میناگری استاد فولادوند در ترجمه پارسی قرآن مجید /مهاجرانی

به گزارش انصاف نیوز، دکتر عطاءالله مهاجرانی، وزیر اسبق ارشاد در وبلاگ شخصی خود نوشت: 

ماه رمضان همواره فرصتی ست، برای تلاوت برنامه ریزی شده قرآن مجید و نیز دقت در ترجمه های پارسی قران… هفته پیش یکی از حوانان برومند کلاس پرسید: کدام ترجمه را ترجیح می دهم؟ بدون مکث گفتم: ترجمه مرحوم فولادوند، بهترین ترجمه فارسی قرآن است! پرسید چرا؟ گفتم برایت می نویسم! به نظرم رسید داوری در باره ترجمه استاد فولادوند را بنویسم و دلیل ترجیح آن ترجمه را بیان کنم.

از بخت خوش امروزه ترجمه های متعددی از قرآن مجید در اختیار است. بدیهی است که فضل از آن انانی ست که پیش از دیگران به ترجمه قرآن پرداختند. همانند ابوالقاسم پاینده، الهی قمشه ای

فولادوند ترجمه خود را در دهه چهل منتشر کرد. بسیاری از ترجمه های موجود پس از ترجمه ایشان منتشر شده اند. می توان رد و نشان ترجمه ایشان را در ترجمه های بعدی یافت. هر چند چندان رسم نیست، که بهره گیری از کار دیگری مستند بیان شود. لکن نکته بینان می توانند نشان ترجمه فولادوند را در شمار قابل توجهی از ترجمه های بعدی بیابند، حتا اگر نامی از ایشان برده نشده باشد.

استاد بها الدین خرمشاهی که خود مترجم قرآن مجیدند؛ در باره ترجمه فولادوند نوشته اند: بدون اغراق ترجمه فولادوند از بهترین ترجمه های موجود به زبان فارسی است. (دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ص. ۱۶۰۴)

به گمانم می توان همان از را از این جمله برداشت! و با اطمینان نوشت: بدون اغراق ترجمه فولادوند، بهترین ترجمه موجود به زبان فارسی است!

به برخی از میناگری های پر لطف ترجمه فولادوند در مقایسه با ترجمه های دیگر اشاره می کنم. در نهایت داوری ام در باره ترجمه فولادوند را شرح می دهم:

یکم: آیه شماره ۵۷ سوره بقره:

وَظَلَّلْنَا عَلَیْکُمُ الْغَمَامَ وَأَنزَلْنَا عَلَیْکُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَىٰ

ترجمه فولادوند: و بر شما ابر را سایه‌گستر کردیم؛ و بر شما «گزانگبین» و «بلدرچین» فرو فرستادیم؛

ترجمه خرمشاهی: و ابر را سایبان شما گرداندیم و برایتان من و سلوی فرو فرستادیم

ترجمه مجتبوی: و ابر را بر شما سایبان کردیم و برایتان مَنّ- ترنجبین- و سَلوى- مرغى مخصوص- فرستادیم،

ترجمه مکارم شیرازی: و ابر را بر شما سایبان قرار دادیم؛ و «من» [= شیره مخصوص و لذیذ درختان] و «سلوی» [= مرغان مخصوص شبیه کبوتر] را بر شما فرستادیم؛

ترجمه: الهی قمشه ای: و ابر را سایبان شما ساختیم و مرغ بریان و ترانگبین را بر شما فرستادیم

ترجمه ایتی: و ابر را سایبانتان گردانیدیم و برایتان مَنّ و سَلوى فرستادیم

ترجمه فولادوند، از ابعاد دقت در معنای واژه، توجه به ساختار جمله، ممتاز است. در پنج ترجمه ای که روایت کرده ام؛ خرمشاهی و آیتی من و سلوی را ترجمه نکرده اند. مجتبوی و مکارم از شیره مخصوص و مرغ مخصوص یاد کرده اند.

با دقت در فرهنگ های لغت زبان عربی و نیز تفاسیر قران مجید، به این نتیجه خواهیم رسید که بهترین ترجمه از آن فولادوند است. به عنوان نمونه، مشخصات مرغ سلوی از حیث اندازه و رنگ ذکر شده است. همان بلدرچین است. گزانگبین نیز مناسب تر از ترانگبین- یا به روایت برخی مترجمان تر انجبین، است.

تعبیر سایه گستر نیز زیبا تر از سایبان است. سایبان گویی اندازه معین و ثابتی دارد. همان حالت پسوند بان، که نشانه حفاظت است.سایه گستر، صفت فاعلی مرخم است. در اصل سایه گسترنده، که گسترندگی سایه را به ذهن متبادر می کند. چنان که ابر نیز سایه را می گستراند. افزون بر ان فعل کردیم رساتر از گرداندیم و یا قرار دادیم و ساختیم در ترجمه های دیگر است.

انتهای پیام