تحلیل نقش هاشمی در انتخاباتی مجلس دهم

به گزارش انصاف نیوز، روزنامه ی ابتکار در تحلیلی نوشت: انتخابات دوره یازدهم ریاست جمهوری اگرچه با شوک بزرگ رد صلاحیت آیت الله هاشمی رفسنجانی همراه بود اما همچنانکه اتفاق افتاد، تدبیر وی برای تنظیم معادلات سیاسی مابین اصلاح طلبان، کارگزاران و اعتدالیون و حمایتش از حسن روحانی موجب شد تا این کاندیدای ریاست جمهوری با اکثریت قاطع آرا در دور اول انتخابات یازدهم، گوی رقابت را ببرد.

کارگزاران چپ گرا که علقه سیاسی و معنوی خاصی به آیت الله سیاست ایران دارند، بی شک تن به خواسته او خواهند داد، آیت‌الله‌ای که در بزنگاه انتخابات ریاست جمهوری یازدهم حسن روحانی را بر محمدرضا عارف ارجحیت داد و توانست رهبر جریان اصلاحات را هم به این خواسته متمایل سازد تا با این تیزهوشی و فراست خود زمینه بازگشت اصلاح طلبان به عرصه سیاست را باز کند؛ بازگشتی که شاید تا مدت‌ها اصلاح طلبان را وامدار و گوش به فرمان هاشمی رفسنجانی سازد.

در واقع انتخابات یازدهم نشان داد که معادلات گروه‌ها و جناح‌های سیاسی نزدیک به هم می‌توانند با تدبیر یک چهره فراجناحی همچون آیت الله هاشمی، در زیر یک لوای واحد قرار گرفته و رقابت‌های انتخاباتی را با پیروزی پشت سر بگذارند.

از این نظر نگاه رسانه‌ها و کارشناسان حوزه سیاسی کشور بیش از پیش به تحلیل و واکاوی حمایت رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام از نامزدهای احتمالی دوره دهم مجلس شورای اسلامی بسته است که سرانجام چه لیستی از میان توافق‌های احتمالی گروه‌‌های سیاسی نزدیک به وی ارائه خواهد شد.

در این میان احتمال حضور چهار نامزد از سوی این گروه‌ها وجود دارد و چنان که پیداست خارج از این گروه احتمالی چهار نفره، کسی دیگر مدعی ریاست مجلس دهم نیست؛ علی اکبر ناطق نوری، محمدرضا عارف، محمدعلی نجفی و علی لاریجانی.

شیخ ناطق، یکی از خبرسازترین چهره‌های سیاسی ایران در نزدیک به یک دهه گذشته بوده است. گمانه زنی‌های گسترده راجع به تغییر مواضع اصولگرایانه او به اصلاح طلبانه و همچنین احتمال حضورش در انتخابات آتی مجلس مدت‌های متمادی بحث‌های داغ رسانه‌ای را به سمت و سوی خود کشاند.

این چهره میانه‌رو سیاست در سال‌های اخیر، به یکی از قطب‌های مشاوره نامزدهای انتخاباتی برای حضور و تصدی پست‌های مهم کشور تبدیل شده است.

رابطه نزدیک وی با آیت‌الله هاشمی و مواضع معتدل سیاسی‌اش باعث شده تا گروه‌های میانه‌رو اصولگرایان و اصلاح طلب از او حرف شنوی داشته باشند.

برای مصداق این نکته می‌توان به رایزنی‌های انتخاباتی خاتمی در سال گذشه با آیت الله هاشمی و به روایتی ناطق نوری، اشاره کرد که صلاح جریان اصلاحات را در ائتلاف بر روی کاندیدایی با برچسب اعتدال گرایی و با سابقه اصولگرایی دیده بودند نه انتخاب محمدرضا عارف.

با این همه گرچه در بسیاری از گفت‌وگوها و رایزنی‌ها وی از عدم حضورش در انتخابات آتی مجلس گفته است اما او هنوز یکی از گزینه‌های احتمالی گروه‌های نزدیک به هاشمی رفسنجانی است زیرا در صورت نهایی شدن اجماع بر سر حضورش در انتخابات مجلس شورای اسلامی، بعید به نظر می‌رسد که ناطق از پذیرش آن سر باز بزند. 

به هر حال نه تنها اصلاح طلبان که راست گرایان سنتی نیز بی میل نیستند که بعد از ناکامی در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم این بار با کارت برنده شیخ ناطق وارد گود رقابت شوند. شیخ اما هنوز در لفافه و اما و اگر از حضورش سخن می گوید. از همین روست که در کنار نام ناطق نوری گزینه های دیگری نیز از جنس محمد علی نجفی مطرح شده‌اند.گرچه احتمال حضور این شیخ ۷۱ ساله در انتخابات مجلس بعید است اما در هر صورت اثرگذاری وی بر روند انتخاب لیست احتمالی مشترک در میان گروه‌های میانه‌رو، مهم و تعیین کننده است.

محمدرضا عارف در روزهایی که دیگر هم صنفان اصلاح گرایش سرخوش از نتیجه انتخابات ریاست جمهوری یازدهم روزهای آرام و کم هیاهویی را می‌گذرانند، پرکارتر و فعالتر از همه ۸ سال گذشته، شهر به شهر و استان به استان برای سخنرانی و افتتاح شعبه‌های دفتر امید ایرانیان می‌رود. تحرکاتی که تنها یک هدف را دنبال می‌کند؛ برنامه ریزی برای انتخابات مجلس دهم و نشستن بر کرسی ریاست پارلمان.

نامه نیوز در این باره نوشته است: مرد آرام و یزدی اصلاحات که بعد از سال‌ها سکوت به یکباره پا به میدان انتخابات ریاست جمهوری نهاد و در نهایت نیز به عنوان تنها کاندیدای اصلاح طلب مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفته بود شاید تصور نمی کرد تنها دو روز مانده به موعد نهایی انتخابات با خواسته رهبر اصلاحات مبنی برکناره گیری از عرصه رقابت به نفع کاندیدای غیر اصلاح طلب روبرو شود. اویی که روزگاری در کسوت معاونت اولی خاتمی طی روزگار کرده بود کمترین انتظارش از رییس دولت اصلاحات را اعلام حمایت او از خود می‌دید. 

اینگونه بود که معاون اول دولت اصلاحات با خاطره‌ای تلخ با انتخابات ریاست جمهوری وداع کرد. او گرچه ماه‌های گذشته جسته و گریخته و با ابهام از حضورش در انتخابات مجلس سخن می‌گفت و تنها تاکیدش بر حضور فعال اصلاح طلبان و یا تشکیل حزبی از سوی خود برای نقش آفرینی فعال در انتخابات آینده بود اما گویی دیگر به تصمیم نهایی رسیده و عزم خود را تصرف صندلی ریاست بهارستان جزم کرده است. آنگونه که این روزها با قطعیت بیشتری از حضورش در انتخابات مجلس سخن می‌گوید. آنچنان که می‌گوید «حتما» و «محکم محکم» در انتخابات مجلس آینده حضور خواهم داشت.او که تاکید دارد باید «اکثریت» مجلس دهم در اختیار اصلاح طلبان باشد، این مهم را گامی سرنوشت ساز در جهت کمک به دولت حسن روحانی می‌داند.

عارف در ضمن سخنانش گرچه تحرکات انتخاباتی اش را در مسیر تحرکات انتخاباتی دیگر تشکل های اصلاح طلب می داند اما در ضمن آن هشدارهایی را نیز روانه بزرگان و سران اصلاحات می کند، هشدارهایی که تلویحا پیام دلخوری از یک سو و پایبند نبودن به اجماع های دقیقه نودی از جنس اجماع صورت گرفته در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم را مخابره می کند.

عارف حتی این روزها کمی هم پرده از واقعیت ها برداشته و درباره کناره گیری اش از انتخابات«من با این ساز و کار موافق نبودم این را برای اولین بار است که طرح می‌کنم با جمع‌بندها موافق نبودم و فقط به خاطر قول و قرارهای اخلاقی با آقای خاتمی کناره‌گیری کردم» عارف اما شاید سیاستمدار خوش شانسی نباشد، او در زمانی لباس رزم سیاسی بر تن کرده و فعالانه پا به میدان گذاشته که قلندرهای سیاسی زیادی پا به میدان رقابت نهاده اند، سیاسیونی که عارف را گاها زیر سایه خود می برند.

حسن روحانی از جمله آن قلندرهایی بود که عارف را در دقیقه نود از میدان انتخابات ریاست جمهوری به در کرد. گرچه روحانی خود تصمیم گیرنده نبود و این مثلث هاشمی-خاتمی و ناطق نوری بود که در نهایت عارف را مجبور به کناره گیری کردند اما بعید به نظر نمی‌رسد این بار نیز تصمیم گیری‌های پشت پرده و اجماع های لحظه آخری عارف را باز هم ناکام از نشستن بر صندلی ریاست یکی دیگر از قوای اصلی کشور کند. شاید از همین روست که او در ضمن تاکید بر حضور اصلاح طلبان در انتخابات مجلس دهم تلویحا هشدارهایی را هم به آنها داده است« برای انتخابات مجلس آینده باید اصلاح طلبان با برنامه ای منسجم وارد شوند و در این راه تمام تلاش خود را به کار خواهم بست، لذا زیر بار ائتلاف های چشم بسته و بدون برنامه نظیر انتخابات ریاست جمهوری یازدهم نخواهم رفت »

اخبار جسته و گریخته اما حکایت دیگری دارد، گویی این بار نیز سایه بلند ناطق نوری قرار است بر سر عارف باشد. شیخ نور گرچه بارها از عدم حضورش در انتخابات گفته و اطرافیانش نیز این امر را تلویحا تایید کرده اند اما ناطق نوری همچنان یکی از گزینه های اصلی اصلاح طلبان برای سرلیستی انتخابات مجلس دهم است. مرد تکنوکرات و محبوب آیت الله سیاست ایران که در بحبوحه انتخابات ریاست جمهوری در کنار اسحاق جهانگیری دو گزینه اصلی کارگزارانی ها بود، در نهایت اما تدبیر آیت الله هاشمی و همراهان سیاسی اش یعنی ناطق نوری و خاتمی بر آن قرار گرفت که حسن روحانی کاندیدای نهایی اعتدالگرایان و اصلاح طلبان باشد و این دو از صحنه کنار رفتند.نجفی یکی از سه وزیر پیشنهادی کابینه حسن روحانی بود که با وجودی که موافقت نیمی از مجلس را جلب کرده بود، با اختلاف یک رای از مجموع ۲۸۴ رای موفق به حضور در وزارت آموزش و پرورش نشد. بیشتر نمایندگان مخالف وی، او را به حضور در جریان اعتراضات پس از اعلام نتایج انتخابات ۱۳۸۸ متهم کردند.با این وجود دو روز بعد، حسن روحانی طی حکمی وی را به معاونت رئیس جمهور و ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور منصوب نمود اما بهمن ماه سال گذشته، نجفی از ریاست سازمان میراث فرهنگی استعفا کرد.وی گرچه از زمره مردانی بود که به دولت روحانی راه یافت اما به سرعت از قطار دولت جدا شد و بیماری و سنگینی کار را عامل این کناره گیری اعلام کرد با این وجود روحانی وی را به عنوان مشاور رئیس جمهور و دبیر ستاد هماهنگی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران منصوب نمود.اما این روزها نام او در کنار ناطق نوری به عنوان گزینه‌های مطلوب اصلاح طلبان بر سر زبان ها است هرچند که محمدعلی نجفی ممکن است به اندازه دیگر نامزدهای مطرح در این گروه در میان اقشار جامعه شناخته شده نباشد اما به هر حال یک گزینه تصدی ریاست مجلس شورای اسلامی است و حامیان ویژه‌ای هم در میان گروه‌های اصلاح طلب و اصولگرا دارد همچنین حمایت آیت الله هاشمی از وی به عنوان یکی از چهره‌های اثرگذار و مجرب نیز می‌تواند تقویت کننده احتمال اجماع بر روی وی باشد. 

اما فضای رقابت برای انتخابات مجلس آنجا دشوارتر می شود که برخی اخبار جسته و گریخته حکایت از آن دارد که دوگانه هاشمی و ناطق نوری بی تمایل نیستند که ریاست علی لاریجانی در مجلس دهم نیز استمرار یابد. لاریجانی که چون ناطق نوری و روحانی خاستگاهش به راست گرایان سنتی باز می گردد در چندماه گذشته همراهی خوب و منصفانه ای را با دولت روحانی از خود نشان داده است و سپر دفاعی دولت در مقابل تندروها بوده است. ریاست مدبرانه لاریجانی بر مجالس هشتم و نهم این احتمال را ایجاد کرده است که طیف نزدیک به هاشمی در صورت حضور نیافتن ناطق نوری در انتخابات و عدم حضور نجفی در انتخابات به دلیل بیماری، لاریجانی را بر دیگر گزینه‌ها ترجیح دهند و زمینه پیروزی او را فراهم سازند. امری که از سوی قدرت الله علیخانی مشاور آیت الله نیز بیان می شود. او معتقد است که به صلاح اصلاح طلبان است که لاریجانی ریاست مجلس بعدی را نیز در اختیار داشته باشد.از همین باب است که حضور عارف در انتخابات مجلس آینده که بنا به گفته وی اکثریت آن متعلق به اصلاح طلبان خواهد بود با اما و اگرها و موانع بسیاری همراه خواهد بود و می تواند به چالشی جدید برای اصلاح طلبان در انتخابات آینده تبدیل شود.

به نظر می رسد در صورت حضور علی اکبر ناطق نوری دیگر معتمد و یار غار هاشمی یا محمدعلی نجفی تکنوکرات محبوب آیت الله در انتخابات مجلس دهم، این بار هم این قلندرها بر عارف ارجحیت یابند. در همین راستا طی چند روز گذشته عارف در خصوص احتمال سرلیستی خودش به همراه حجت الاسلام ناطق نوری و محمد علی نجفی، از زیر بار پاسخ دادن فرار کرد و گفت«این بحث ها خیلی زود است و بیشتر سلایق و نظر افراد است با این وجود جبهه اصلاحات بسیار جدی و با پیش فرض پیروزی جلو خواهد آمد»به هر روی چیزی که قابل پیش بینی باشد هم اکنون وجود ندارد، اما به نظر می‌رسد احتمال اصرار اصلاح طلبان برای تصدی ریاست مجلس با توجه به این که به احتمال بسیار چیدمان نمایندگان مجلس دهم عمدتا اصلاح طلب خواهد بود، در معادلات اعتدالیون تغییر ایجاد کند.آیا اعتدال‌گرایان در پاسخ به حمایت اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست جمهوری، از آنان در انتخابات مجلس پشتیبانی خواهند کرد؟

انتهای پیام