بررسی زوایای سقوط هلیکوپتر رییسی: چه کسانی در آن هلیکوپتر بودند؟ / پزشکیان: چه کسی اجازه پرواز داد / کوهنوردان درباره حضور گرگ و خرس در آن منطقه چه می گویند؟ / اصل ۱۳۱ قانون اساسی چه می گوید / ابهامات چیست /
اعتماد نوشت:
گروه سیاسی
حول و حوش ساعت ۱۵ عصر روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ماه، تحریریه «اعتماد» یک روز عادی را پشت سر میگذارد که ناگهان خبری در تحریریه طنینانداز میشود. «هلیکوپتر حامل همراهان رییسجمهور در آذربایجان شرقی دچار سانحه شده است.» توجه بچهها یکی یکی به این خبر جلب میشود؛ فارس مینویسد که این حادثه برای هیات همراه رییسجمهور رخ داده است. کیهان هم مینویسد که رییسجمهور سالم است و با خودرو در حال جابهجایی است! این اخبار خوشبینانه اما به فاصله اندکی جای خود را به اخبار نگران کنندهتر میدهد. تسنیم خبر فارس را تکذیب کرده و مینویسد که این سانحه برای هلیکوپتر شخص رییسجمهور رخ داده است. کیهان هم اخبار قبلی درباره سلامت رییسجمهوری را از خروجیهایش حذف میکند. اخبار یکی یکی و مسلسلوار از راه میرسند. بچههای تحریریه یکی یکی آخرین اخبار را به سمع و نظر بقیه میرسانند.
بر اساس اعلام خبرگزاریها بالگرد حامل رییسجمهور که برای افتتاح سد مرزی «قیز قلعهسی» و دیدار با الهام علیاف، رییسجمهور آذربایجان به آذربایجان شرقی سفر کرده بود، در مسیر بازگشت در «جنگل دیزمار» در محدوده عمومی بین ورزقان و جلفا استان آذربایجان شرقی دچار سانحه شد. سردبیر با مشارکت دبیران گروههای سیاسی و اجتماعی، تیم ویژهای را برای پیگیری ابعاد گوناگون موضوع تشکیل داد. تماسهایی با نمایندگان تبریز در مجلس یازدهم و دوازدهم برقرار شد. ضمن اینکه تماس با مسوولان هلالاحمر، دفتر سخنگویی دولت، وزارتخانههای راه و شهرسازی و نیرو هم برقرار شد. در ادامه بررسیهای تحلیلی را یکی از خلبانان کشور گفتوگویی صورت گرفت تا ابعاد و زوایای گوناگون این حادثه بررسی شود. در ادامه صاحبامتیاز روزنامه هم نشست ویژهای را برگزار کرد تا آخرین اخبار و نحوه بررسی سوژه از منظر تخصصی بررسی شود.
چرا هلیکوپتر؟
مهمترین ابهام در جریان این پرونده، چرایی استفاده از حمل و نقل هوایی با هلیکوپتر در شرایطی است که هواشناسی کشور از ۲۴ ساعت قبل برای استان آذربایجان شرقی هشدار نارنجی صادر کرده بود. مسعود پزشکیان، نماینده مردم تبریز از جمله چهرههایی است که به این موضوع اشاره کرده و میگوید: «مهمترین ابهام در این سانحه چرایی انتخاب حمل و نقل هوایی را هلیکوپتر در شرایطی است که هشدارهای هواشناسی اعلام شده بود. به طور طبیعی در این شرایط نباید با هلیکوپتر برای جابهجایی رییسجمهوری اقدام میشد. اخبار تکمیلی از راه رسیدند؛ خبر رسید رییسجمهور، آیتالله آلهاشم امام جمعه تبریز، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی و چند تن دیگر از همراهان از جمله سرنشینان این بالگرد بودهاند. نکته قابل توجه در این رخداد، اما دامنه وسیع اخبار ضد و نقیضی بود که پس از این حادثه روی خروجی خبرگزاریها قرار گرفت.
مقامات دولتی چه میگویند؟
نخستین چهره دولتی که در برابر رسانهها قرار گرفت و روایتی مقدماتی از ابعاد حادثه ارائه کرد. معاون عمرانی استانداری آذربایجان شرقی درباره خبر سقوط بالگرد که گفته میشود رییس دولت هم در آن بوده است، گفت: «من هنوز به محل حادثه نرسیدهام و از جزییات حادثه اطلاعی ندارم.» ذاکری با بیان اینکه محل حادثه نزدیکی ورزقان است، ادامه داد: «۳ بالگرد بوده که دو تای آن به سلامت به زمین نشسته و یکی از آنها سقوط کرده است.»
او با تاکید به اینکه هنوز در مسیر رسیدن به محل حادثه است، گفت: «با توجه به اینکه هنوز به محل حادثه نرسیدهام، از تعداد و مشخصات مصدومان احتمالی و علت و ابعاد دقیق حادثه اطلاعی ندارم.» چهره بعدی که پشت قاب دوربین صدا و سیما قرار گرفت، احمد وحیدی وزیر کشور دولت سیزدهم بود. وزیر کشور اعلام کرد که امیدواریم نیروهای امدادی زودتر به محل سقوط هلیکوپتر حامل رییسجمهور برسند. احمد وحیدی اعلام کرد: «رییسجمهور و همراهان وی پس از افتتاح سد خداآفرین در حال بازگشت با چند بالگرد بودند که یکی از بالگردها به خاطر شرایط آب و هوایی مجبور به فرود سخت میشود. الان گروههای امدادی به طرف منطقه حرکت کردهاند، ولی با توجه به مهآلود بودن و نامناسب بودن آب و هوا، ممکن است زمان ببرد تا به بالگرد برسند. امیدواریم گروههای امدادی سریع به محل برسند.» وی در پاسخ به این پرسش که آیا ارتباطی با این بالگردها برقرار شده است، گفت: «ارتباط بوده، ولی با توجه به اینکه منطقه پیچیده و ارتباطات سخت است، منتظر گروههای امدادی هستیم تا به محل سانحه برسند و اطلاعات بیشتری برای ما ارسال کنند.» وحیدی در شرایطی از تماس با نزدیکان رییسجمهور در هلیکوپتر صحبت میکند که احمد علیرضابیگی، نماینده مردم تبریز اعلام میکند تماسی با نزدیکان رییسی برقرار نشده است. در ادامه پیرحسین کولیوند، رییس جمعیت هلالاحمر درباره حادثه رخ داده برای بالگرد حامل رییسجمهور گفت: ۴۰ تیم واکنش سریع در حال بررسی محل سانحه هستند و هنوز اطلاع دقیقی از وضعیت نداریم؛ به محض اطلاع خبر میدهیم.
به گفته بهادری جهرمی، سخنگوی دولت به دنبال سقوط بالگرد حامل رییسجمهور در هیات دولت مقرر شد که معاون اجرایی رییسجمهور به همراه بخشی از اعضای دولت عازم تبریز شوند. همزمان با انجام عملیات جستوجو برای یافتن بالگرد حامل رییسجمهور، زائران حرم امام رضا (ع) برای سلامتی رییسجمهور و همراهان وی دعای توسل خواندند. رضا کارگر، مدیر روابط عمومی شرکت فرودگاههای کشور نیز با توجه به اقدامات فرودگاه مهرآباد در خصوص حادثه بالگرد رییسجمهور، گفت: «جلسه تجسس و نجات بالگرد سانحه دیده حامل رییسجمهور با حضور مدیر عامل شرکت فرودگاهها و متخصصان ذیربط در فرودگاه تبریز در حال برگزاری است.»
همه ظرفیتهای ارتش، سپاه و فراجا برای امدادرسانی به بالگرد حامل رییسجمهور به کارگرفته شود
رییس ستاد کل نیروهای مسلح به ارتش، سپاه و فرماندهی انتظامی دستور داد از همه ظرفیتهای خود برای تفحص و امدادرسانی به بالگرد حامل رییسجمهور و همراهان وی استفاده کنند. سرلشکر پاسدار محمد باقری به سازمان نیروهای مسح دستور داد که برای تفحص و امدادرسانی در سانحه بالگرد حامل رییسجمهور و همراهان وی از همه امکانات، تجهیزات و ظرفیتهای ارتش جمهوری اسلامی ایران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و فرماندهی انتظامی استفاده شود. نیروهای مسلح، ارتش، سپاه و فرماندهی انتظامی از همان ساعات اولیه در منطقه حضور یافته و مشغول تفحص هستند.
منابع آگاه چه میگویند؟
منابع آگاه در جمعیت هلال احمر، عصر دیروز و ساعاتی بعد از انتشار خبر سانحه سقوط بالگرد حامل رییسجمهور، به «اعتماد» گفتند که تیم اطلاعرسانی دولت، در استان آذربایجان شرقی حضور پیدا کرده و مسوولیت اعلام اخبار را برعهده گرفته است. این منابع اگاه ضمن تاکید بر اینکه تمام امدادگران هلال احمر از مصاحبه با رسانهها منع شدهاند، درباره وضعیت آب و هوایی منطقه منتهی به محل حادثه سقوط بالگرد حامل رییسجمهور گفتند: «شمال استان آذربایجان شرقی شرایط متفاوتی دارد. وضعیت آب و هوایی این منطقه از استان که در واقع محل وقوع حادثه هم هست، از آب و هوای حوزه ارس تاثیر میگیرد و بسیار نزدیک به آب و هوای منطقه گیلان اما کمی سردتر است و حتی پوشش گیاهی این منطقه هم متفاوت است و منطقه صعبالعبوری است چون رشته کوههای ارسباران در همین منطقه واقع شده و این ارتفاعات باعث متراکمتر شدن ابرها در آسمان منطقه میشود.»
این منابع اگاه ضمن اشاره به اینکه در ساعات عصرگاهی روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ (حدود ساعت ۶ عصر) بارش باران و مه شدید در منطقه است، افزود: «منطقه کلیبر که محل وقوع حادثه سقوط بالگرد حامل رییسجمهور است، به گردنههای معروف گیلان و اردبیل و رشته کوههای البرز منتهی میشود، است و به دلیل صعبالعبور بودن منطقه، هیچ محاسبهای از زمان رسیدن امدادگران به محل حوادث مشابه نیست.»
واکنشهای بین المللی به خبر
سقوط هلیکوپتر حامل رییسجمهور
نخستین چهرهای که به خبر سقوط هلیکوپتر رییسجمهور ایران واکنش نشان داد، الهام علیاف بود. رییسجمهور جمهوری آذربایجان در پیامی ضمن ابراز ناراحتی از حادثه پیش آمده برای رییسجمهور ایران اعلام کرد که کشورش آماده هر گونه کمک و حمایت به ایران است.
«الهام علیاف» رییسجمهور آذربایجان در شبکه ایکس نوشت: «امروز بعد از دیدار دوستانه با ابراهیم رییسی، رییسجمهوری اسلامی ایران، از خبر فرود اضطراری بالگرد حامل هیات عالی در ایران، به شدت ناراحت شدیم. از خداوند متعال برای رییسجمهور ایران و هیأت همراه وی طلب دعا داریم. جمهوری آذربایجان به عنوان کشور همسایه، دوست و برادر آماده ارائه هر گونه کمک و حمایت است.» پس از علیاف، «محمد شیاع السودانی» نخستوزیر عراق، رییسجمهور پاکستان، نماینده مجلس مصر، اتحادیه اروپا و… نسبت به این حادثه واکنش نشان دادند. کاخ سفید هم اعلام کرد که «جو بایدن» رییسجمهور امریکا در جریان گزارشهای مربوط به سانحه بالگرد حامل «سیدابراهیم رییسی» رییسجمهور ایران قرار گرفته است.
اظهارات یک کوهنورد از وضعیت منطقه سانحه
یک کوهنورد با سابقه در گفتوگو با «اعتماد» در توضیح وضعیت جغرافیایی منطقه سانحه سقوط بالگرد حامل رییسجمهور و شرایط خاص ارتفاعات ارسباران که مشرف به منطقه کلیبر و ورزقان است، گفت: «ارتفاعات ارسباران یک منطقه صخرهای است و هر صخره، چند متر ارتفاع دارد. این صخرهها همگی کنار هم هستند و صعبالعبور بودن منطقه به دلیل وضعیت خاص قرار گرفتن این صخرههاست. در این منطقه هر گونه تردد فقط به شیوه صعود امکانپذیر است چون منطقه به هیچ وجه صاف و هموار نیست و هیچ خودروی امدادی امکان تردد در این منطقه ندارد. در این منطقه البته به شرط مساعد بودن وضعیت جوی، امکان پرواز بالگرد وجود دارد اما به دلیل وجود همین صخرهها، بالگرد هیچ امکانی برای فرود ندارد.» این کوهنورد با ابراز تعجب از پرواز هلیکوپتر در شرایط جوی مورد هشدار به دلیل بارندگی گفت: «پوشش گیاهی این منطقه، جنگل و درختانی است که البته متراکم نیستند و در فواصل مختلف قرار گرفتهاند. گونههای جانوری این منطقه هم از ارتفاع ۲۲۰۰ متر به بالا، گرگ و در این ایام سال، خرس قهوهای است.»
اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران: در صورت فوت، عزل، استعفا، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رییسجمهور یا در موردی که مدت ریاست جمهوری پایان یافته و رییسجمهور جدید بر اثر موانعی هنوز انتخاب نشده یا امور دیگری از این قبیل، معاون اول رییسجمهور با موافقت رهبری اختیارات و مسوولیتهای وی را بر عهده میگیرد و شورایی متشکل از رییس مجلس و رییس قوه قضاییه و معاون اول رییسجمهور موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف مدت ۵۰ روز رییسجمهور جدید انتخاب شود. در صورت فوت معاون اول یا امور دیگری که مانع انجام وظایف وی گردد و نیز در صورتی که رییسجمهور معاون اول نداشته باشد مقام رهبری فرد دیگری را به جای او منصوب میکند
یک منبع آگاه: تمام هلیکوپترها سیستم جیپیاس دارند ولی اینکه چگونه موقعیتیابی کنند یا سیگنال بدهند به نوع هلیکوپتر بستگی دارد.
گروه ویژه خبری |روز گذشته هلیکوپتر حامل ابراهیم رییسی؛ رییسجمهور در منطقه ورزقان دچار سانحه شد. خبرهای اولیه حاکی از این بود که هلیکوپتر ناچار به فرود شده است، اما دقایقی بعد خبرگزاری فارس این حادثه را شایعه خواند و مدعی شد خطری رییسجمهور را تهدید نمیکند. اخبار مقدماتی نشان میداد کاروان حامل رییسجمهور و همراهان او در سفر تبریز، شامل سه فروند هلیکوپتر میشود. دو هلیکوپتر اول حامل برخی وزرا و مسوولان بوده که همگی سالم به مقصد رسیدند، اما هلیکوپتر سوم که ابراهیم رییسی بههمراه آیتالله آلهاشم؛ امامجمعه تبریز و حسین امیرعبداللهیان؛ وزیر امورخارجه را حمل میکرد، دچار سانحه شده است. یکی از شبکههای استانی تبریز در زیرنویسی با تگ خبر فوری نوشت: «شرایط سخت آبوهوایی و وجود مه غلیظ باعث شده دسترسی گروههای امداد به محل حادثه به کندی صورت پذیرد.» یک خلبان که نامش محفوظ است، در مورد وضعیت اضطراری مربوط به هلیکوپتر حامل رییسی به «اعتماد» میگوید: «تا خود هلیکوپتر پیدا نشود، نمیتوان در مورد آن نظر داد. باید مشخص شود نوع هلیکوپتر چیست و دلیل سقوط چه بوده است. هر بالگردی به هر دلیلی میتواند دچار حادثه شود. علت سقوط و نوع هلیکوپتر حامل رییسجمهور نیز فعلا مشخص نشده است. بنابراین فعلا نمیتوان چیزی گفت. اینکه اول برخی خبرگزاریها اعلام کردند نقص فنی است، اصلا چنین چیزی نمیتواند باشد. چون تا هلیکوپتر پیدا نشود نمیتوان علت آن را عنوان کرد. شاید افراد داخل هلیکوپتر سالم باشند، شاید سقوط سخت صورت گرفته باشد. تاکید میکنم از آنجایی که سیستم هلیکوپترهای نظامی، امدادی، آتش نشانی، آموزشی و… با هم متفاوت است نمیتوان بهطور قطعی نظر داد.» این منبع آگاه همچنین در مورد موقعیتیابهای هلیکوپترها میگوید: «همه هلیکوپترها دارای سیستم جیپیاس هستند، ولی اینکه چگونه نقطهیابی کنند، مشخص نیست. اگر سیستم جیپیاس آسیب ببیند قطع میشود، یا اگر جایی باشد که سیگنال وجود نداشته باشد، باز سیستم جیپیاس قطع میشود. بنابراین اگر سیستم جیپیاس آسیب ببیند سیگنالها قطع میشوند، ولی اینکه هلیکوپتر چه سیستمی دارد و یا به کجا وصل است یا اصلا سیستم ندارد و وصل نیست را نمیدانیم. تمام اینها با توجه به نوع هلیکوپتر متفاوت است. در کل دنیا موقعیتیاب در سیستمهای پرنده یا زمینی اصلا دقیق نیست و وقتی دچار آسیب میشوند حداقل ۱۰ الی ۱۵ نقطه را نشان نمیدهند. یعنی اگر سیستم جیپیاس آسیب ببیند به تبعآن موقعیتیابی نیز ضعیف خواهد شد. خصوصا موقعیتیاب هلیکوپتر حامل رییسجمهور که در جنگل و در لحظات شروع بارندگیها سقوط کرده، ۱۰ الی ۱۵ متر را بیشتر نشان نخواهد داد.» او در ادامه میگوید: «برخی از هلیکوپترها هستند که هنگام خطر اگر دچار سانحه شوند زنگی را به صورت هشدار به صدا در می آورند تا افرادی که در همان حواشی هستند هلیکوپتر را زودتر پیدا کنند. اما در مجموع اگر هر بالگردی دچار حادثه شود اطلاعات به جعبه سیاه منتقل میشود. با این حال مکالمات رادیویی و موقعیتیاب با توجه به نوع هلیکوپتر به جعبه سیاه منتقل خواهد شد.»
امکان جستوجوی هوایی وجود ندارد
پیرحسین کولیوند، رییس جمعیت هلال احمر نیز درباره علت کندی پیشرفت عملیات جستوجو توضیح داد: «شرایط جوی بسیار نامساعد و سختگذر است. تلاش کردیم از پهپاد استفاده کنیم، اما با توجه به شرایط جوی هوا امکان جستوجوی هوایی وجود ندارد و از طریق نیروهای واکنش سریع در حال جستوجوی زمینی هستیم.» روابط عمومی شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران نیز اعلام کرد: «جلسه تجسس و نجات بالگرد سانحه دیده حامل رییسجمهور، با حضور مدیرعامل شرکت فرودگاهها و متخصصان ذیربط در فرودگاه تبریز درحال برگزاری است.»
هیچ تماسی با افراد حاضر در هلیکوپتر حامل رییسجمهور برقرار نشده است
نماینده مردم تبریز درباره آخرین اخبار مرتبط با حادثه سقوط هلیکوپتر حامل رییسجمهور میگوید: «نیروهای امدادی و هلالاحمر که در منطقه در حال تجسساند و به سمت محل حادثه میروند، میگویند، هلیکوپتر حامل رییسجمهور در یک منطقه جنگلی به نام منطقه دیزمار سقوط کرده است. هر نوع ارتباطی هم در حال حاضر با افراد حاضر در هلیکوپتر قطع است.»
علیرضابیگی در پاسخ به این پرسش «اعتماد» که آیا رییسجمهور قطعا در هلیکوپتری که سقوط کرده، حضور داشته، میگوید: « ۳ هلیکوپتر حامل اعضای دولت و مسوولان استانی بودهاند که در یکی از آنها آقای بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی و سایر مسوولان حضور داشته و در هلیکوپتر دیگر علیاکبر محرابیان، وزیر نیرو و همراهان، حاضر بودهاند. هر دو هلیکوپتر حامل محرابیان و بذرپاش سلامت به زمین نشستهاند، اما هلیکوپتر حامل رییسجمهور سقوط کرده است.»
نماینده مردم تبریز در خصوص اینکه آیا منطقهای که هلیکوپتر رییسجمهور سقوط کرده دقیقا شناسایی شده است، میافزاید: « بچههای امداد میگویند چون در منطقه یاد شده بارندگی شدید است و مه غلیظی وجود دارد، هنوز نیروهای امداد و نجات نتوانستهاند هلیکوپتر را شناسایی کرده و به منطقه برسند.»
علیرضابیگی در پاسخ به پرسش دیگری در خصوص اینکه آیا با افراد حاضر در هلیکوپتر رییسجمهور تماسی برقرار شده، میگوید: «من چیزی در این زمینه نشنیدهام. خودم در اخبار صدا و سیما میشنوم که با آقای آلهاشم، نماینده ولیفقیه در آذربایجان شرقی تماسی برقرار شده، اما واقع آن است که هر نوع ارتباطی فعلا قطع است.»
مسوولان حاضر در بالگرد سقوط کرده چه کسانی هستند؟
ابراهیم رییسی، رییس دولت سیزدهم، حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه و آلهاشم امام جمعه تبریز و مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی، مسوولان سرنشین این بالگرد بودند
گروه گزارش
با اعلام خبر سانحه برای بالگرد حامل رییسجمهور در «جنگل دیزمار» مرکزی بین روستای برازین و اردشیری استان آذربایجان شرقی، بر حاضران در این بالگرد از سمت رسانهها توجه ویژه شد.
بر اساس اعلام خبرگزاری دولت، سید ابراهیم رییسی، حجتالاسلام آل هاشم امام جمعه تبریز، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی، خلبان، کمک خلبان، کروچیف (دستیار خدمه پرواز) سرتیم حفاظت و یکی از محافظین و چند تن دیگر از همراهان از جمله سرنشینان این بالگرد بودند.
ابراهیم رییسی؛ رییس دولت سیزدهم
سید ابراهیم رییسی متولد آذرماه سال ۱۳۳۹ هجری شمسی در خانوادهای روحانی در شهر مشهد و در محله نوغان دیده به جهان گشود. بر اساس زندگینامه منتشر شده در سایت رییسی، پدر وی سیدحاجی رییسالساداتی و همچنین مادر وی سیده عصمت خدادادحسینی از سلاله سادات حسینی و نسبتش از هر دو طرف به حضرت زیدبنعلیبنالحسین (ع) میرسد.
او تحصیلات ابتدایی را در مدرسه جوادیه گذرانده و تحصیل در علوم حوزوی را در مدرسه نواب و سپس در مدرسه آیتالله موسوینژاد شروع کرد. در سال ۱۳۵۴ جهت ادامه تحصیل به حوزه علمیه قم و مدرسه آیتالله بروجردی رفت و مدتی نیز در مدرسهای که با مدیریت آیتالله پسندیده تحت نظر امام خمینی اداره میشد، تحصیل نمود.
دیماه سال ۱۳۵۶ با شروع آغاز حرکتهای مردمی، رییسی در اجتماعات اعتراضی که مبدأ اغلب آنها مدرسه آیتالله بروجردی (مدرسه خان) بود، شرکت داشت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، وی در دوره تربیتی خاصی که مرحوم بهشتی جهت کادرسازی برای تأمین نیازهای مدیریتی نظام اسلامی برگزار کرده بود، شرکت کرد. در همان زمان به دنبال حوادث در مسجد سلیمان، به آن منطقه رفت. پس از بازگشت از مسجد سلیمان، مجموعه سیاسی- عقیدتی پادگان آموزشی صفر- دو در شاهرود را تأسیس و برای مدت کوتاهی آن را اداره کرد.
ورود به حوزه قضایی
دادیاری شهرستان کرج در سال ۱۳۵۹ ورود رییسی به حوزه فعالیت در عرصه قضایی بود. او پس از مدتی با حکم شهید قدوسی، به سمت دادستان کرج منصوب شد و تا پس از دو سال در تابستان ۱۳۶۱ همزمان با دادستانی شهر کرج، مسوولیت دادستانی شهر همدان را نیز عهدهدار شد. حضور همزمان او در این دو مسوولیت، برای مدتی ادامه یافت تا آنکه به عنوان دادستان استان همدان معرفی شد و از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۳، در این سمت فعالیت کرد.
رییسی در سال ۱۳۶۸ با حکم رییس قوه قضاییه وقت به سمت دادستان تهران منصوب شد و از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۳ به مدت پنج سال این مسوولیت را برعهده داشت. ایشان از سال ۱۳۷۳ به ریاست سازمان بازرسی کل کشور منصوب شد که حضورش در این سمت تا سال ۱۳۸۳ ادامه یافت. سایت شخصی رییسی درباره این دوره فعالیت او نوشته است: « دوره مدیریت آیتالله رییسی بر سازمان بازرسی کل کشور نقطه عطفی در زندگی ایشان بود. وی که یک مدیریت کلان ملی را به مدت ده سال تجربه میکرد با اتکاء به تجربیات اندوخته خود نظارت بر دستگاههای اداری را متحول و نظاممند کرد. سازمان بازرسی کل کشور در زمان تصدی ایشان با توسعه متوازن ساختاری مواجه شد و به عنوان یکی از ارکان نظارتی نظام جمهوری اسلامی تثبیت شد. این دوران که با روی کارآمدن دولت اصلاحات همزمان بود بسیاری از گرههای نظام اداری و اقتصادی شناسایی و راهکار برونرفت از زمینه فساد در آن تدوین شد. بعضی پروندههای جنجالی مفاسد اقتصادی محصول فعالیت شبانه روزی آیتالله رییسی و همکارانش در این سازمان و درآن دوره بود».
ازدواج در ۲۳ سالگی با دختر ارشد خانواده علمالهدی
رییسی در سال ۱۳۶۲ در سن ۲۳ سالگی با جمیله سادات علمالهدی دختر ارشد «سید احمد علمالهدی» ازدواج کرد. جمیله علمالهدی در حال حاضر دانشیار رشته فلسفه علوم تربیت دانشگاه شهید بهشتی تهران، رییس سابق پژوهشگاه علوم انسانی است. حاصل این ازدواج دو فرزند دختر است.
سایت شخصی رییس دولت سیزدهم درباره خانواده وی نوشته است: « دختر اول ایشان متاهل و دارای دو مدرک کارشناسی ارشد است. یکی در رشته علوم اجتماعی از دانشگاه الزهرا (سلامالله علیها) و دیگری در رشته علوم قرآن و حدیث از دانشگاه علوم حدیث شهر ری و دختر دوم وی نیز متاهل و دانشجوی کارشناسی رشته فیزیک دانشگاه شریف است».
سالهای حضور در قوه قضاییه
رییسی در سال ۱۳۶۴ به عنوان جانشین دادستان انقلاب تهران منصوب شد و به این ترتیب، دوره مدیریت قضایی ایشان در تهران آغاز شد. در سالهای بعد امام خمینی(ره) طی احکام ویژه و مستقیم، رییسی و نیری را برای رسیدگی به مسائل آن زمان استانهایی از جمله لرستان، کرمانشاه و سمنان مامور کرد.
رییسی از سال ۱۳۸۳ تا سال ۱۳۹۳، به مدت ده سال معاون اول قوه قضاییه بود و معاونت دو رییس قوه را در این سمت تجربه میکرد به عنوان یکی از مسوولان ارشد قضایی کشور مسوولیت سازماندهی و اداره تشکیلاتی این مجموعه را بر عهده داشت و از سال ۱۳۹۳ تا اسفند ۱۳۹۴ نیز به عنوان دادستان کل کشور فعالیت کرد. رییسی از سال ۱۳۹۱ تا سال ۱۴۰۰ با حکم رهبرانقلاب، دادستان ویژه روحانیت نیز بود.در سال ۱۳۷۶، ایشان به پیشنهاد برخی اعضای موثر جامعه روحانیت مبارز از جمله آیتالله مهدوی کنی و تصویب شورای مرکزی جامعه روحانیت به عضویت در آن شورا در آمد.
تولیت آستان قدس رضوی
در اسفند ۱۳۹۴، رییسی با حکم آیتالله العظمی رهبرانقلاب به تولیت آستان قدس رضوی منصوب شد. پایگاه اطلاعرسانی رییسی درباره این دوره از فعالیت وی نوشته است: رسیدگی به امور زائران بارگاه مقدس امام هشتم(ع)، خدمت به مجاوران و به ویژه مستمندان و مستضعفان حرم رضوی، ترویج معارف قرآنی و مکتب اهل بیت (ع) در جهان اسلام، بهره مند ساختن تهیدستان نقاطی از کشور که موقوفات آستان قدس در آن قرار دارد و سامان بخشیدن به بنگاههای اقتصادی و خدماتی آستان قدس رضوی، موارد مورد تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی در منشور هفتگانه حکم انتصاب آیتالله رییسی در سمت تولیت آستان قدس رضوی بودند.
بازگشت به قوه قضاییه
پس از فوت هاشمی شاهرودی و انتصاب آملیلاریجانی به سمت رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام خبرهایی مبنی بر جایگزینی سید ابراهیم رییسی به سمت ریاست قوه قضاییه منتشر شد که این اخبار در ۲۷ بهمن ۱۳۹۷ توسط سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس تأیید شد. حسن نوروزی در این رابطه گفت: سید ابراهیم رییسی قرار است به جای آملیلاریجانی سکاندار قوه قضاییه شود . پس از آن در ۱۶ اسفند سال ۱۳۹۷ رییسی با حکم رهبر انقلاب به ریاست قوه قضاییه منصوب شد. سه سال بعد، او درانتخابات ۲۸ خرداد ۱۴۰۰درسال ۱۴۰۰ با کسب بیش از ۱۸میلیون رای به عنوان رییس دولت سیزدهم انتخاب شد. حکم ریاستجمهوری رییسی در ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ در مراسمی از سوی رهبر جمهوری اسلامی تنفیذ شد و او به عنوان هشتمین رییسجمهور ایران آغاز به کار کرد. مراسم تحلیف او در ۱۴ مرداد ۱۴۰۰ در مجلس شورای اسلامی برگزار شد.
رییسی در مجلس خبرگان رهبری
رییسی در سال ۱۳۸۵، از طرف جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و جامعه روحانیت مبارز و به توصیه نخبگان استان خراسان جنوبی برای عضویت در چهارمین دوره مجلس خبرگان رهبری نامزد شد که با کسب اکثریت آرا مردم انتخاب شد. دو سال پس از حضور در این مجلس، خبرگان ملت ایشان را به عنوان عضو هیأت رییسه برگزید و عضویت ایشان در این جایگاه، تا اتمام دور چهارم، با رأی نمایندگان مجلس خبرگان تمدید شد. او در دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری در اسفند ۱۳۹۴ نیز با کسب اکثریت قاطع آرا برای دومین بار به عنوان نماینده مردم شریف خراسان جنوبی برگزیده شد و در اسفند ۱۳۹۷، در جریان برگزاری ششمین اجلاسیه دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری، آیتالله رییسی به عنوان نایبرییس اول مجلس خبرگان رهبری انتخاب شد و تا امروز نیز همچنان نایب رییس اول مجلس خبرگان رهبری میباشند.
در انتخابات ششمین دوره مجلس خبرگان رهبری در اسفند ۱۴۰۲، نیز او با کسب ۸۲.۵۷ درصد آرای مردم برای سومین بار به مجلس خبرگان راه یافت.
تحصیلات رییسی چیست؟
سید ابراهیم رییسی در حوزه علمیه قم، اصول فقه را نزد آیتالله مروی، لمعتین را نزد آیتالله فاضل هرندی، رسائل را نزد آیتالله موسوی تهرانی، مکاسب محرمه را نزد آیتالله دوزدوزانی، کتاب البیعمکاسب را نزد آیتالله خزعلی، خیاراتمکاسب را نزد آیتالله ستوده و آیتالله طاهری خرمآبادی و کفایه را نزد آیتالله سید علی محقق داماد، تفسیر قرآن کریم را نزد آیتالله مشکینی و آیتالله خزعلی، شرح منظومه و فلسفه را نزد آیتالله احمد بهشتی و یک دوره شناخت را نزد آیتالله مطهری و نهجالبلاغه را نزد آیتالله نوری همدانی آموخت. خارج اصول را نزد آیتالله سید محمدحسن مرعشی شوشتری و آیتالله هاشمی شاهرودی و خارج فقه را نزد آیتالله آقا مجتبی تهرانی و آیتالله خامنهای رهبر معظم انفلاب تلمذ نمود؛ و با اتمام دوره سطح حوزه، توانست به دوره کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی راه یافته و پس از دفاع از پایاننامه خویش با عنوان «ارث بلاوارث» در سال ۱۳۸۰ با قبولی در کنکور دکترای مدرسه عالی شهید مطهری در رشته فقه و حقوق خصوصی ادامه تحصیل دهد. وی با تکمیل تحقیقات خود در رشته فقه و حقوق، موفق به اخذ مدرک عالیترین سطح حوزه (سطح چهار) شد و در نهایت رساله دکترای خود را با عنوان «تعارض اصل و ظاهر در فقه و حقوق» دفاع کرد؛ و با اخذ نمره ممتاز به درجه دکترای فقه و حقوق نائل شد.
سوابق مدیریتی و سیاسی ابراهیم رییسی در یک نگاه
سیزدهمین رییسجمهوری اسلامی ایران از سال ۱۴۰۰
ریاست قوه قضاییه جمهوری اسلامی ایران
نایبرییس اول مجلس خبرگان رهبری
تولیت آستان قدس رضوی
عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام به عنوان عضو حقیقی و حقوقی
معاون اول قوه قضاییه
دادستان کل کشور
ریاست سازمان بازرسی کل کشور
دادستان تهران
دادستان انقلاب اسلامی کرج و استان همدان
عضویت در دورههای چهارم و پنجم مجلس خبرگان رهبری از حوزه انتخابیه خراسان جنوبی
اولین دبیر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر کشور
موسس حوزه علمیه فاطمهالزهرا سلاماللهعلیها (ویژه خواهران) در تهران (کوی نصر)
موسس مرکز تخصصی شیعهشناسی امام هادی علیهالسلام زیرنظر حوزه علمیه قم
ماموریت قضایی امام خمینی (ره) به رییسی به همراه نیری جهت رسیدگی به گزارشات ویژه
عضویت در هیات امنای ستاد اجرایی فرمان امام (ره) به مدت ۱۰ سال از سوی رهبر انقلاب
سید محمدعلی آلهاشم
سید محمدعلی آلهاشم؛ متولد سال ۱۳۴۱، فرزند آیتالله سید محمدتقی آلهاشم از روحانیون برجسته تبریز بود. وی پس از شهیدان محراب آیتالله قاضی و آیتالله مدنی، مرحوم آیتالله مشکینی، مرحوم آیتالله ملکوتی و مرحوم حجتالاسلاموالمسلمین مجتهد شبستری، ششمین نماینده ولیفقیه در آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز از ۱۰ خرداد ۱۳۹۶ تا زمان اردیبهشت ۱۴۰۳ بود.
وی تحصیلات مقدماتی را تا دبیرستان در تبریز گذراند؛ سپس برای تحصیل علوم دینی در حوزه علمیه تبریز مشغول و پس از آن به حوزه علمیه قم عزیمت کرد و تحصیلات حوزوی را تا مقطع سطح چهار حوزوی (دکتری) گذراند و به مدت ۱۴ سال در درس خارج مقام معظم رهبری حضور فعال داشت.
بر اساس زندگینامه منتشر شده از وی در خبرگزاری ایرنا «آل هاشم دارای تالیفات تخصصی برای نیروهای مسلح، طلاب و روحانیون و تالیفات عمومی بوده و سالهای بسیاری در مناطق عملیاتی جبهههای جنگ حق علیه باطل شرکت کرده و با فرماندهان بزرگی همچون شهید صیاد شیرازی همراه بوده و سابقه درخشانی در این زمینه دارد».
بر اساس این گزارش، آلهاشم، همچنین از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۶ با حکم مقام معظم رهبری مسوولیت سنگین نماینده ولی فقیه و رییس سازمان عقیدتی- سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران را عهدهدار بود. وی در این دوره سه بار موفق به کسب مقام اول بین سازمانهای عقیدتی- سیاسی نیروهای مسلح در اشراف فرماندهی معظم کل قوا شد.
وی عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز تهران، عضو شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور و عضو میز آذربایجان در مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده است. بررسی فقهی جنگ روانی، سیره اخلاقی و تربیتی حضرت علی(ع) با رویکرد نظامی، شمیم اخلاقی و تربیت اسلامی و مجموعه چهار جلدی پیام جمعه بخشی از تالیفات آلهاشم است.
مدارج علمی و تحصیلی آل هاشم
تحصیل علوم دینی در حوزه علمیه تبریز
تحصیلات حوزوی تا مقطع سطح چهار (دکتری) در حوزه علمیه قم در محضر آیات عظام
حضور در درس خارج مقام معظم رهبری به مدت ۱۴ سال
بخشی از مسوولیتها و سوابق اجرایی
حضور در جبهههای جنگ حق علیه باطل در دوران دفاع مقدس بهمدت ۳۰ ماه
معاون تبلیغات و روابط عمومی سازمان عقیدتی- سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران
رییس اداره عقیدتی- سیاسی نیروی زمینی ارتش با موافقت و تصویب فرماندهی معظم کل قوا
جانشین سازمان عقیدتی- سیاسی ارتش با موافقت و تصویب فرماندهی معظم کل قوا
نماینده ولی فقیه و رییس سازمان عقیدتی- سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۳۸۸ تا سال ۱۳۹۶ با حکم مقام معظم رهبری
نماینده ولی فقیه در استان آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز با حکم مقام معظم رهبری
عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز تهران
عضو شورای سیاستگذاری ائمه جمعه کشور با موافقت و تصویب مقام معظم رهبری
عضو میز آذربایجان در مجمع تشخیص مصلحت نظام
تدریس در دانشگاههای ارتش
تدریس فقه و اصول در حوزه علمیه آذربایجان
تألیفات و تحقیقات
بررسی فقهی جنگ روانی
سیره اخلاقی و تربیتی حضرت علی (ع) با رویکرد نظامی
شمیم اخلاق و تربیت اسلامی
پیام جمعه در ۶ جلد (خطبههای ایراد شده در نماز جمعه تبریز)
حسین امیرعبداللهیان
حسین امیرعبداللهیان در سال ۱۳۴۳ در دامغان متولد شده است. او مدرک کارشناسی خود را در سال ۱۳۷۰ در رشته روابط دیپلماتیک از دانشکده روابط بینالملل وزارت امور خارجه دریافت کرد. وی همچنین دارای مدرک کارشناسی ارشد روابط بینالملل از دانشگاه تهران در سال ۱۳۷۵ بود. امیرعبداللهیان همچنین مدرک دکترای خود را نیز از دانشگاه تهران در رشته روابط بینالملل دریافت کرده بود. بر اساس اطلاعات مندرج در سایت وزارت امور خارجه، او مدرس دانشکده روابط بینالملل وزارت خارجه نیز بودو سابقه داوری رسالههای دکترای دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران را داشت و عضو هیات موسس مرکز مطالعات غرب آسیا (اندیشکده روابط بینالملل) نیزبود. در خرداد ۱۳۹۵ حسین جابریانصاری در حکمی از سوی محمدجواد ظریف به عنوان جانشین حسین امیرعبداللهیان به سمت معاون عربی و آفریقایی منصوب شد و امیرعبداللهیان از ظریف حکم مشاور گرفت. در آن مقطع قرار بود حسین امیرعبداللهیان به عنوان سفیر جدید ایران در عمان عازم مسقط شد ولی چند هفته قبل از اعزام، این دیپلمات ارشد به وزیر خارجه اطلاع داد که در حال حاضر به دلیل برخی از مسائل، امکان انجام این ماموریت را ندارد و چند ماه بعد با پیشنهاد ظریف و تایید حسن روحانی، «محمدرضا نوری شاهرودی»به عنوان سفیر جدید ایران راهی مسقط شد . امیرعبداللهیان از مرداد ماه سال ۱۳۹۵ دستیار ویژه رییس مجلس و مدیرکل امور بینالملل مجلس شورای اسلامی بود و دبیرکلی دبیرخانه دایمی کنفرانس بینالمللی حمایت از انتفاضه فلسطین را برعهده داشت. او در مرداد ماه ۱۴۰۰ توسط سیدابراهیم رییسی به عنوان وزیر امور خارجه به مجلس یازدهم معرفی شد و توانست رای اعتماد نمایندگان را به دست آورد. خبرانلاین در زمان معرفی وی به عنوان گزینه پیشنهادی برای وزارت امور خارجه در گزارشی درباره وی نوشت: « امیر عبداللهیان بیشتر به عنوان دیپلماتی شناخته میشود که دارای تسلط بر مسائل منطقهای و غرب آسیا است و به نظر میرسد با توجه به ترکیب سیاسی مجلس شورای اسلامی و نزدیکی گفتمانی امیر عبداللهیان به آنها، برای کسب رای اعتماد از نمایندگان مجلس راه چندان سختی در پیش رو ندارد.او در زمانی که رییس ستاد ویژه عراق وزارت امور خارجه بود در مذاکرات سهجانبه ایران، امریکا و عراق برای تامین امنیت در این کشور همسایه حضور داشت.»
مسوولیتها و روزمه حسین امیرعبداللهیان (منبع: سایت وزارت امور خارجه)
دستیار ویژه رییس مجلس و مدیرکل امور بینالملل مجلس شورای اسلامی از ۳ مرداد ۱۳۹۵ تاکنون
مشاور وزیر امور خارجه (۱۳۹۵)
معاون عربی و آفریقایی، وزارت امورخارجه ۱۳۹۰ – ۱۳۹۵
مدیرکل خلیج فارس و خاورمیانه وزارت امورخارجه (۱۳۸۹)
سفیر جمهوری اسلامی ایران در منامه بحرین۱۳۸۶ – ۱۳۸۹
رییس ستاد ویژه عراق وزارت امور خارجه ۱۳۸۶ – ۱۳۸۴
معاون نماینده ویژه وزیر خارجه در امور عراق ۱۳۸۴- ۱۳۸۲
معاون مدیـرکل خلیج فارس از سال ۱۳۸۱ تا سال ۱۳۸۶
– کارشناس و معاون سفارت جمهوری اسلامی ایران در بغداد از سال ۱۳۸۰ – ۱۳۷۶
تدریس:
مدرس دانشکده روابط بینالملل وزارت خارجه
داور رسالههای PHD دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
عضو هیات موسس مرکز مطالعات غرب آسیا (اندیشکده روابط بینالملل)
