم تیر ماه به سایت www.1590.ir مراجعه کرده و ثبت نام کنند.
دکتر محمدحسن طریقت منفرد می گوید طبق آمار حدود ۲۴ هزار پزشک عمومی در استان تهران و حدود ۲۲ هزار پزشک عمومی در شهر تهران وجود دارند که اگر هر پزشک حدود ۲ هزار نفر را تحت پوشش بگیرد برای اجرای برنامه پزشک خانواده در تهران به ۵ تا ۷ هزار پزشک عمومی نیازمندیم.
طریقت منفرد ادامه داد: هر فردی می تواند پزشک خانواده خود را انتخاب کند و هر پزشک نیز تا سقف ۲۰۰۰ نفر را تحت پوشش قرار دهد.وزیر بهداشت افزود: با توجه به وجود زیرساختها و امکاناتی که در تهران وجود دارد مشکلی بابت اجرای برنامه در این شهر نداریم.

تهرانی ها برای انتخاب پزشک خانواده کجا بروند؟

معاون فنی ستاد کشوری برنامه پزشک خانواده از مردم تهران خواست برای ثبت نام به مطب ها و درمانگاه هایی که پلاکارد پزشک خانواده دارند مراجعه کنند.مردم می توانند از این پس با مراجعه به مطب ها، درمانگاه ها و موسساتی که تابلوهای فعالیت پزشکان خانواده در آنجا نصب شده است برای ثبت نام و ویزیت پایه و تشکیل پرونده الکترونیک سلامت مراجعه کنند.
وی افزود: در این سامانه تاکنون ۲۷۴۴ پزشک تهرانی برای فعالیت در برنامه پزشک خانواده اعلام داوطلبی کرده اند و سایر پزشکان داوطلب نیز از امروز می توانند به این سامانه مراجعه و ثبت نام کنند.
مظهری ادامه داد: برای اجرای برنامه پزشک خانواده در کشور در کل ۴۶۰ سامانه به هم پیوسته در کلیه مراکز بهداشتی و درمانی وجوددارد که از امروز تهران نیز به مجموعه این سامانه ها خواهد پیوست.
وی گفت: تاکنون اطلاعات ۳۲ میلیون نفر از مردم توسط ۲۲۰ هزار نفر که دارای دسترسی به سایت هستند در این سامانه ثبت شده است.وی افزود: تاکنون حدود ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر نیز مردم کشور نیز پزشک خانواده خود را انتخاب کرده اند.
مظهری، ویزیت پایه و تشکیل شناسنامه سلامت را اولین اقدام پزشکان خانواده برشمرد و گفت: تمام مردم اعم از بیماران و افراد سالم ویزیت پایه شده و اطلاعات کامل سلامتی آن ها وارد سامانه می شود.
وی افزود: تاکنون نزدیک به ۵۰۰ هزار نفر در کشور ویزیت پایه شده اند که طی آن ۲۱ میلیون رکورد و دیتای اطلاعاتی برای این افراد در سیستم وارد شده است.

طرح “پزشک خانواده” چگونه آغاز شد؟

موضوع پزشک خانواده، در قانون بیمه خدمات درمانی همگانی در سال ۱۳۷۳ به تصویب رسید و در ماده ۱۲ آن مشخص شد که باید خدمات بیمه درمانی و بهداشتی چگونه به روستاییان ارائه شود. همچنین میزان سرانه ای که دولت باید از طریق بیمه خدمات درمانی تامین کند، معلوم و گفته شد که در آغاز کار باید معادل حدود ۴۰ درصد سرانه شهرنشیان باشد.
در زمان تصویب این قانون، مشخص شد که مبالغ مورد نیاز، باید از کدام منابع تامین و اجرای طرح چگونه آغاز شود. ولی تا پایان سال ۱۳۸۳ که بودجه سال ۱۳۸۴ در حال تصویب در مجلس بود، این بیمه برقرار نشد و نبود بودجه و اعتبار مشخص برای بیمه روستاییان اصلی ترین مانع آن بود.
در نهایت، در زمستان ۱۳۸۳ مجلس شورای اسلامی با تغییر ردیف های اعتباری، حدود ۳۰۰ میلیارد تومان به اجرای بیمه روستاییان طبق ماده ۱۲ قانون برنامه خدمات درمانی همگانی و اجرای طرح پزشک خانواده اختصاص داد که از اجزای بسیار مهم و کلیدی برنامه بیمه روستاییان بود و از ابتدای سال ۱۳۸۴ به تدریج با تامین اعتبار، جذب پزشکان خانواده از طریق دانشگاه های علوم پزشکی زیرنظر وزارت بهداشت شروع شد.
پس از آن اجرای این طرح به صورت آزمایشی در چند استان آغاز شد اما کار عدم تمایل پزشکان برای اعزام به مناطق محروم و بی توجهی سازمان های بیمه گر برای تحقق حقوق و مزایای پزشکان حاضر در این طرح اجرای آزمایشی این طرح را با کاهش شدید نیروی انسانی مواجه کرد.

در جدول زیر ۱۰ ایراد پزشکان و کارشناسان حوزه سلامت از نسخه ۰۲ طرح پزشک خانواده  را بخوانید:

۱۲ خرداد ماه، روزنامه ی فرهیختگان در گزارشی به وعده ی راه اندازی پزشکی خانواده پرداخته بود.

وزیر بهداشت:
اجرای طرح پزشک خانواده در ۸ استان شروع شده است

فرهیختگان/سمیه متقی: پزشک خانواده از آن دسته موضوعات در حوزه سلامت است که هر روز خبر تازه‌ای از آن به میان می‌آید که مجموعه‌ای از خبرهای روز‌های گذشته در این زمینه را تکذیب می‌کند.

بحثی که به ۹ سال گذشته باز می‌گردد؛ به روزهای پایانی تصدی مسعود پزشکیان در وزارت بهداشت، همان روزهایی که مسیر این برنامه ترسیم شد و در مجلس به تصویب رسید و با شروع دولت احمدی‌نژاد وعده‌ای شد که هر روز و هر سال درباره تحقق آن سخن به میان می‌آمد و البته هیچ وقت اطلاع دقیقی از جایگاه فعلی‌مان در این مسیر نداشتیم.  یک روز مرضیه وحیددستجردی، وزیر بهداشت وقت از عدم تحقق آن در شرایط فعلی با بودجه موجود خبر می‌دهد و روز دیگر مسعود صالحی، رئیس ستاد اجرایی برنامه پزشک خانواده در گفت‌وگو با فارس از اجرای برنامه پزشک خانواده در ۸ استان خبر می‌دهد و می‌گوید: اجرای برنامه پزشک خانواده شهری سال گذشته در دو استان فارس و مازندران شروع شده بود و از امروز در ۸ استان قزوین، اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، خوزستان، یزد، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان آغاز می‌شود.
اما پس از گذشت کمتر از دو هفته مجتبی اعلایی، معاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، درباره موقعیت این طرح با بیان برطرف نشدن مشکل طرح پزشک خانواده در استان‌هایی که قرار است این طرح در آنها اجرایی شود، عنوان می‌کند: به‌دنبال این هستیم که زمینه‌های عملیاتی کردن این طرح فراهم شود و باید بخشی از زیرساخت‌های لازم برای اجرای آن مهیا شود. وی با بیان اینکه پزشک خانواده مشکل اعتباری ندارد، ادامه می‌دهد: مشکل پزشک خانواده، مشکل اجرایی است و در حال پیگیری رفع این اشکال هستیم. وی همچنین در پاسخ به اینکه چه زمانی طرح پزشک خانواده در استان تهران اجرایی می‌شود؟ گفت: هر موقع زمینه‌های آن فراهم شود.

وزیر بهداشت: پزشک خانواده تا آخر تیر در تهران اجرا می‌شود

پیش از آن هم محمدحسن طریقت‌منفرد، وزیر بهداشت اجرای این طرح را در تهران به آینده موکول کرده و از مشکلات سد راه آن خبر داده بود؛ اما روز گذشته وزیر بهداشت در گفت‌و‌گو با فارس، از آغاز اجرای برنامه پزشک خانواده در تهران تا آخر تیر خبر داد و گفت: در مورد برخورد با پزشکان متخلف، قانون اجازه برخورد جدی به وزارت بهداشت نداده، به همین علت پیشنهاد اصلاح قانون را به نمایندگان مجلس ارائه کرده‌ایم و همچنین در مورد ادامه روند اجرای پزشک خانواده نیز توضیح داد: اجرای پزشک خانواده اکنون در ۸ استان شروع شده و روند خود را طی می‌کند. استان بعدی ما برای اجرای این برنامه، استان تهران است اما چون برخی کارشناسان به ما گفتند که هنوز بستر لازم برای اجرای آن در شهر ۱۲ میلیونی تهران فراهم نیست و باید از تجربیات استان‌های دیگر بیشتر استفاده شود اندکی اجرای این برنامه را در تهران به تعویق انداختیم. وی ادامه داد:‌ البته برنامه من این است که اجرای این برنامه در تهران در همین دولت آغاز شود بنابراین حداکثر تا آخر تیر اجرای برنامه پزشک خانواده را در تهران شروع می‌کنیم.  این‌گونه اظهارات (که در این روزها اگر نگوییم هر روز خبر جدیدی را به همراه داشته، اما هر هفته در چندین نوبت شاهد آن بوده‌ایم،) ما را بر آن داشت بار دیگر به سراغ منتقد فعالیت‌های وزارتخانه در اجرای این طرح برویم تا شاید تصویر مناسبی از موقعیت بهداشت کشور در اجرای پزشک خانواده به دست آوریم. بر همین اساس از مسعود پزشکیان، وزیر اسبق بهداشت و عضو کمیسیون بهداشت مجلس درباره پیشرفت‌های این طرح سوالاتی پرسیدیم. وی در پاسخ به فرهیختگان اظهار کرد: این طرح تاکنون اجرایی نشده،  ممکن است تلاش‌هایی برای اجرای آن انجام داده باشند اما چنین نشده است و نتوانسته‌اند آن را مستقر کنند و براساس شرایط فعلی قابل پیش‌بینی نیست. وی در ادامه اظهار کرد: اجرای این طرح به ثبات مدیریت، علم، ‌انگیزه، تجربه و تعهد بالای سیاسی بازمی‌گردد که مدیران ارشد مملکت از استاندار، مدیر و وکیل و وزیر و قاضی به آن بپردازند و دلسوز اجرای طرح باشند نه دلسوز منافع خودشان. وی همچنین در ادامه تاکید کرد: البته این برنامه زمانبر است چه برای این دولت چه برای دولت بعدی. باید عزم جدی، علم و مهارت وجود داشته باشد که اینها کنار هم جمع نمی‌شود و این مشکل اساسی است. بر این اساس برای رسیدن به ایده‌آل پزشک خانواده ۱۰ تا ۱۲ سال وقت نیاز است. من آن زمان که وزیر بودم به این مساله اشاره کرده‌ام حال با گذشت زمان در همان نقطه اول هستیم و هیچ کاری نکرد‌ه‌ایم. پزشکیان درباره خبرهایی مبنی‌بر شروع به کار این طرح در برخی استان‌ها نیز اظهار کرد: اینکه پزشکی را در درمانگاهی در روستایی بگذارند و به مردم بگویند باید به آنجا بروید که پزشک خانواده نیست. پزشک خانواده خود نوعی تخصص و مهارت است که پزشک عمومی باید دو تا چهار سال آموزش ببیند تا پزشک خانواده بشود و در آن جایگاه قرار گیرد.  براساس این اظهارات، بار دیگر به همان نقطه‌ای بازگشتیم که در ابتدای سال یا حتی پیشتر در طول سال گذشته در آن قرار داشتیم. با همان سوال‌های پیشین؛ چه زمان و چگونه این طرح اجرایی می‌شود؟ آیا واقعا پیشرفت‌هایی در مسیر اجرای این طرح صورت گرفته؟ یا تنها کلیات اجرای آن است که هر روز به صورت خبر منتشر می‌شود.

انتهای پیام