مناقشه رأی در انتخابات۸۸

مجید مهرابی دلجو در گزارشی با عنوان “مناقشه رأی” درباره‌ی انتخابات۸۸ و حوادث پس از آن در روزنامه‌ی همشهری نوشت: سال ۸۸ را به لحاظ سیاسی نمی‌توان به هیچ کدام از سال‌های پس از انقلاب تشبیه کرد؛ سالی منحصر به‌فرد که بهارش با مناظره‌های انتخاباتی شروع شد و با اعتراض ۳ نامزد از ۴ نامزد به نتیجه انتخابات، بحرانی بی سابقه در داخل کشور شکل‌گرفت؛ سالی که حجم حوادث‌اش با تاریخ ۴۰ ساله انقلاب برابری می‌کند، سالی است که انتخابات دارد، ‌اعتراض دارد، التهاب دارد، راهپیمایی و درگیری دارد،  قتل دارد، دخالت کشورهای خارجی در داخل کشور دارد، حصر دارد. و بالاخره در کنار تمام اینها بحث پرونده هسته‌ای ایران، ترورهای کور گروهک تروریستی جندالله، کش و قوس‌های داخلی محمود احمدی نژاد با مجلس بر سر لایحه هدفمندی یارانه‌ها و سقوط هواپیما سالی از ۸۸ ساخته است که از آن به عنوان یک بزنگاه در تاریخ انقلاب یاد می شود. در این شماره از چهل سالگی انقلاب، متفاوت از شماره های قبلی،به بازخوانی حوادث انتخاباتی ۸۸ در ۴ فصل پرداختیم.

حمله به شخصیت‌های نظام در مناظره‌ها

بهار ۸۸ با مناظره های انتخاباتی شروع شد، میرحسین موسوی نخست وزیر دوران جنگ پس از ۲۰ سال، سکوت سیاسی اش را شکست و وارد انتخابات شد. آنچنانکه در ادبیات سیاسی ایران رایج است، «ما به خرداد پر حادثه عادت داریم» و خرداد ۸۸ یکی از پرحادثه ترین ماه های چهل سالگی انقلاب است.

* فروردین: رهبر معظم انقلاب در سخنرانی نوروزی خود  تأکید کردند که حمایتشان از دولت مستقر به‌معنای اعلام موضع انتخاباتی نیست. ایشان با انتقاد از برخی که بیهوده تلاش می‌کنند از هم‌اکنون انتخابات ۲۲خرداد ریاست‌جمهوری را در ذهن مردم خدشه‌دار کنند فرمودند: «بنده به مسئولان تأکید می‌کنم که حتما انتخابات را سالم و با امانتداری برگزار کنند و به‌گونه‌ای عمل شود که دست نامزدها باز باشد و مردم نیز با حضور پرشور خود هرکه را خواستند آزادانه انتخابات کنند». هوگو چاوز- رئیس‌جمهور ونزوئلا- در راس یک هیأت بلندپایه به تهران آمد و با رهبر معظم انقلاب و رئیس‌جمهور دیدار کرد. منوچهر متکی- وزیر خارجه- در دیدار با نیکلاس مادورو، همتای ونزوئلایی خود که در قالب ششمین سفر رئیس‌جمهور ونزوئلا به تهران انجام شد، گفت: «روابط رو به رشد ۲کشور نیازمند یک نقشه راه ۱۰ساله است». میرحسین موسوی- نخست‌وزیر دوران جنگ- در نخستین نشست خبری خود پس از اعلام حضور در عرصه انتخابات که در محل روزنامه اطلاعات برگزار شد سکوت سیاسی خود را شکست و گفت که وقتی قانون‌گریزی به‌علت تکرار به یک رویه تبدیل شود، باید احساس خطر کرد.

* اردیبهشت: محمود احمدی‌نژاد به‌عنوان تنها رئیس‌جمهور حاضر در اجلاس مبارزه با نژاد‌پرستی در ژنو سخنانی درباره هولوکاست مطرح کرد که در ابتدای سخنرانی یک گروه دانشجوی یهودی فرانسوی که لباس دلقلک‌ها را به تن داشتند با شعار «نژادپرست، نژادپرست» سعی در اخلال در سخنرانی رئیس‌جمهور ایران کردند. احمدی‌نژاد در ادامه سخنانش خواهان تغییر در ساختار شورای امنیت سازمان ملل شد که برخی از دیپلمات‌های کشورهای مختلف سالن را ترک کردند.

چهارم اردیبهشت یک کاروان زائران ایرانی شامل ۶ اتوبوس پس از توقف در رستورانی در منطقه مقدادیه استان دیاله هدف حمله انتحاری قرار گرفتند. در جریان این حمله و حملات تروریستی به زوار ایرانی در صحن حرم امام موسی‌کاظم(ع) و امام‌جواد(ع)، ۸۱ ایرانی به شهادت رسیدند.

ششم اردیبهشت، مجلس دو‌فوریت لایحه دولت برای کاهش سن رأی‌دهندگان را رد کرد. دولت درصدد بود سن رأی‌دهندگان را از ۱۸سال به ۱۵سال کاهش دهد. غلامحسین الهام به‌عنوان سخنگوی دولت در دفاع از این لایحه گفته بود ارائه این لایحه یک حرکت سیاسی نیست بلکه بازگشت به عدد انقلاب است. این انقلاب با رأی ۱۵ساله‌ها به همه‌پرسی روز جمهوری اسلامی شروع شد. ورود محسن رضایی هم به انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۸۸ قطعی شد. او در پاسخ به سؤال خبرنگاران مبنی بر اینکه آیا باز هم قصد انصراف دارید یا اینکه تا آخر در صحنه می‌مانید؟ گفت: «من نمی‌توانم نمانم؛ ‌چرا که اگر برای بار دوم هم انصرافم تکرار شود دیگر ورودم به عرصه سیاسی معنای خودش را از دست می‌دهد». از ۱۵اردیبهشت ثبت‌نام داوطلبان انتخابات ریاست‌جمهوری به‌مدت ۵روز ادامه یافت. رهبر معظم انقلاب ۲۲اردیبهشت‌ماه با سفر به استان کردستان رهنمودهایی درباره انتخابات پیش‌رو بیان کردند.

۲۷اردیبهشت آیت‌الله بهجت- مرجع عالیقدر شیعیان- به ملکوت‌اعلی پیوست.

۳۰اردیبهشت شورای نگهبان پس از بررسی صلاحیت ثبت‌نام‌کنندگان در انتخابات ریاست‌جمهوری، صلاحیت میرحسین موسوی‌خامنه، محسن رضایی‌میرقائد، مهدی کروبی و محمود احمدی‌نژاد را تأیید کرد. صدا و سیما هم برنامه مناظره‌های انتخاباتی را همان روز اعلام کرد.

* خرداد: آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در خطبه‌های اول خرداد از صدا و سیما خواست از این به بعد سعی کند منصفانه و بدون جانبداری عمل کند. محمود احمدی‌نژاد در سالروز آزادسازی خرمشهر در سفر به این شهر گفت که شخصا حاضر است به‌عنوان معاون فرماندار خرمشهر کارهای مردم را دنبال کند. یک روز بعد از این سخنان پدر محمد جهان‌آرا‌ در سخنانی در مجلس به مناسبت سالگرد فتح خرمشهر گفت: «خرمشهری که ایران را نجات داده نصف آن هنوز ساخته نشده است؛ پس چه زمانی می‌خواهند به خرمشهر برسند؟ فقط می‌آیند حرف می‌زنند».

هشتم خرداد یک عملیات تروریستی دیگر در زاهدان صورت گرفت. اعضای گروهک تروریستی موسوم به جندالله در یک عملیات تروریستی در مسجد علی‌ابن‌ابیطالب زاهدان ۲۵نفر را به شهادت رساندند. مناظرات تلویزیونی نامزدها برای نخستین بار به‌صورت زنده پخش شد. نخستین مناظره بین مهدی کروبی و محسن رضایی سرد برگزار شد اما اصلی‌ترین مناظره انتخاباتی سال ۸۸ شب ۱۳خرداد بین محمود احمدی‌نژاد و میرحسین موسوی ۲ نامزد اصلی این رقابت‌ها برگزار شد. میرحسین موسوی با انتقاد از سیاست خارجی احمدی‌نژاد و اتهام خرافه‌گویی در دولت، سخنان خود را شروع کرد و در ادامه محمود احمدی‌نژاد اتهاماتی را علیه شخصیت‌های حقیقی و برخی مسئولان نظام، از جمله اکبر هاشمی رفسنجانی (رئیس مجلس خبرگان و مجمع تشخیص مصلحت نظام) و علی‌اکبر ناطق‌نوری(رئیس دفتر بازرسی مقام‌معظم رهبری) وارد کرد. او به حریم خصوصی میرحسین موسوی هم وارد شد و شیوه‌ای را در مناظره پیش گرفت که به «بگم بگم»‌های احمدی‌نژاد معروف شد.

۱۹خرداد، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی نامه‌ای به رهبر معظم انقلاب با پیش‌بینی اتفاقات پیش‌رو نوشت: «در فرصت باقیمانده ضروری به‌نظر می‌رسد خواسته حق حضرتعالی و مردم درخصوص انجام انتخاباتی سالم و پرابهت و حداکثری تحقق یابد؛ کاری که می‌تواند عامل نجات کشور از خطر و باعث تحکیم وحدت ملی و اعتماد عمومی باشد و فتنه‌گران نتوانند با حدس و گمان نص پیامتان در مشهد و در مرقد امام راحل را با هوس خود تحریف کنند و با نادیده گرفتن قانون، بنزین بر آتش‌افروخته بریزند». او نامه خود را با عنوان دوست، همراه و همسنگر دیروز، امروز و فردایتان امضا کرد. ۲۲خرداد انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شد. ۸۵درصد واجدین شرایط در این انتخابات پای صندوق‌های رأی رفتند که یک رکورد کم‌سابقه در ادوار انتخابات ریاست‌جمهوری بود. یک روز بعد بلافاصله نتیجه انتخابات اعلام شد. صادق محصولی- وزیر کشور- در یک کنفرانس خبری گفت که از ۳۹میلیون و ۱۶۵هزار و ۱۹۱رای صحیح و باطله مأخوذه، محمود احمدی‌نژاد با۲۴میلیون و ۵۲۷هزار و ۵۱۶رای، معادل ۶۲.۶۳درصد آرا پیروز انتخاب شد و میرحسین موسوی با ۱۳میلیون و ۲۱۶هزار و ۴۱۱رای ۳۳.۷۵درصد آرا را کسب کرد. محسن رضایی ۱.۷۳درصد آرا و مهدی کروبی کمتر از یک درصد آرا را کسب کرده بودند. میرحسین موسوی و محسن رضایی در نامه‌هایی جداگانه به شورای نگهبان خواستار بررسی اعتراض‌های خود به نتیجه انتخابات شدند. موسوی در نامه‌اش نوشت: «به‌عنوان کسی که به نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی آن پایبندیم اصل ولایت فقیه را یکی از ارکان این نظام می‌دانیم و حرکت‌های سیاسی را در چارچوب‌های قانونی دنبال می‌کنیم». وی مدعی رفتارهای غیرقانونی مجریان و برگزار‌کنندگان انتخابات شد. او همچنین بررسی ابطال انتخابات ۲۲خرداد را خواستار شد. رضایی هم نوشت: «نهادهای اجرایی و نظارتی باید سریعا به سؤالات و ابهامات مردم پاسخ قانع‌کننده دهند».

۲۵خرداد حامیان میرحسین موسوی با حمل پلاکاردهایی راهپیمایی بزرگ و آرامی تا میدان آزادی برگزار کردند. در اواخر این راهپیمایی عده‌ای به ساختمان ۱۱۷قدس نیروی مقاومت بسیج حمله کردند که منجر به تیراندازی شد. استانداری تهران اعلام کرد که این درگیری‌ها منجر به کشته و زخمی‌شدن ۳۶نفر شد.

۲۶خرداد ۳نامزد انتخابات در شورای نگهبان حضور یافتند تا به بررسی تخلفات احتمالی بپردازند.

۲۶خرداد حامیان محمود احمدی‌نژاد در میدان ولیعصر تجمع کردند. خس و خاشاک خطاب‌کردن جمعی از معترضان از سوی محمود احمدی‌نژاد، موجی از عصبانیت را  رقم زد.

۲۹ خرداد رهبر معظم انقلاب شخصا در خطبه‌های نمازجمعه تهران حضور یافتند و مناظره‌های تلویزیونی را ابتکاری مهم ارزیابی کردند. ایشان با تمجید از مبارزات هاشمی رفسنجانی در عین حال به اختلاف نظر طبیعی خود با آقای هاشمی رفسنجانی در موارد متعدد اشاره کردند و افزودند: «این اختلاف‌نظر طبیعی است و مردم نباید دچار توهم شوند و به‌گونه‌ای دیگر فکر کنند». ایشان افزودند: «میان آقای هاشمی و رئیس‌جمهور نیز از سال ۸۴ اختلاف نظرهای متعددی درباره مسائل خارجی، نحوه اجرای عدالت اجتماعی و برخی مسائل فرهنگی وجود دارد که البته نظر رئیس‌جمهور به‌نظر بنده نزدیک‌تر است».

۳۰خرداد ندا‌ آقا سلطان در جریان راهپیمایی و درگیری‌های آن روز تیر خورد و کشته شد. فیلم تیرخوردن او در شبکه‌های اجتماعی با سرعت منتشر شد.

انتهای پیام