«فرشگرد» یا عقبگرد اپوزیسیون
روزنامهی «اعتماد» در گزارشی با عنوان ««فرشگرد» یا عقبگرد اپوزیسیون / «فرشگرد» بازگشتی است به دوران ناموفق «رستاخیز»» نوشت:
اعلام موجودیت یکی دیگر از دهها و بلکه صدها گروه و دسته اپوزیسیون خارج از کشور در روزهای گذشته بهدلایلی نامعلوم، با استقبال «شدید» و «عجیب» تلویزیونهای ماهوارهای و برخی رسانههای خارج کشور روبهرو شد. موضوع آغاز به کار این گروه برخلاف عنوانش، «فرشگرد» که کمتر به گوش آشنا بود، در ادامه تبدیل به سوژهای خبری شد و بهویژه در فضای مجازی، واکنشهای بسیاری را برانگیخت و پیش از هر چیز، این سوال را ایجاد کرد که چرا فعالیت ۴۰ فعال سیاسی عمدتا ناشناس و کم سن و سال، ناگهان اینقدر مهم شده که تلویزیونهای ماهوارهای، همچون «بیبیسی فارسی»، بهترین بخش از مهمترین برنامههای سیاسی خود را، آن هم برای چندروز پیاپی به این خبر اختصاص دادهاند.
یک استقبال رسانهای «عجیب» و «شدید»
البته این تنها بخش فارسی تلویزیون «بیبیسی» نبود که اینچنین به تریبون «فرشگرد» تبدیل شد و شاید بیش و حداقل پیش از این شبکه ماهوارهای فارسیزبان، شبکه تلویزیونی «منوتو» بود که به این گروه تازهکار «برانداز» بال و پر داد اما باتوجه به گرایشات پیدا و پنهان «فرشگرد» به خاندان پهلوی و شخص «رضا پهلوی»، این اقدام از جانب شبکه «منوتو» که تطهیر حکومت پهلوی را سرلوحه کار خود داشته و حتی از اعلام این موضع نیز ابا ندارد، چندان عجیب نبود و شاید آنچه در این مورد سوالبرانگیز بود، همان شدت این تمرکز رسانهای بود اما تکرار این رویکرد رسانهای ازسوی «بیبیسی فارسی» که البته با رعایت برخی ظرافتهای حرفهای مجریان این شبکه اجرا شد، عجیب هم بود.
عقبه «فرشگرد»
حالا دیگر عنوان عجیب و غریب «فرشگرد»، وارد ادبیات سیاسی شده است حتی اگر بضاعت و توانشان نهتنها بیشتر از آن دهها گروه دیگر نباشد، بلکه بهمراتب کمتر از آنها بوده و مهمتر از آن، ایدههایشان برای آنچه «فردای براندازی» میخوانند نیز بهروشنی نشاندهنده درک سطحی و حداقلی این ۴۰ فعال سیاسی عمدتا زیر ۴۰سال از اوضاع و احوال سیاسی کشور است. گروهی که علنا در همان نخستین واژگان بیانیه اعلام موجودیتش، عقبه تاریخی رویکرد سیاسی خود را به چند ماه قبل و اعتراضات دیماه ۹۶ محدود ساخته و تمام اقدامات سیاسی پیش از آن، حتی همین انتخابات ریاستجمهوری اخیر در اردیبهشتماه ۹۶ و پیام سیاسی روشن آن در حمایت از مشی اعتدال و اصلاحات را نادیده میگیرد و مهمتر آنکه در فهم پیام سیاسی اعتراضات دیماه که عمدتا با انگیزههای معیشتی و اقتصادی روی داد نیز صرفا بهدنبال مصادره به مطلوب بوده و هرآنچه در آن اعتراضات موید ایده عجیب سلطنتطلبانه خود باشد، میپذیرد و هر آنچه درتضاد با این رویکرد، اصلا نمیبیند. آنچنان که احتمالا بهواسطه شعار گروهی از معترضان در حمایت از حکومت پهلوی، بیتوجه به تحلیل علل و عوامل طرح شعارهایی از این دست، رضا پهلوی را در جایگاه رهبری خود قرار داده و در مقابل، این مهم را نادیده میگیرد که باتوجه به انگیزههای معیشتی معترضان، علیالاصول آنها با هرگونه ناآرامی در فضای سیاسی و اجتماعی کشور که اوضاع معیشتی را با مشکلاتی دوچندان روبهرو خواهد کرد، همراه نخواهند بود؛ کما اینکه برخی ناظران و تحلیلگران، یکی از علل کوتاهمدت بودن آن اعتراضات و فروکش کردن فوری موج نسبتا خشمگین اولیه ظرف چند روز را همین نگرانی معترضان از نتیجه طولانیشدن اوضاع ناآرام و اثرات منفی آن بر اوضاع معیشتی عنوان کردند. همزمان شعارها درباره حکومت پهلوی نیز آنچنان که چندی پیش برخی تحلیلگران همچون یوسف اباذری جامعهشناس، عنوان کرد، بیش از آنکه نشاندهنده تمایل آگاهانه معترضان به حکومت پهلوی و بازگشت به دوران سلطنت باشد، نشان از عدم بلوغ سیاسی جامعه و ناشی از عدم انتقال صحیح تجربه سیاسی نسل انقلاب به نسلهای بعد بوده است.
بعضی تناقضات «فرشگرد»
اینها اما تنها تناقضات درونی «فرشگرد» نیست. گروهی که خود را طرفدار حکومتی سکولار و حامی جدایی دین از سیاست میداند اما عنوانی مذهبی برگرفته از دین زرتشت و بهمعنای «رستاخیز» و «معاد» بر خود گذاشته، شبکهای که میگوید خواهان استقرار جمهوری است و مخالف هرگونه رانت خانوادگی و آقازادگی اما «رضا پهلوی» را شخصیتی محوری برای رهبری دوران گذار معرفی کرده، چهرههای سیاسی که دم از وطنپرستی و مردمداری میزنند و تنها سابقه فعالیت سیاسی و تشکیلاتیشان در کنار هم، تهیه نامهای به دونالد ترامپ برای اعمال تحریمهای سنگینتر علیه ایران بوده است. جالب آنکه این ۴۰ فعال برانداز باوجود آنکه شاهد انتقادات فراوان پس از نگارش نامه به ترامپ بودند، همچنان با افتخار بر این خط و ربط تاکید دارند، آنجا که حتی در بیانیه اعلام موجودیت گروه جدیدشان نیز به آن نامه اشاره کرده و نوشتهاند: «اینک ۲۰ ماه پس از نگارش آن نامه، بسیاری از خواستههای مطرحشده در آن یا اجرایی شدهاند یا در آینده نزدیک محقق خواهند شد.»
جای خالی همه حامیان ترامپ
نکته حائز اهمیت در بحث ارتباط نویسندگان نامه به ترامپ و آنچه حالا با عنوان «فرشگرد» اعلام موجودیت کرده این است که باوجود تمامی انتقادها به آن نامه و این اعلام حیات تحت عنوان شبکهای از فعالان سیاسی، مساله اینجاست که حتی برخی از چهرههای اصلی امضاکننده نامه به ترامپ هم حاضر به همراهی با این گروه جدید نشدهاند و در نتیجه، کار به جایی رسیده که عمده اعضای این هیات موسس ۴۰ نفره را افرادی ناشناس تشکیل میدهد که اساسا سابقهای در فعالیت و اقدام سیاسی ندارند؛ چه این سابقه بخواهد محل افتخار باشد یا همچون آن نامه ضدایرانی به ترامپ، اسباب سرخوردگی. اینچنین است که در میان این ۴۰ نام گمنام، حتی اسامی نسبتا شناختهشدهتری همچون مجید محمدی جامعهشناس ساکن امریکا که محور اصلی تهیه نامه به ترامپ بود و نیز سعید قاسمینژاد، جوانی که خود را سخنگوی تشکلی تحتعنوان «دانشآموختگان لیبرال» معرفی میکند، نیز به چشم نمیآید. جالب آنکه بلافاصله بعد از اعلام حیات «فرشگرد» میگذرد، قاسمینژاد حتی بیش از ۴۰ عضو موسس این گروه و احتمالا بهدلیل ناشناخته بودن آنها هدف انتقادها قرار گرفته و عجیب آنکه، خود نیز اشارهای به این مهم نکرده و صرفا به جانبداری از «فرشگرد» و دفاع از خود دربرابر انتقادها مشغول است.
سلطنت؛ از «رستاخیز»ِ حاکم تا «فرشگرد»ِ برانداز
گفتیم اعلام موجودیت «فرشگرد» در روزهای گذشته واکنشهای بسیاری برانگیخت اما نگفتیم این واکنشها لزوما بهمعنای تایید این گروه و خواستههایش نبود. همینطور نگفتیم لااقل به اعتبار رویت شخصیمان در فضای مجازی و مشخصا در توییتر فارسی که حال و هوایی سیاسیتر از دیگر شبکههای اجتماعی دارد، عمده این واکنشها، برخوردی انتقادی در بازگویی انبوه تناقضات درونی در گفتار «فرشگرد» نسبت به رفتارش و البته در متن گفتارش بوده و همچنین قطعا نمیگوییم آنچه جدای نقد و تحلیل، در تمسخر و مضحکه آنها گفته و نوشته شد.
اما آنچه در نهایت باید بر آن تاکید کنیم اینکه «فرشگرد» که حالا در چهلمین سالگرد انحلال حزب «رستاخیز» به دستور محمدرضا پهلوی اعلام موجودیت کرده، بهطرزی عجیب و باورنکردنی انگار بازگشتی است به همان دوران ناموفق «رستاخیز»؛ حزبی که در اسفندماه ۵۳ به دستور محمدرضا پهلوی و ازقضا پس از انحلال دو حزب حکومتی دیگر تاسیس شد و تنها ۳ سال بعد، در پاییز ۵۷ و در شرایطی که فعالیت کوتاهمدتش به جز برملا شدن ناکارآمدی حکومت پهلوی نتیجهای به همراه نداشت، باز به دستور موسس، منحل شد. حالا انگار «فرشگرد» هم که تحت لوای فرزند شاه مخلوع آغاز به کار کرده، بهواسطه آنچه در بدو مسیر از خود نشان میدهد، قرار است نمادی باشد برای ناکارآمدی و ناتوانی تشکیلات براندازیخواهِ آن حکومت سلطنتی. تشکلی که البته مدعی است تصمیمگیری درباره نظام حاکم در «فردای براندازی» را به رای مردم واگذاشته اما آنچنان که حامد شفیعیراد یکی از اعضای ناشناس هیات موسس «فرشگرد» در مصاحبه با «منوتو»، احتمالا از سر ناپختگی اعتراف کرد، آنها عملا خواستار بازگشت «سلطنت» هستند. اگرچه بهگفته شفیعیراد که خود را جمهوریخواهی سرسخت معرفی میکرد که درعین حال، مجذوب شخصیت «شاهزاده» شده، قرار است رفراندومی برای انتخاب میان «سلطنت مشروطه» یا «جمهوری لیبرال» برگزار شود. اما رفراندومی که گویا شخص شاهزاده برگزار میکند و به این اعتبار، پیشبینی نتیجه این رفراندوم خیالی، آسانتر و البته روشنتر از آینده سیاسی «فرشگرد» خواهد بود.
انتهای پیام
