گزارش احصاء پیامهای پیشگیری از مصرف مشروبات الکلی
گزارش احصاء پیامهای پیشگیری از مصرف مشروبات الکلی که در سایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران منتشر شده است را در زیر میخوانید:
مقدمه: الکل از شایعترین مواد سوء مصرف در دنیاست و به عنوان ماده آغازین نقش زیادی در ادامه مصرف مواد مخدر دارد. مراحل اعتیاد شامل فرایندی است که از عدم مصرف، گرایش به مصرف، مصرف آزمایشی (اولین مصرف)، مصرف گاهگاهی (تکرار مصرف بدون مشکل)، سوءمصرف (ادامه مصرف علی رغم مشکل)، وابستگی، الگوهای پرخطر (مثل تزریق در مواد مخدر)، افت شدید کارکردهای اجتماعی و خانوادگی (بی خانمانی)، و سرانجام به مرگ ختم می شود. در هر مرحله جلوگیری از ورود فرد به مرحله بعد پیشگیری محسوب می شود.
عوامل خطر متعددی برای مصرف الکل وجود دارد: مرد جوان، وجود مواد (دسترسی)، بیماری روانی افراد، بیماری جسمی، علل اقتصادی، اعتماد به نفس پایین، عدم توانائی ابراز وجود، عدم توانایی نه گفتن در مقابل فشار همسالان و دوستان، تزلزل در تصمیمگیری، گوشهگیری و انزوا طلبی، نگرش مثبت به مواد، عدم مسئولیتپذیری، عدم تحمل ناکامی و شکست، احساسی نگریستن به مسائل، عدم پایبندی به باورها و اعتقادات مذهبی، باورهای نادرست درمورد مصرف مواد، اختلالات روانپزشکی، افسردگی، اضطراب و اختلال شخصیتی. پیامد های عمده ای از شیوع مصرف الکل وجود دارد؛ یکی از علل عمده مرگ و میر جوانان در حوادث رانندگی است، در عین حال یکی از دلایل مهم بزهکاری، ارتکاب جرم، خشونت، افت تحصیلی، مسایل و مشکلات عاطفی و خودکشی است. بیماری های عفونی، بیماری های جسمی، بیماری های روانی، طلاق، افزایش شیوع و بروز اعتیاد و کاهش سن (پدیده تشکیل خوشه)، کاهش امنیت جامعه، افزایش ترک تحصیلی (اثر متقابل)، افزایش سرباری، افزایش هزینه های بهداشتی و انتظامی جامعه، کاهش نیروی مولد جامعه، افزایش آسیب های اجتماعی مانند خشونت خانگی، تکدی گری از پیامدهای بارز شیوع مصرف الکل در جامعه است.
روش
برای احصاء پیام های مرتبط به تاثیرات مصرف مشروبات الکلی ابتدا مرور متون صورت گرفته است. در این مرور متون دو محور مد نظر بوده است: • توصیه های سازمان جهانی بهداشت • توصیه های مندرج در متون دینی پیام های احصاء شده در چارچوب ابعاد سلامت دسته بندی شده و پس از پالایش اولیه توسط گروه خبره متشکل از روانپزشک، جامعه شناس، متخصص در امور رسانه و متخصص پزشکی اجتماعی پیام های پیش نویس تهیه شده است. به منظور تست این پیام ها، کلیه موارد در اختیار خانه مشارکت مردم یکی از استان های کشور قرار گرفت تا از نظر قابل فهم بودن، تاثیر پیام و جنبه های اخلاقی و فرهنگی بررسی شود. سپس پیام هایی که امتیاز کمتر از ۶۰ ) از ۱۰۰ (کسب کردند حذف یا اصلاح گردید.
یافتهها
الف) مشروبات الکلی از نظر قرآن
مصرف مشروبات الکلی از نظر قرآن حرام است ولی این حرمت طی دو مرحله صورت گرفت (۱: (
تحریم تدریجی: از آنجایی که شرابخواری و میگساری در زمان جاهلیت و قبل از اسلام فوقالعاده رواج داشت و به صورت یک الگوی رفتاری نابهنجار عمومی درآمده بود، پرواضح است که اگر اسلام میخواست بدون رعایت «اصول روانشناختی و اجتماعی»، با این بلا و معضل عمومی به مبارزه برخیزد ممکن نبود. بنابراین از روش تحریم تدریجی برای ریشهکن کردن میگساری استفاده کرد؛ به این ترتیب که نخست در برخی سورههای مکی، اشاراتی به زشتی این کار کرد؛ چنانکه در آیه ۶۷ سوره نحل میفرماید: «وَ مِنَ الثَّمَراتِ اَلنَّخیلُ وَ الْاَعْنابُ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سُکْراً وَ رِزْقاً حَسَناً»؛ [۱] «از میوههای درخت نخل و انگور، مسکرات و روزیهای پاکیزه فراهم میکنید»، که در اینجا مسکرات را درست در مقابل روزیهای پاک (رزقاً حسناً) قرار داده است و آن را یک نوشیدنی ناپاک و آلوده شمرده است.
تحریم نهایی: در مرحله دوم دستور سختتری در زمینه منع شرابخواری نازل گشت تا افکار را برای تحریم نهایی آمادهتر سازد. بدین شکل که گروهی از اصحاب خدمت پیامبر گرامی اسلام آمدند، عرض کردند: حکم شراب و قمار را که عقل را زایل، و مال را تباه میکند، بیان فرمایید. [۲] در این هنگام آیه ۲۱۹ سوره بقره نازل شد که میفرماید: «یَسْئَلُونَکَ عَنِ الخَمْرِ وَ الْمَیْسِرِ قُلْ فیهما اِثْمٌ کَبیرٌ وَ مَنافِعَ لِلنّاسِ وَ اِثْمُهُما اَکْبَرُ مِنْ نَفْعِهِما»؛ [۳] یعنی درباره شراب و قمار از تو سؤال میکنند، بگو: در آنها گناه بزرگی است و منافعی (از نظر اقتصادی) برای مردم دارند (ولی) گناه آنها از نفع آنها بیشتر است.
تذکر این نکته لازم به نظر میرسد که منافع شراب برای آن بود که بخشی از درآمدهای اقتصادی آن افراد را همین شراب تأمین میکرد.
در مرحله بعد به دنبال آن در آیه ۴۳ سوره نساء [۴] به مسلمانان صریحاً دستور داده شد که در حال مستی هرگز نماز نخوانند تا بدانند با خدای خود چه میگویند؛ البته مفهوم این آیه، آن نبود که در غیر حال نماز، نوشیدن شراب مجاز بود، بلکه برنامه همان برنامه تحریم تدریجی و مرحله به مرحله بود.
و سرانجام با آشنایی مسلمانان به احکام اسلام و آمادگی فکری آنها برای ریشهکن ساختن این مفسده بزرگِ اجتماعی، دستور نهایی، با صراحت کامل و بیان قاطع که حتی بهانهجویان هم نتوانند به آن ایراد بگیرند، نازل گردید و آن آیه ۹۰ سوره مائده بود که میفرماید: «یا اَیُّهَا الَّذینَ امَنُوا اِنَّما الْخَمْرُ وَ الْمَیْسِرُ وَ الْاَنْصابُ و الْاَزْلمُ رِجْسٌ مِنْ عَمَلِ الشَّیْطنِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ»؛ [۵] یعنی ای کسانی که ایمان آوردهاید! شراب و قمار و بتها و ازلام (که یک نوع بختآزمایی بوده) پلیدند و از عمل شیطاناند، از آنها دوری کنید تا رستگار شوید.
در این آیه با تعبیرات گوناگون ممنوعیت این کار مورد تأکید قرار گرفته است و کمال قاطعیت این تحریم از کلمه «فَاجْتَنِبُوهُ» معلوم میشود؛ چراکه اجتناب، مفهومی رساتر از نهی دارد؛ زیرا معنی اجتناب، فاصله گرفتن و نزدیک نشدن است که به مراتب از جمله «ننوشید» رساتر است. [۶]
ب) عوارض مشروبات الکلی از منظر تحقیقات جهانی
پیام های عمومی
• اینکه مصرف مشروبات الکلی اثرات حفاظتی در سلامت دارد هیچ پایه علمی و تحقیقاتی ندارد.
• مطابق توصیه های سازمان جهانی بهداشت میزان مجاز مصرف روزانه مشروبات الکلی صفر است
• مطابق توصیه های سازمان جهانی بهداشت افرادی که در حال حاضر مشروبات الکلی مصرف می کنند می بایست مقدار آن را کم کرده تا ترک کنند.
پیام های آماری
• سالانه صدها نفر از هم وطنانمان در سنین مولد فقط به دلیل مصرف مشروبات الکلی تقلبی، جان خود را از دست دادند.
• سالانه ده ها هزار راننده به خاطر مصرف مشروبات الکلی در حین رانندگی جریمه شده اند، که چه بسا ممکن بود مسبب تصادف و مرگ خود و دیگران باشند
• حوادث رانندگی درمصرف کنندگان مشروبات الکلی بیشتر است.
اثر بر سلامت جسمی
مصرف مشروبات الکلی با تاثیر بر مغز موجب تغییرات رفتاری و خلقی مخرب می شود.
انتهای پیام
